Şaşkın ördek!

Avrupa Birliği 1 Temmuz'dan itibaren ambargo uygulamaya başlayınca, İran strateji değiştirdi, sert söylemlerle gerginliği arttırmaya çalıştı. Şaka değil yıllık kaybı 14 milyar dolar. Önce İsrail'i haritadan sileriz dediler, piyasa tepki vermeyince, ABD'nin bütün üslerini bir anda vurabiliriz dediler füze denemesi yaptılar ve petrolü uykusundan uyandırdılar. Daha sonra Hürmüz Boğazını kapatmak için yasa tasarısı hazırladıklarını açıklayınca, ipler koptu, Brent petrol 102 doları aştı. İsrail, İran'ı nükleer enerji programından vazgeçirmek için diplomatik yollardan sonuç alınamazsa, bu ülkeye saldırabileceğini açıkça söylüyor. ABD ise askerî seçeneği reddetmemekle birlikte, İsrail'den İran'a karşı ekonomik yaptırımlardan sonuç alınana kadar sabretmesini istiyor. İran, Avrupa Birliği'nin petrol ambargosunun yürürlüğe girdiği pazar günü, 'Büyük Peygamber 7' adlı füze tatbikatının yapılacağını duyurmuştu. İran'ın İngilizce yayın yapan resmî Press TV kanalı 1300 km menziliyle İsrail'i vuracak yeteneğe sahip olan "Şahab 3" ve daha kısa menzilli "Şahab 2" füzesinin denemelerinin yapıldığını açıkladı. Boğazı kapatmak için yasa tasarısı hazırlandı bile... Petroldeki yükseliş kalıcı hale gelirse, yani kısa sürede tekrar 110 doların üzerine çıkarsa, hızlı düşüş trendine giren enflasyon için tehdit olacak. Dünya petrol ihracatında en önemli noktaların başında İran'ın kontrolündeki Hürmüz Boğazı geliyor. Dünyada ihraç edilen petrolün üçte biri Basra Körfezi'nden geçiyor; Körfez'in Hint Okyanusu'na açıldığı tek nokta ise Hürmüz Boğazı. İran piyasaya sözlü müdahalede bulunuyor, sonuçta istediğini elde ediyor. İran, petrol fiyatlarındaki düşüşe karşı tedbir alınması amacıyla OPEC'i üç gün önce olağanüstü toplantıya çağırmıştı. Ancak petrol fiyatlarının 100 doların altında kalmasına OPEC ses çıkarmamış, hatta birliğin liderlerinden Suudi Arabistan, üretimi düşürmek gibi bir düşünceleri olmadığını söylemişti. Türkiye açısından en önemli veri cari açık. Enerji fiyatlarındaki düşüşle bu açık daralmış, ünlü kredi kuruluşları kendilerini not artışına hazırlamışlardı. Son yayımlanan verilere göre cari açık her yıl yaklaşık 2 milyar dolar geriliyor. Türkiye'nin en önemli sorununun cari açık olduğu düşünüldüğünde, bu alandaki en büyük ithalat kalemi olan enerjideki fiyat hareketleri Türkiye ekonomisini yakından ilgilendiriyor. Petrol fiyatlarındaki her 10 dolarlık hareket de cari açığı yaklaşık 4.5-5 milyar dolar etkiliyor. Ama küresel büyüme hızında artış olmadığı sürece petroldeki yükselişler kalıcı olmayacak. Bu tabloda geçici paniğe kapılmayın.