Necmettin Batırel

Düne kadar dağ gibi görünen Avrupa bugün yerlerde sürünüyor. Kriz haberlerinin biri bitiyor diğeri başlıyor. Ülkelerin borçları dağları aştı. Şimdi de bankalar sallanıyor. Her an yıkılabilirler.

Birkaç gündür Avrupa'nın çok büyük bir kurtarma fonu üzerinde çalıştığı haberleri Avrupa borsalarına ralli yaptırıyor. Ama dün itibariyle yurtdışındaki çıkış hareketi hız kesti, zira Euro Grup Başkanı Juncker'in Avrupa Kurtarma Fonunun genişletilmesine karşı çıkması yatırımcıların kafasını karıştırdı.

Küresel durgunluk riskini fiyatlamaya başlayan dünya borsaları son yılların en çalkantılı günlerini geride bırakırken tüm finansal enstrümanlar ağır zararlar yazdı.

IMF son Küresel Görünüm raporunda küresel büyüme tahminlerini %4'e çekti. Hemen hatırlatıyorum, %3 rakamı resesyon yani ekonomide aşırı durgunluk olarak kabul ediliyor.

Avrupa'daki borç krizi zenci saçına döndü. Herkes formül üretiyor, uygulama yok. Yunanistan gözden çıkarıldı, kontrollü iflasa doğru adım adım sürükleniyor.

Global piyasalarda oluşan suni iyimserlik kayboluyor. Euro bölgesi maliye bakanlarının Polonya'da yaptıkları toplantıda, Yunanistan'a 6'ncı kredi dilimi için kararın ekim ayında verileceği açıklandı.

Yunanistan öldü, ancak kendisinin bile haberi yok. Merkel ve Sarkozy, komşuyu Euro bölgesinden atsaydı, Lehman Brothers'ın batışından daha büyük bir finans krizi yaşanacaktı.

2008 yılında ABD'de konut sektöründe başlayıp bankaları içine alan global krizin ikinci aşaması başladı. Tam sistemin toparlanmaya başlayacağı tahminleri yapılırken yeni bir kara sayfa açıldı.

Başkan Obama'nın açıkladığı istihdam planı kongreden geçeceği şüpheli olduğu için Wall Street tarafından dikkate alınmadı.

2008-09 krizinden sonra otoriteler ellerinden ne geliyorsa yaptı, ama global ekonomiyi uçurumun kenarından kurtaramadılar.

Gelişmiş ülkelerdeki büyüme hızları düşüyor. ABD ve Avrupa'ya yönelik korkular artıyor. Biliyorsunuz büyüyemeyen ülkelerin şirketleri de küçülür.

Global borsalar iyi başladıkları haftayı kötü bitirdi. ABD'den gelen ekonomik verilerin bozulması ve Euro bölgesine yönelik endişelerin artması hisse senetlerine satış getirdi.

Biz bayram tatili yaparken, yurt dışında tam bir ralli yaşandı. ABD ve Avrupa borsaları 2011'deki kayıplarını telafi etti. Amerika'da İrene kasırgasının etkisi beklendiği gibi olmadı.

Avrupa ve ABD bankaları can çekişiyor, Türkiye dimdik ayakta duruyor. 2001 krizinde bir mali sistemi yıkıp yeniden inşa ettik.

Uluslararası finans çevreleri ABD Merkez Bankası Başkanı Bernanke'nin Jackson Hole'de yapacağı konuşmada üçüncü tahvil programının sinyalini vermesini bekliyordu. Zira ABD ekonomisi tahmin edilenden çok daha yavaş büyüyor..

Bugün global borsaların geleceği açısından çok önemli bir etkinlik var. ABD Merkez Bankası FED'in ev sahipliğinde dünya Merkez Bankaları Başkanları, Wyoming eyaletinin Jackson Hole kasabasında buluşuyor. Ana gündem "sürdürülebilir kalıcı büyüme hızına nasıl kavuşulur?" başlığını taşıyor.

Sıfırcı namıyla meşhur dünyaca ünlü kredi kuruluşu Moody's, meğer parayla not veriyormuş da haberimiz yokmuş.

Piyasalar haftaya yine AB'nin kamu borcu sorunu kaygısıyla başlıyor. Cuma günü bir Avrupa bankasının FED'den borç istediğinin ortaya çıkması ile dünya borsaları bir kez daha sarsıldı...

Avrupa'da devam eden borç krizi, ABD'nin kredi notunun düşürülmesi ve küresel ekonomik büyüme tahminlerinin (bugün bu kervana Çin de katıldı) aşağı çekilmesi insanları güvenli limanda kalmaya zorluyor. Altın bu seneki atağıyla, bugüne kadar yapılan bütün tahminleri boşa çıkardı.

Para birimi olarak Euro kullanan 17 ülke dağılmanın eşiğinde. Problemin temelinde Avrupa Birliğinin denetim mekanizmasını kurmadan, ekonomik birliği sağlama yanlışı var.