Gurur günü!

Bugün tarihi bir gün... 61 yıldır beklenen hasret sona eriyor. İlk elektrikli otomobilimiz TOGG banttan iniyor. Cumhurbaşkanı Erdoğan tüm Türkiye’nin büyük bir gururla izlediği muhteşem bir törenle seri üretim düğmesine basacak. Çağın otomobili TOGG Gemlik’teki fabrikada üretilecek. 30 dakikada şarj edilebiliyor, 200 beygir gücüyle, 7,6 saniyede, 400 beygir gücüyle 4,8 saniyede 100 kilometre hıza ulaşıyor. Evet, bunu biz yaptık, biz ürettik, biz kullanacağız. 2023’ün ilk çeyreğinde seri üretim başlıyor. Ülkemize bu sevinci yaşatanlara ne kadar teşekkür ve dua etsek azdır. İşte Cumhurbaşkanlığı Hükûmet Sistemi, işte eseri…

İki kritik gelişme yaşandı... Birincisi dış ticarette büyük açık oluştu. Eylülde ihracat 22,6 ithalat 32,2 milyar dolar oldu. Dış ticaret açığı 9,6 milyar dolara çıktı. Öncü rakamlarda dış ticaret açığı 10,4 milyar dolar olarak tahmin edilmişti... Bunun altında kaldı. Ocak-Eylül döneminde 9 aylık dış ticaret açığı ise 83 milyar doları aştı. Geçen sene aynı dönemdeki açık 32 milyar dolar olmuştu. %159’luk artış var. Açık verilmişse finanse edilmiş demektir. Açığın finansmanı sermaye hareketleri ile sağlanıyor. Sermaye girişi yetmediğinde Merkez Bankası rezervleri devreye giriyor. Rezervlerle izah edilmeyen finansman net hata, noksanla kapatılıyor. İhracatın ithalatı karşılama oranı yüzde 70,2'ye geriledi. Ancak enerji ve altına ödenen dövizi çıkardığınızda dış ticaretin eylülde 177 milyon dolar fazla verdiğini görüyoruz. Aynı şekilde enerji ve altın hariç ihracatın ithalatı karşılama oranı da yüzde 100,9’a yükselmiş durumda... 

İkinci gelişme, Merkez Bankasının toplam rezervlerinin 21 Ekim haftasında 2 milyar dolar azalışla 114 milyar dolara gerilediğini görüyoruz... Yılın dördüncü enflasyon raporunda yıl sonu TÜFE %65,2’ye yükseltildi. Peki, dövizdeki büyük açık ve rezerv erimesine rağmen kurlar neden yukarı hareketlenmedi? Bir defa üçüncü çeyrekte turizm gelirleri 18 milyar dolarla rekor düzeye ulaştı. Yerli yatırımcıların döviz mevduat hesapları geçen hafta 433 milyon dolar azaldı, 126,4 milyar dolara geriledi. Yani döviz almıyorlar satıyorlar. Ekonomi yönetiminin Aralık 2021'den bu yana döviz stoklayarak piyasaları manipüle etmek isteyenlerle mücadelesi sonuç verdi… TL’ye destek kararları, para piyasalarını dengeye oturttu. Parasını dövizde tutanların kazancı son bir ayda ise sıfıra yakın. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu’nun döviz stokçusu şirketlere kredi verilmemesi için aldığı yeni karar 1 Kasım’dan itibaren uygulanacak. Yeni mali kurala göre; bankalarda 10 milyon lira ve üzeri döviz varlığı olan ya da cirosu ile aktif büyüklüğünün yüzde 5’i kadar dövizi bulunan şirketler TL cinsi ticari kredi alamayacak. Bu şartı taşımayan şirketler, ihtiyaç duydukları finansmanı stoklarındaki dövizi bozdurarak karşılayacak. Kredi almak için şirketlerin bankalardaki döviz stokunda 30 milyar dolar tutarında satış bekleniyor.

Türkiye ile Rusya Astana zirvesinde iki ülke arasında turizm, inşaat ve tarım alanları başta olmak üzere büyük ticaret sahası açıldı. Ticaret hacmi yüzde 100 oranında arttı. Putin, Erdoğan'ı yerlere göklere sığdıramıyor. Türkiye’de 600’e yakın Rus şirketi kuruldu. Merkez Bankası kayıtlarına göre kaynağı açıklanamayan 28,3 milyar dolar, büyük ölçüde Rus iş adamlarının sermaye transferinden kaynaklandı. Avrupalı şirketler Rusya ile yaptırımlar dolayısıyla kesilen ticareti devam ettirmek amacıyla Türkiye’de büyük ortaklıklara giriyor…

Ülkeye döviz yağıyor. Kur korumalı mevduat sistemine dâhil olan şirketlere sağlanan vergi avantajında süre uzatıldı. Şirketler 30 Eylül tarihi itibarıyla bilançolarında yer alan dövizi yıl sonuna kadar Kur Korumalı Mevduat Sistemine dâhil ederse vergi avantajı kullanacak. Bu işlemden kaynaklanan faiz, kâr payı ve kur kazancı için vergi ödemeyecek. Kurların kontrol altına alınması şirketleri büyük ölçüde rahatlattı. Ekonomik güven endeksi 97,1 ile ekim ayında şubattan beri en yüksek seviyeye ulaştı. İş dünyasının güveni arttığı için daha rahat yatırım yapıyor, üretim artıyor, işsizlik azalıyor. Rakamlar bize "hızlı büyüme devam ediyor" diyor. Dünyaya örnek olan yeni ekonomik program ağacı büyüdü artık meyve veriyor. Afiyet olsun...