Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı verilerine göre; 10 Aralık 2024 tarihinde açıklanan iş gücü istatistiklerine göre işsizlik oranı 2024 yılı Ekim ayında yüzde 8,8 seviyesinde gerçekleşti. İstihdam edilenlerin sayısı 32 milyon 970 bin kişi, istihdam oranı ise yüzde 49,9 oldu. İş gücü 36 milyon 146 bin kişi, iş gücüne katılma oranı yüzde 54,7 oldu. Mevsim etkilerinden arındırılmamış veriler dikkate alındığında; İş gücü 35 milyon 994 bin kişi, işgücüne katılım oranı ise yüzde 54,5 olarak gerçekleşti. İstihdam edilenlerin sayısı 32 milyon 930 bin kişi, istihdam oranı ise yüzde 49,9 olarak gerçekleşti. Bu gelişmeler neticesinde mevsim etkilerinden arındırılmamış işsizlik oranı yüzde 8,5 oldu.
TÜİK verileri esas alındığından zamana bağlı eksik istihdam, potansiyel iş gücü ve işsizlerden oluşan atıl işgücü oranı 2024 yılı Ağustos ayında bir önceki aya göre 0,7 puan artarak %27,2 oldu. Zamana bağlı eksik istihdam ve işsizlerin bütünleşik oranı %18,2 iken işsiz ve potansiyel iş gücünün bütünleşik oranı %18,7 olarak tahmin edilmiştir.
Bu verilerden de anlaşılacağı üzere iş gücünü katılım ve istihdam oranları hâlen düşük seyretmektedir. Ülkemizde çeşitli nedenlerle iş aramayanlar, çalışma gücü ve yeterliliğinde olmasına karşın çalışma hayatından çekilenler ile diğer işsizler dikkate alındığında işsizlik rakamlarının hâlen yüksek seviyelerde seyrettiği söylenebilir.
2025 yılında da sıkı bir şekilde uygulanmaya devam edecek ekonomik programda öngörülen hedeflerin tutturulması için öngörülen daralma da istihdama negatif yansıyacaktır. Dolayısıyla işsizlikle birlikte hayat pahalılığı tüm ailelerin geçimlerini daha da zorlaştırmaktadır. İşsizlik dönemlerinde ise işsizlik sigortasından verilmekte olan işsizlik ödenekleri, bir nebze de olsa işsizlere ve ailelerine rahat nefes aldırmaktadır.
Çok sayıda okurumuz yeni yılda işsizlik maaşının ne kadar olacağını merak etmektedir.
Okuyucularımızın isteklerine binaen yeni belirlenen 2025 asgari ücret çerçevesinde bu yazımızda yılbaşından itibaren yeni işsizlik ödeneğinin taban ve tavanına ilişkin hesaplamalara yer verilmiştir.
Bir iş yerinde çalışırken, çalışma istek, yetenek, sağlık ve yeterliliğinde olmasına rağmen, herhangi bir kasıt ve kusuru olmaksızın işini kaybeden sigortalılara belirli şartlarla halk arasında işsizlik maaşı olarak bilinen işsizlik ödeneği verilmektedir. Günlük işsizlik ödeneği, sigortalının son 4 aylık prime esas kazançları dikkate alınarak hesaplanan günlük ortalama brüt kazancının %40’ı olarak hesaplanmaktadır.
Bu şekilde hesaplanan işsizlik ödeneği miktarı, aylık asgari ücretin brüt tutarının %80’ini geçememektedir. İşsizlik ödeneği damga vergisi hariç herhangi bir vergi ve kesintiye tabi tutulmamaktadır. İşsizlik ödeneği nafaka borçları dışında haciz ve başkasına devredilememektedir.
Tablo: 2024/2025 işsizlik ödeneği
Yukarıda yer verilen işsizlik ödenek miktarlarından sadece binde 7,59 oranında damga vergisi kesintisi yapılmaktadır.
Yasa gereği aylık işsizlik ödeneği miktarı, aylık asgari ücretin brüt tutarının %80’ini geçememektedir. Bu nedenle sigortalı işsizin ödeneğe esas kazançları ne kadar yüksek olursa olsun 2025 yılında alabileceği azami aylık 20.804,40TL tutarında olacaktır. 2024 yılında uygulanmış olan taban ve tavanı yeni asgari ücrette yapılan güncellemeye bağlı olarak 2025 yılında yukarıdaki tabloda gösterilen şekilde yükselmiştir.
1 Ocak 2025 tarihinden itibaren asgari ücrete yaklaşık %30 oranındaki güncelleme işsizlik ödeneğinin en alt ve en üst sınırlarında artışa yol açmıştır.
Buna göre asgari ücretten çalışanların işsizlik ödeneğinin 8.001,00 TL’den 10.402,20 TL’ye kadar, çalışırken prime esas kazançları yüksek olanların ise en fazla alacakları ödenek miktarı da 16.002,00 TL’den 20.804,40 TL’ye kadar yükselmiştir.
İsa Karakaş'ın önceki yazıları...