ABD resmî rakamları 2020-2024 yılları arasında mevsimsellikten arındırılmış olarak en yüksek artış gösteren grupları şu şekilde sıralamış:
Ulaştırma %27.1
Yiyecek ve İçecek %25.2
Konut. %23.7
Diğer Mal ve Hizmetler %22.0
Sağlık harcamaları %10.0
Giyim. %6.9
Tabii Türkiye gibi yüksek enflasyon yaşayan ülkelerde söz konusu kalemlerdeki artış ABD'de olduğu gibi 5 yıl içinde değil 1 ay içinde bile gerçekleşebiliyor. Bu sebeple meseleye başka taraftan bakmak lazım. Acaba son 5 yılda Amerikan vatandaşları ortalama olarak gelirlerini %20'den fazla artırmayı başardılar mı?
Statista'nın yaptığı araştırma gösteriyor ki 2020-2023 arasında Amerikalıların ücret gelirleri her ay enflasyona karşı ezilmiş ama 2023 Şubat ayından itibaren enflasyonun üzerinde yükseliş kaydetmiş. Enflasyonla ücret artışlarının %6 civarında birbirleriyle kesiştiğini, ardından enflasyon hızla düşerken ücret artışlarının yukarıda kalmaya devam ettiğini görüyoruz. ABD'de Bölgesel Asgari Ücret uygulamasının olduğunu hatırlatmak gerekiyor tabii.
Diğer taraftan yine Statista'nın geçen hafta açıkladığı rapora göre ABD'de hane halkı gelirinin 2020'de 79.560 dolar iken 2023 yılında 80.610 dolara çıkmış olması, 2024 rakamı henüz açıklanmamış olsa bile yukarıda bahsettiğim fiyat artışlarına karşı yenik düştüklerini gösteriyor. Sanıyorum 2024 hane halkı gelir rakamı aradaki açığı kapatacak bir sıçramaya işaret etmeyecek. Dolayısıyla 2023 yılından beri enflasyona karşı toparlanmaya başlayan gelirlere rağmen hâlâ Amerikan vatandaşlarının hayat pahalılığına karşı yenik durumda olduklarını söyleyebiliriz.
Daha da ileri gittiğimizde etnik dağılıma göre gelir dağılımı bize ilginç sonuçlar veriyor:
Asya Kökenliler 112.800 dolar
Beyazlar 89.050 dolar
Hispanikler 65.540 dolar
Kızılderili ve Yerli Alaskalılar 57.270 dolar
Siyahlar 56.490 dolar
Demek ki Asya kökenliler "Amerikan Rüyası" meselesini en doğru şekilde kavramış etnik grup. Beyazlar da gelir ortalamasının üzerinde kalırken diğer gruplar ise ortalamanın çok altında kalmışlar. Bu arada Asya kökenlilerin 2023 sayımına göre 22 milyon civarında olduğunu Beyazların da 252 milyonu geçtiğini hatırlatalım. Siyahlar 46 milyon civarındayken, Kızılderililer ise 1 milyonu zar zor buluyor.
Gelirlere göre bir sıralama yaparsak:
-75.000 dolardan yukarıya doğru olan tüm gelir dilimleri hane halkı toplamın %53'ünü
-75.000 doların altında yer alanlar toplamın %47'sini oluşturuyor.
Özetle hane halklarının yarısından fazlası ABD ortalamasında ya da üzerinde gelire sahip. Buradan hareketle Beyaz Amerikalıların büyük bir çoğunluğunun ortalama gelirin altında kaldığını ve bu durumun son 5 yıldır düzelmediğini, Biden Yönetiminin bu sebeple irtifa kaydettiğini, oy verenlerin de Trump'ın "Pandemi Etkisi" sebebiyle ilk döneminde şanssızlık yaşadığını düşünerek kendisine bir şans daha verdiklerini söyleyebilmek mümkün.
Clinton'un Baba Bush'a karşı seçimi kazanmasını sağlayan "mesele ekonomi şapşal" söyleminin önemini burada görebilmek mümkün.
Tabii bu durum her ülkede geçerli değil desem yanlış olmaz.
Prof. Dr. Emre Alkin'in önceki yazıları...
