Musluk niye kapandı?

Merkez bankaları enflasyonu düşürmek için sıkı para politikası uygular. Sıkı para politikası iki unsurdan oluşur. Birincisi, faizi (özellikle borç verme) yüksek tutmak, diğeri de para miktarını (tabanı) sınırlamaktır. Bugün ikisi de var. Peki bu durum kredi hacmini daraltmaz mı? Merkez Bankasının istediği de bu zaten. Ekonomiyi soğutarak, enflasyonu kontrol altında tutmak. Faizler sabit tutulunca, TL değer kazanıyor, döviz gevşiyor, maliyetler artmıyor. Piyasadaki para hacmi kısıldığı için, ithal mallar cazibe kaybediyor, insanlar ellerine geçen parayla en zaruri ihtiyaçlarını görüyor. Merkez Bankaları genelde faizi talebi kısmak için yüksek tutar. Faiz yukarda kalınca ülkede tüketim ve yatırım harcamaları azalır. Böylece cari açıkta küçülme başlar. Aralık ayında 1.92 TL'den işlem gören ABD doları bugün 1.770 TL'ye gerilemiş durumda. Avrupa'nın içine düştüğü mali krizden kurtulması için en az 5 yıl lazım. Peki bu zaman zarfında sermaye bizim gibi büyüme hızı yüksek olan ülkelere akacak. Merkez Bankası bu gelişmeyi gördüğü için frene bastı. Şirketlere ait sıkça kullanılan deyimlerin anlamlarını aşağıda yazıyorum. Israrlı sorular böylece cevaplanmış oluyor: Özsermaye: Bir şirketin bütün varlıklarının değerinden, bütün yükümlülüklerini (borç vs...) düştüğümüzde ortaya çıkan net varlık değeridir. Diğer bir deyişle; bir şirketin bütün varlıklarını satıp, tüm borçlarını kapattığımız zaman elimize geçecek değerdir. Şirketin muhasebe rakamlarına dayanır. Muhasebede pek çok varlık maliyetiyle hesaba dahil edildiği için, özsermaye rakamı hesaplanandan gerçekte daha yüksek olabilir. Piyasa Değeri: Şirketin hisseleri toplamının piyasa fiyatıyla hesaplanmış değeridir. Örneğin; bir şirketin 100 milyon adet hissesi var ve 1 hissesi borsada 2 TL'den işlem görüyorsa, piyasa değeri 200 milyon TL'dir. Şirketin hangi oranda halka açık olduğu hesabı etkilemez. PD/DD: Piyasa Değeri/Defter Değeri oranıdır. Defter Değeri, özsermaye demektir. Şirketin piyasa değerini öz sermayesine bölerek net varlığının kaç katı fiyata işlem gördüğünü hesaplarız. PD/DD'nin düşük olması daha iyi kabul edilir. F/K: Fiyat/Kazanç oranıdır. Şirketin piyasa değerinin net kârına bölünmesiyle bulunur. Veya şirketin hisse fiyatının hisse başı kârla bölünmesiyle de bulunabilir. (İkisi aslında aynı hesabın farklı formülüdür...) Eğer bir şirket düzenli faaliyet kârı elde ediyor ve düşük F/K'ya sahipse, bu iyiye yorumlanır. F/K oranı ne kadar düşükse, o kadar iyidir. Aynı zamanda yapılan yatırımın kaç yılda geriye döneceğini de gösterir (www.necmettinbatirel.com )