M. Ali Demirbaş

Sual: Körfez ülkelerinde, niye her yıl ramazan ayına bir gün önce başlanıyor? Bugün teknik ilerlediğine göre, ramazan hilalinin görüleceği gün önceden tespit edilemiyor mu?

Sual: Ramazanın başlamasında hesaba, takvime göre mi hareket edilir, yoksa hilalin doğmasına, görülmesine mi itibar edilir?

Sual: Ramazanda sağlık açısından, yiyip içerken dikkat edilmesi gereken hususlar nelerdir? CEVAP: Bir doktor arkadaşımızın verdiği cevap şöyledir:

Sual: Bazıları, (Namaz kılmayan, içki içen, açık gezen veya başka günah işleyen bir kimse, boşuna oruç tutmamalı) diyorlar. Bu söz doğru mudur?

Sual: Oruç tutmak vücuda zararlı diyorlar. Doğru mudur? CEVAP: Yanlıştır. Allahü teâlâ, zararlı olan bir şeyi emretmez. Tıp uzmanları diyor ki: Oruçlu kimselerde adrenalin ve kortizon hormonları, kana daha kolaylıkla karışmaktadır. Bu hormonlar, tesirlerini kanserli hücreler üzerinde de göstermektedir. Böylece bu hormonlar kansere karşı bir çeşit kalkan rolünü oynamakta, yani kanser hücrelerinin çoğalmasını önlemektedir. Oruç tutan bünye, âdeta bakıma girer, iç organları saran yağlar erir, vücudun zindeliği artar, direnme gücü kazanır, mide, böbrek, şeker, kalb ve karaciğer hastalıklarına karşı mukavemeti artar.

Sual: Bazıları, aç ve susuz durmanın ne faydası olur ki diyorlar. Oruç tutmaktan maksat nedir? CEVAP: Oruç, yalnız aç ve susuz kalmak değildir. Bir hayvanı veya inanmayan bir kimseyi bir odaya hapsedip aç, susuz bırakmakla oruç tutturulmuş olmaz. Orucun, sabır, şükür, nefis terbiyesi gibi diğer ibadetlerle irtibatı vardır. Onun için hadis-i şerifte, (Her şeyin bir kapısı vardır. İbadetlerin kapısı ise oruçtur) buyuruldu.

Sual: Ramazan ayının fazileti nedir? CEVAP: Peygamber efendimiz, Ramazan-ı şerifin fazileti hakkında buyuruyor ki:

Sual: Fıkıh kitaplarında, istihsanen caiz ifadesi geçiyor. Bu ne demektir? CEVAP: İstihsan, bir şeyi güzel görmek demektir. Istılahta, açık olan hükmü değil de, tesir bakımından daha kuvvetli olan, insanların işine yarayacak faydalı yönünü bulup çıkarmayı esas alan ictihad şeklidir. Birkaç örnek verelim:

Sual: Ramazan ayı yaklaşmaktadır. Bu ayın önemi nedir? CEVAP: Bu konuda İmam-ı Rabbani hazretleri buyuruyor ki:

Sual: Şevahid-ün nübüvve kitabından okudum. Şöyle deniyor: Allahü teâlâ Salebe hakkında, (Onlardan kimi de, "Eğer bize lütuf ve kereminden ihsan ederse, muhakkak zekâtını vereceğiz, gerçekten salihlerden olacağız" diyerek Allah'a kesin söz vermişti.

Sual: Zengin de olsa, her çeşit öğrenciye zekât verilebileceği söyleniyor. Zekât, fakirin hakkı değil mi? Zengine nasıl verilir? Öğrenci olmanın ayrıcalığı nedir?

Sual: Hayat sigortası yaptırdım. Her yıl belli miktar parayı yatırıyorum. 20 yıl sonra toplu olarak ödeme yapacaklar veya toplu ödeme istemezsem aylık olarak maaş gibi ödeyecekler. Burada biriken para, toplu olarak alınınca, geçen 20 yılın tek tek zekatı hesaplanarak mı verilecek, yoksa 20 yıl sonra ele geçen paranın o zamanki zekatı mı verilecek? Eşim ve çocuklar için de hayat sigortası yaptırdım. Onların durumu nasıl?

