Yatırım indirimi yeniden düzenleniyor!..

Kaynak bulabilme çabaları hükümeti sürekli olarak bir arayışa itmektedir. Neredeyse ayda bir zuhur eden vergi paketleri bu arayışın bir sonucu... "Mali milad" ve "nereden buldun" uygulamasını kaldıran birinci (4783 sayılı Kanun) vergi paketi ülkeden kaynak çıkışına engel olurken, ikincisi (4811 sayılı Vergi Barış Kanunu) kaynak girişini sağladı. Hem de IMF'nin tüm manilerine rağmen. Üçüncüsü de vergiyi tabana yayma yolunu açmada bir aşama olarak kaydedildi. Ne var ki, son zamanlarda mali mevzuatta yapılan değişiklik ve düzenlemeler, ilgili kurum ve kuruluşlarca tartışılmadan sessiz sedasız yasalaşmakta. Galiba bu durum sayısal üstünlüğe sahip tek başına iktidarların bir zafiyeti olsa gerek! Mesela, 9 Nisan 2003 tarihinde TBMM'de kabul edilip Cumhurbaşkanlığı makamına imzaya sunulan 4842 sayılı Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun, tam 17 kanunda değişiklik ya da yeni düzenlemeler getirmektedir. Ama ilgili ve bilgili olan maalesef azdır. Bu yasayla yapılan en önemli düzenlemelerden birisi "yatırım indirimi müessesesi" ile ilgilidir. GVK'nun (ek-1 ila ek 6) maddelerinde düzenlenmiş bulunan yatırım indirimi müessesesi, bu defa aynı Kanunun 19'uncu maddesinde yeniden düzenlenmiştir. Yürürlük tarihi ise yasanın yayımı tarihidir. Söz konusu düzenlemenin en karakteristik özelliği -Gelirler Genel Müdürü V. sayın Arıoğlu'nun ifadesiyle- sosyal bir boyuta kavuşmuş olmasıdır. Bilindiği gibi, mer'i mevzuattaki yatırım indirimi müessesesi genelde Yatırım Teşvik Belgesine bağlanmıştır. Bu da ancak ölçek ekonomisine sahip yatırımcılar tarafından alınabilmektedir. KOBİ'ler ise böylesine önemli bir vergisel teşvikten genelde yararlanamamaktadır. Dolayısıyla yeni düzenleme bir yönü itibariyle yeni bir bakış, yeni bir yaklaşım sergilemekte. Kimine göre bu durum ideolojik sayılırken, kimine göre de pekâlâ ekonomik bir yaklaşımın sonucu olarak görülebilmektedir. 4842 sayılı Kanun ile yeniden düzenlenen yatırım indirimi müessesesinin enstantane fotoğrafı ise şöyledir. (Bu fotoğrafa hareket kazandıracak yorumlarımızı daha sonraya bırakıyoruz.) ¥ Yatırım indirimi oranı yöre, sektör, yatırımın konusu ve büyüklüğü gözetilmeksizin tüm ülke sathında tek orana (%40) ve tek bir uygulamaya indirgenmektedir. ¥ Yatırım indirimi üzerinden yapılan (fon payı dahil) %19,8 oranındaki gelir (stopaj) vergisi yükü kaldırılmaktadır. ¥ Öngörülen yatırım indirimi kaldırılmaktadır. ¥ Mal ve hizmet üretimi ile ilgili olan ve bedeli 5 milyar lirayı aşan amortismana tabi iktisadi kıymetler (yasada birer birer sayılan iktisadi kıymetler hariç) yatırım indiriminden yararlanmaktadır. ¥ Yurt içinde veya yurt dışında daha önce kullanılmış olan iktisadi kıymetler bu teşvikten yararlanamamaktadır. ¥ Yatırım indirimine konu iktisadi kıymetler (yerli ve ithal ayırımı yapılmaksızın) aktife alındıkları tarihten itibaren iki yıl geçtikten sonra elden çıkarılabilmektedir. İki yıl içinde elden çıkarılması halinde herhangi bir cezai müeyyide uygulanmamakta, sadece geride kalan kullanılmayan yatırım indiriminden yararlanılamamaktadır. ¥ Yatırım Teşvik Belgesi uygulaması ilk bakışta kaldırılıyor gibi gözükse de aslında kaldırılmamaktadır. Gümrük muafiyetinden, diğer vergi, resim ve harç istisnasından ve özellikle de katma değer vergisi istisnasından yararlanmak isteyen yatırımcılar yine halihazırda olduğu gibi Hazine Müsteşarlığı Teşvik Uygulama Genel Müdürlüğü'nden Yatırım Teşvik Belgesi alabileceklerdir. Çünkü, yukarıdaki vergi, resim ve harç istisnalarından yararlanabilmek için söz konusu belgeye ihtiyaç vardır. Ayrıca KDVK'nun 13/d madde bendinde herhangi bir değişiklik yoktur. ¥ Söz konusu düzenleme ile kazanılmış haklara dokunulmamaktadır. Yani anılan Kanunun yürürlüğe gireceği tarihe kadar Yatırım Teşvik Belgesini haiz mükellefler ellerindeki bu teşvik belgelerini süresi sonuna kadar kullanabileceklerdir. Öyle ki, ellerinde teşvik belgesi bulunan mükellefler dahi yeni düzenlemeden yararlanabilmek gibi bir tercihte dahi bulunabileceklerdir.