Seçim sonuçlarına ilişkin senaryolar

14 Mayıs 2023 seçimlerinin sonuçları açısından dört ana ihtimâl var. Bunları ve bunların sonuçlarını kısaca ele alalım.

İlk senaryoya göre cumhurbaşkanlığını Erdoğan ve TBMM çoğunluğunu Cumhur İttifakı kazanır. Bu durumda ülkenin gidişatında önemli bir değişiklik olmaz. İşler şimdiye kadar olduğu gibi devam eder. Mamafih bu sonuç sistemde reform yapılmasını gündeme taşıyabilir. Cumhurbaşkanlığı çevrelerinde zaten konuşulmakta olan bazı reformalar hayata aktarılabilir. TBMM daha yetkili ve etkili hâle getirilebilir. AYM ve HSK üyelerinin seçiminde ve bakanların göreve gelip gitmesinde TBMM söz sahibi yapılabilir. Bakanların atanmasının TBMM tarafından onaylanması ve yine bakanların TBMM tarafından görevden düşürülmesi gibi uygulamalar gelebilir. Erdoğan’ın son dönemi olacağı için daha gerçekçi ve iktisadi olgularla daha uyumlu ekonomi politikaları izlemesi beklenebilir...

 

İkinci senaryoda Erdoğan cumhurbaşkanlığını kazanır fakat Cumhur İttifakı TBMM’de çoğunluğu elde edemez. Millet İttifakı’nın toplam 360’tan az milletvekilli olması durumunda sistem değişikliği gündeme gelmez ve Erdoğan muhasım bir Meclis ile çalışmak zorunda kalır. Bu durumda kuvvetler ayrılığının biraz daha üst seviyede gerçekleşmesi ihtimâli ortaya çıkar. Cumhurbaşkanı TBMM’den kanun çıkaramaz ve kanunu çıkarmak için muhalefet ile uzlaşma arayışına girmek zorunda kalabilir. Bütçede önemli bir problem doğmaz, zira mevcut başkanlık sistemlerindeki, özellikle ABD’deki kilitlenmeler dikkate alınarak bu tür bir kilitlenme hâlinde önceki yılın bütçesiyle yola devam etme imkânı getirildi...

 

Üçüncü ihtimâlde Millet İttifakı hem cumhurbaşkanlığını hem TBMM çoğunluğunu elde eder. Bu durumda sistemde şimdiye kadar izlenen iç ve dış politikalarda radikal değişiklikler beklenebilir. Millet İttifakı’nın 360’tan çok milletvekilini elinde bulundurması bir sistem değişikliği önerisinin gündeme getirilmesine yol açabilir. Ancak sanırım bu bakından da Millet İttifakı bileşenleri çok iddialı olmayacak ve yavaş hareket edecektir. Buna karşılık Cumhur İttifakı ve de özellikle en büyük TBMM grubuna sahip AK Parti sistem değişikliğini isteyebilir. Böylece tarafların rolü tersine dönebilir. Bu ihtimal KCK problemini de öne çıkarır. Millet İttifakı’nın kendisine yaptığı vaatlerin gerçekleştirilmesini bir süre bekleyecek olan KCK istediklerinin yapılmaması durumunda kanlı bir terör kampanyası başlatmaya yönelebilir. KCK’nın istediği istikamette adımlar atmaya hazırlanması ise Millet İttifakı cumhurbaşkanının toplumdan büyük bir tepki görmesine ve sonunda Millet İttifakı’nın parçalanmasına yol açabilir. Böyle bir durumda TBMM’nin seçimlerin yenilenmesi istikametinde karar alması ihtimâli kuvvetlenir...

 

Dördüncü ihtimal Millet İttifakı’nın cumhurbaşkanlığını ve Cumhur İttifakı’nın TBMM çoğunluğunu kazanması olabilir. Bu durumda yeni cumhurbaşkanı kanun çıkaramaz ve Meclis tarafından ciddî biçimde engellenir. Bu da bir taraftan kuvvetler ayrılığının daha belirgin biçimde vücut bulmasına sebep olur, diğer taraftan da yürütmeyi bazı bakımlardan iş yapamaz duruma düşürür…

 

Üçüncü ihtimâlin gerçekleşmesi kısa sürede Türkiye insanını, özellikle tüm problemlerin AK Parti’den kaynaklandığını ve Erdoğan’ın iktidardan gitmesinin Türkiye’nin âdeta cennete dönüşmesini sağlayacağını düşünenleri şaşkına çevirecektir! Türkiye’nin iktidarlarla doğrudan ve kuvvetli bağları olmayan problemleri muhtemelen ya olduğu gibi ya da ağırlaşarak devam edecek ve bu durum meselâ Z kuşağına büyük hayal kırıklıları yaşatacaktır.