İpin ucu kaçtı!

Türk ekonomisinde son 5 yıldaki yapısal değişim,  yatırımların niteliğini değiştirdi. yüksek enflasyon  döneminde, faiz ve altın ön plandaydı. Bugün bu ikisinin de yerinde yeller esiyor. Zira Dünyada benzeri görülmemiş bir para bolluğu yaşanıyor. Yüksek likidite ve düşük faiz. Bu dönemden kurtulmak için ABD büyük uğraş veriyor. Avrupa'nın hiç niyeti yok. Japonya'da onu izliyor. Türkiye'de de kısa vadeli  reel faizler şu anda eksi bölgede. Bu aşamada yatırım kararı vermek için kılı kırk yarmak lazım. Bir defa para bağladığınız araç, yerinde kalmamalı, değer kazanmalı. İkincisi istediğiniz zaman nakde dönüşmeli. Hisse senedinden kar etmek aslanın midesinden ekmek çıkarmaya benziyor.. Türkiye'de döviz kurları korkutucu boyutlara ulaştı.. Herkes soruyor Merkez Bankasının yoğun müdahalesine  rağmen, Türk Lirası niye değer kazanmıyor? Doların yükselmesine iki gelişme yol açıyor. Birincisi uluslararası borsalarda dünya para birimleri karşısında yükselmesi. İkincisi faizlerin enflasyona göre negatif kalması. Türkiye'de en büyük döviz açığı olan reel sektör. Yani iş dünyası.. Kurlar yükselince, rahatsız oldular, sonra yapacakları ödemenin karşılıklarını bugünden alıp bir kenara koymak istediler. Fiyat tavana çıktı.

Dünyada dolar rüzgarı esiyor. ABD ekonomisi iyileştiği için, yatırımcı daha önce güvenli liman olarak görerek satın aldığı 10 yıllık ABD hazine bonolarıyla, altınını satıyor. Gelişen ülkelerdeki pozisyonlarını kapatıyor. Yani risk iştahı artıyor. Borsa endeksini 93 binden 71 bine bu gelişme indirdi.  Hisse senetlerinden çıkan para şimdi daha riskli alanlara kayıyor. Dövizin fiyatı arz ve talebe göre oluşur, doğru. Ama biz döviz ucuz kalsın diye faizleri yükselttik, Türkiye'ye bol bol dolar ve euro girdi. TL değer kazandı. Buna sıcak para deniyor. 80 – 100 milyar dolar civarında olduğu hesap ediliyor. Çoğu tahvilde azı hisse senedinde. Avrupa'da faizler %0,50, ABD'de %0 ile 0.25 aralığında japonya'da 0 – 0.10 aralığında kalınca merkez bankası faiz koridorunu daralttı. İşte ne olduysa ondan sonra oldu. Reel faiz eksiye düşünce, yabancılar avantajları kaybolunca daha önce satın aldıkları tahvilleri satıp dolar aldı. Bütün dengeler değişti. Şimdi dolar satarak durumu kontrol altına almak istiyoruz nafile.. ipin ucu kaçtı bir kere. Mutlaka faizi artırmak zorundayız. En can sıkan gelişme petroldeki yükseliş. Bakın akaryakıt fiyatları sürekli artıyor. Üreticiler dayanamıyor, fiyatları arttırıyor. Sonunda daha çok zam yapmak zorunda kalacaklar. Enflasyon çift haneye çıkacak. Hesaplar şaşacak. Bol dövizle enflasyonu kontrol altında tutmak istiyorsanız, bunun bedelini ödeyeceksiniz. Hesap ödemeden lokantadan çıkılmaz.