Mehmet Oruç

Hazreti Ebu Derdâ şöyle rivayet eder: Hz. Süleyman oğlu vefat ettiğinde insanlık icabı buna çok üzüldü.

İbni Abbas hazretleri rivayet eder: Önceki Peygamberlerden biri Rabbine şikayette bulunarak şöyle dedi:

Allah adamları, başlarına bir bela geldiğinde bunu nimet bilmişler; Cenab-ı Hakkın sevgili kulu olduklarına dair işaret kabul etmişlerdir.

"Hoca çocuğa besmele okur, çocuk da söyleyince, Allahü teâlâ çocuğun anasının, babasının ve hocasının Cehennem'e girmemesi için senet yazdırır."

"Hepiniz, bir sürünün çobanı gibisiniz. Çoban sürüsünü koruduğu gibi, siz de evinizde ve emriniz altında olanları Cehennemden korumalısınız! Onlara Müslümanlığı öğretmezseniz, mesul olursunuz."

Bir bedevî, İbni Abbas'a, babası Hazreti Abbas için taziyede bulunarak şu şiiri okudu: "Sabret! Biz de seninle sabredici oluruz! Ancak halkın sabrı, başın sabrından sonradır! Abbas'tan sonra senin sabrın Abbas'tan daha hayırlıdır. Allah da Abbas için senden daha hayırlıdır..."

Bir Müslümanın başına, fakirlik, hastalık, korku gibi musibetler geldiğinde akıllı bir kimse, şunları düşünüp sevinmeli ve onlara karşı şükretmelidir.

İmam-ı Gazali hazretleri der ki: Âdem aleyhisselamdan beri gönderilen bütün semavi kitaplar insanları, daimi olan yurda davet içindir. Sabredip geçici mekan olan dünyaya takılıp kalmamaları içindir. İnsanlardan istenen şey, dünyada ve ahirette, padişah olmalarıdır. Dünya padişahlığı ona zâhidlik gösterip onun azıyla kanaat etmek demektir.

İmam-ı Gazali hazretleri sabır konusunda kişinin kendisine şöyle telkinlerde bulunmasının faydalı olacağını bildirmektedir:

İmam-ı Gazali hazretleri buyurdu ki: Zor olan sabırlardan biri de, şehvet arzusuna sabretmektir. Bu konuda sabrı kolaylaştırmak için, şehvet arzusunun zayıf düşürülmesi lazımdır. Şehveti teşvik eden şeyin zayıf düşürülmesinin yolu üç şekilde olur:

Güzel sabır, musibet sahibinin başkasından ayırd edilmemesidir. Kalbin acıması, gözlerden yaşların akması, musibet sahibini, sabredenler zümresinden çıkarmaz; zira bu durum ölüm için hazırlanan herkeste görülür. Bu ise, insan olmanın gereğidir. Hiçbir insan ölüme kadar bundan ayrılamaz.

İmam-ı Gazali hazretleri buyurdu ki: İnsan ancak sızlanmakla, yakasını yırtmakla, dövünmekle, şikayette mübalağa etmekle, üzüntüyü belirtmekle, elbisesinde, yatağında ve gıdasında âdetini değiştirmekle sabredenlerin makamından çıkmış olur.

"Receb ayında bir gün, bir gece vardır ki, bir kimse o gün oruç tutsa, gecesinde namaz kılsa, ibâdete devam eylese, bir senenin bütün günlerini oruç tutmuş, bütün gecelerini ibâdetle geçirmiş sevâbı verilir..."

Allahü teâlâ, kullarına çok acıdığı için, bazı gecelere kıymet vermiş, bu gecelerdeki, dua ve tevbeleri kabul edeceğini bildirmiştir. Kullarının çok ibadet yapması, dua ve tevbe etmeleri için bu geceleri sebep kılmıştır.

Dâvud aleyhisselam oğlu Hz. Süleyman'a nasihatinde buyurdu ki: "Mü'min bir kişinin takvâ sahibi olduğu üç şeyle anlaşılır: 1- Elde edemeyeceği şey hakkında güzel tevekkül. 2- Elde ettiği şey hakkında güzel rıza. 3- Elinden kaçan nesne hakkında güzel sabır göstermek.

Fudayl bin İyaz hazretlerine sabır hakkında sorulunca, "Sabır Allah'ın kazasına razı olmaktır!", buyurdu. Enes bin Mâlik hazretleri, Resul aleyhisselamın Allahü teâlâdan şöyle naklettiğini rivayet ediyor: Allahü teala sorar: "Ey Cebrâil! Kendisinden iki gözü almanın mükâfatı nedir?" Cebrâil '(Ey rabbimiz!) sen ortaktan münezzehsin. Bizim için ancak senin öğrettiğin ilim vardır', der. Allahü teâlâ "Bunun mükâfatı, Cennetimde ebedî kalmak ve cemâlime bakmasıdır" buyurur.

İbn Abbas hazretleri buyurdu ki: Kur'an-ı kerimde sabır üç vecih üzeredir: 1- Allahü tealanın farz kıldığı vazifeleri yapmaya karşı sabretmektir.

İnsanın başına bir musibetin, belanın gelmesi kulun kendi elinde değildir, kimse başına bela gelmesini istemez. Ancak, bazı belalar vardır ki, ondan kurtulmak insanın elindedir. Yine bazı belalar vardır ki, o belanın devamı insanın faydasınadır. Bunun için böyle belalara, karşılık verilmemesi, sabredilmesi istenmiştir, tavsiye edilmiştir. Nitekim Cenab-ı Hak, gerek kıssalarda ve gerekse başka hususlarda haklarını bağışlayanları överek şöyle buyurmuştur: "Eğer (bir topluluğa) azap edecekseniz, size yapılan azabın benzeriyle azap edin. Ama sabrederseniz, andolsun ki o, sabredenler için daha iyidir." (Nahl/126)

İmam-ı Gazali hazretleri, günah işlememekte sabrın önemini şöyle bildirmektedir: Kulun günahlara karşı sabretmeye çok fazla ihtiyacı vardır. Günahlara karşı sabretmenin en zoru, alışık olduğu günahlardan sabretmektir; zira bunlar artık o kimsenin tabiatı haline dönüşmüştür. Ne zaman buna şehvet de eklenirse, o zaman şeytanın ordularından iki ordu birleşmiş olur ki, buna karşı durmak neredeyse imkansız hale gelir. Eğer o fiil yapılması kolay olan şeylerden ise, bundan kurtulmak çok daha zorlaşır. Kişinin kendini övmesi, riyakarlık yapması, yalan söylemesi ve gıybet etmesi gibi.

İmam-ı Gazali hazretleri, ibadette sabrın; ibadet öncesi, ibadet esnası ve ibadet sonrası olmak üzere üç kısım olduğunu bildirmektedir: