Şerden hayır doğdu!..

Amerika Birleşik Devletleri Merkez Bankası, enflasyonla mücadele için gösterge faiz oranını 17 Mart 2022 ve 1 Şubat 2023 tarihleri arasında yüzde 0,25 ila 0,5 aralığından yüzde 4,5 ila 4,75 düzeyine yükseltti. 22 Mart Çarşamba akşamı 25 baz puan daha arttırıp %5’e çıkaracak. Yüksek faiz enflasyona çare oldu mu? Hayır! Şubat 2022’de yıllık TÜFE 7,9 olarak gerçekleşmişti. Şubat 2023’te %8,5’a yükseldi. Peki o zaman neden hâlâ faizler zirvede tutuluyor? Yanlış politika uyguladıklarını kabullenemiyorlar da ondan.

 

FED faizleri artırınca devlet borçlanma senetlerinin yani bono ve tahvillerin de faizleri yükseldi. Bu durumda daha yüksek faizli yeni tahviller çıkınca, eski tahvillerin piyasa değeri düştü...

 

Bankalar müşterilerinden topladıkları mevduatları para kazanabilmek için devlet tahvil ve bonolarına yatırmışlardı. Ancak faizler yükselip bono değerleri eriyince, mudiler talep ettiğinde bonoları satıp paraları ödeyemediler, battılar.

 

Sonuçta 11 milyar dolarlık varlığı olan Silvergate, 200 milyar dolarlık Silicon Valley Bank ve 110 milyar dolar bilançosu bulunan Signature Bank iflas ederek, düzenleyici kurumlar tarafından kapatıldı. Domino etkisiyle kriz Avrupa’ya yayıldı… 

 

Credit Suisse’e Merkez Bankasının 50 milyar dolar desteği yetmedi. UBS Banka, 2 milyar dolarla koskoca Credit Suisse’i satın aldı. Ama bu adım ABD ve Avrupa'da finansal sisteme yönelik endişelerin arttığı şeklinde algılandı. Borsalarda satışlar sertleşti. ABD'de Federal Mevduat Sigorta Kurumunu (FDIC), bankanın batması durumunda her hesap sahibine 250 bin dolara kadar garanti veriyor. Ancak özellikle Silikon Bankta (SVB'de) mevduatların yaklaşık yüzde 97'si bu garantinin üzerinde... 

 

Şimdi en büyük korku; tüm ülke çapında 10 milyonlarca Amerikalının bankalardan hızla para çekme yarışına girecek olması!..

 

Nitekim üyeleri 100 milyar dolara kadar varlığı bulunan bankalardan oluşan orta ölçekli banka koalisyonu, Federal Mevduat Sigorta Kurumu (FDIC) sigortasının gelecek 2 yıl boyunca tüm mevduatları kapsayacak şekilde genişletilmesini talep etti. Aksi hâlde mevduat çıkışı önlenemeyecek batacağız diye açıklama yapınca, ABD, Kanada, İngiltere, Japonya, Avrupa ve İsviçre merkez bankaları, ABD doları swap hattı düzenlemesini 1 haftadan 1 günlüğe indirdi. Durum o kadar vahim ki bu merkez bankaları günlük olarak birbirlerine dolar fonlayacak… 

 

Kriz bir anda büyüdü. ABD’li bankalar piyasadan düşük faizle borç bulamıyor ya da daha net ifadeyle bankalar hâlâ birbirine tam güvenmediği için kimse kimseye borç para vermek istemiyor. Aynen Türkiye’de 2001 krizinde olduğu gibi...

 

Peki bu problem nasıl çözülecek? 2008 krizi sonrasında olduğu gibi, faizler hızla aşağı çekilip yeniden sıfır düzeyine indirilerek. 15 yıl önce FED Başkanı olan Bernanke, helikopterden para atar gibi dolar dağıtmış, faiz dip yapmıştı. Türkiye bu para yağmurundan çok istifade etmişti. Doların değeri yerlerde sürününce maliyetler azalmış enflasyon düşüşe geçmişti. 3 Ocak 2008’de 1,16 TL olan dolar kuru için 1 TL olur mu tartışmaları yapılmıştı.

 

Sonuç: ABD’de başlayan Avrupa’yı saran banka krizi bize çok hayırlı sonuçlar getirecek... Dolar eriyecek, Türk lirası büyük değer kazanacak, büyüme güçlenecek, ekonomide müthiş canlanma yaşanacak. Hesap ortada. 2008’de 1,5 dolar 1 avro ediyordu. Bugünkü mevcut kur/TL hesabını dikkate alacak olursak doların 13 liraya gerilemesi gerekiyor...

FED yelkenleri suya indirmek zorunda başka çaresi yok... Bu şerden bize hayır doğacak…