Sual: Bakkallık yapıyorum, aynı zamanda zeytin bahçemiz de var. Zeytinlerin uşrunu dün verdim. Kalan zeytini satıp parası ile bakkaliye malzemesi alıp satıyorum. Yarın zekat günümdür. Dükkandaki malların zekatını yarın vereceğim. Uşrunu verdiğim zeytinlerden elde ettiğim paranın da uşrunu verecek miyim? Kitaplarda, uşru verilen mal satılıp paraya çevrilince veya ticaret malı olunca zekatı verilir deniyor. Zeytinlerin uşrunu dün verdim. Şimdi bir de yarın zekatını vermek yanlış değil mi?

Sual: Bazı kimseler, para paradır, kâğıt para ile niye zekat verilmez ki diyorlar. Dinimizin bu husustaki hükmü nedir?

Sual: Bazıları, Kur'an-ı kerimdeki fi-sebilillah kelimesini, Allah yolunda olan her kurum ve kuruluş dahil diyerek, dernekten partiye kadar her kuruluşa zekat verileceğini söylüyorlar. Bu doğru mudur? CEVAP: Kur'an-ı kerimde zekat verileceği bildirilen 8 sınıftan birisi de fi-sebilillah, yani "Allah yolundakiler"dir. Bu sınıfa girenler:

Sual: Berat gecesi ne zamandır, önemi nedir? CEVAP: Berat gecesi, Şaban ayının on beşinci gecesidir. Yani, 14 Şaban'ın bittiği günün gecesi ki, bu yıl, pazartesiyi salıya bağlayan gece, yani bu gecedir. Berat gecesinin günü, 28 Ağustos'tur. Oruç tutmak isteyen, salı günü tutmalıdır. Bünyesi zayıf olanın, Şaban'ın 15'inden sonra oruç tutmayıp, farz olan Ramazan-ı şerif orucuna hazırlanması iyi olur. Sağlığı yerinde olan ise, Şaban ayının çoğunu, hatta tamamını oruçlu geçirebilir. Âişe validemiz buyuruyor ki: (Resulullahın, hiçbir ayda, Şaban ayından daha çok oruç tuttuğunu görmedim. Bazen Şaban'ın tamamını oruçla geçirirdi.) [Buhari]

Sual: Zekat nisabı ve zekatla ilgili konular hakkında bilgi verir misiniz? CEVAP: Zekat nisabı, 20 miskal, yani 96 gr altın veya bu değerde para veya ticaret eşyasıdır. Zekat nisabına malik olan kimseye, zengin denir. Zekata tabi malların veya paranın, sene içindeki azalıp çoğalmasına itibar edilmez. Nisaba malik olduktan bir yıl sonra, elde kalan mal, nisabı buluyorsa, kırkta biri zekat olarak fakirlere verilir. Nisaptan aşağı ise verilmez. Zekat; kârdan değil, ticaret malının veya paranın tamamından verilir.

Sual: Zekatın önemi nedir? CEVAP: Bir günlük yiyeceği olanın, zekat veya sadaka istemesi haramdır. Fakat istemeden verilen sadakayı, zekatı alması caizdir. Muhtaç olmayan fakirin, verilen zekat veya sadakayı almaması iyi olur. Birisi zekat toplamak için vazife isteyince, Resulullah, (Seni, insanların yıkayıp attıkları kirleri toplamaya memur etmek istemem) buyurdu. (İ. Huzeyme)

Sual: Rızk nedir? İnsanın yediği şeyler mi, yemedikleri de dahil midir? İnsanın rızkı zamanla artıp çoğalır mı? Çalışmadan da rızk gelir mi? CEVAP: Rızkın birkaç anlamı var: 1- Rızk denince, yiyecek içecek şey anlaşılır. Çoğulu da erzaktır, rızklar demektir. İnsanlar, rızk denince bunu anlarlar.

Sual: Dinimizde, kâr haddi var mıdır? CEVAP: Dinimizde, kâr haddi [sınırı] yoktur. Fakat, ihtikâr ve fahiş fiyat yasaklanmıştır.