Gel de yanma!

Yunanistan yeni bir kurtarma paketi için Avrupa ile anlaşmaya vardı. Bu ülkenin taahhüt ettiği her şeyi yapması durumunda ne olacağını öğrenmek istiyorsanız Portekiz'e bakın yeter. Portekiz, Yunanistan'ın aksine, geçen yılın mayıs ayında aldığı 78 milyar euro (yaklaşık 103 milyar dolar) tutarındaki yardıma karşılık, Avrupa Birliği ile Uluslararası Para Fonu'nun bir dediğini iki etmedi. Ancak Portekiz'in bu çabaları, onun daha derin bir krize girmesini engelleyemedi. Ülkenin borcunun gayrisafi yurtiçi hâsılaya oranı, kurtarma yardımı aldığında yüzde 107'ydi. Bugün bu oran hazine garantili borçlar eklenince %130'a çıkıyor. Bunun temel nedeni, Portekiz'in borçlarının artması değil ekonomisinin daralması. Bu kısır döngü, İspanya'yı da sardı... Bütçe kesintileri yapmalarına ve vergileri artırmalarına rağmen, İspanya'nın borçlarının GSYİH'ye oranı yükseliyor. Büyüme olmazsa, borç oranlarını düşürmek imkânsız... Bu durum, maaş kesintisine uğradıktan sonra büyük bir kredi kartı borcunu ödemeye benziyor. Portekiz'in borcu sürdürülebilir değil. Reel ekonomi gelecekte büyüyebilecek bir yapıya sahip olmadığı için, uzun vadede borcunu ödeyemeyecek. Portekiz'de artan borç oranı, Avrupa'nın örnek kriz ülkesi olmanın kendisini kurtarmaya yetmediğini gösteriyor. Krizin başlamasından önce borç/ GSYH oranı yüzde 36 olan İspanya'da, bu oranın 2013'e dek iki kattan çok artarak yüzde 84'e çıkması bekleniyor. İtalya'da 2009 yılında zaten yüzde 105 olan bu oranın, gelecek yıl yüzde 126'yı bulacağı tahmin ediliyor. Portekiz ile Avrupa'daki diğer borçlu ülkeler, yavaş veya sıfır büyüme nedeniyle alacaklılarına ödeme yapmakta gittikçe zorlanırsa, sonunda borç silme pazarlığı yapmak zorunda kalacak. Portekiz temerrüde düşmekten kurtulamayacak... Büyük bir harcama kesintisi programının ilk aşamasında, ekonomik büyümenin zayıflamasıyla borç/GSYİH oranı yükselir. Umut, zaman içinde ekonominin toparlanıp borç ödemeleri hariç bütçenin fazla vermeye (faiz dışı fazla) başlayacağı. Ama borç oranını kalıcı olarak çevrilebilir bir düzeye indirmek için, Portekiz önümüzdeki yıllarda GSYİH'nin yüzde 10'u kadar faiz dışı fazla vermek zorunda. Bunun için harcamalarda çok daha büyük kesintiler gerçekleştirmesi gerekiyor... Portekiz borcunu yeniden yapılandırırsa, yılda 3 milyar euro tasarruf edebilir. Ama AB, Yunanistan için açtığı bu kapıyı kapattı... İşin en garip yanı ne biliyor musunuz, işte bu borç batağındaki Portekiz'in kredi notu bizden yüksek! (www.necmettinbatirel.com)