Mehmet Oruç

Allah adamlarının yanında onları övmek ile sövmek aynı idi. Adamın biri, Ahnef bin Kays'a sövdü. O cevap vermedi, adam onun arkasını takip edip sövmeye devam ediyordu. Ahnef, mahalleye yaklaştığı zaman durdu ve söven adama şöyle dedi: "Eğer senin küfürlerin bitmediyse kalanları da söyle burada bitsin ki kabilemin cahilleri senin küfrettiğini duyup da sana eziyet vermesinler!.."

Hazreti Lokman Hakîm'in oğlu babasına şöyle sorar: "Babacığım! İnsanın hangi hasleti daha hayırlıdır?", "Din!", "Hayırlı olan hasleti iki ise, hangileri olur?", "Din ile mal.", "Üç olursa?", "Din, mal, hayâ...", "Dört olursa?", "Din, mal, hayâ ve güzel ahlâktır...", "Beş olursa?", "Din, mal, hayâ, güzel ahlâk ve cömertliktir.", "Altı olursa?", "Ey oğlum! İnsanoğlunda, saydığım bu beş haslet birden bulunduğu zaman, o tertemiz ve muttakîdir. Allah'ın velisidir. Şeytandan uzaktır."

Usâme bin Şerik şöyle anlatır: Bedeviler Hazreti Peygambere şöyle sordular: "Bir kula verilen en hayırlı şey nedir?" Resulullah Efendimiz, "Güzel ahlâk" buyurdular. Sonra, "Muhakkak ki benim nezdimde en sevimliniz ve kıyamet gününde bana en yakın olanınız ahlâkça en güzel olanlarınızdır" buyurdular.

Cüneyd-i Bağdâdî hazretleri buyurdu ki: "Dört şey vardır ki, kulu ameli ve ilmi az olsa da derecelerin en yücesine vardırır.

Resul aleyhisselam şöyle buyurmuştur: "Muhakkak ki Allahü teâlâ bu dini kendi zatı için seçti. Sizin dininize ancak cömertlik ve güzel ahlâk yakışır. Dikkat edin! Dininizi güzel ahlâk ve cömertlikle süsleyin!" Hazreti Peygambere şöyle soruldu:

"Muhammed aleyhisselâmın getirdiği İslâm dîninden başka din isteyenlerin, dinlerini Allahü teâlâ sevmez ve kabûl etmez. Dîn-i İslâma arka çeviren, âhirette ziyan edecek, Cehenneme girecektir..."

Güzel huyun birinci kaynağı kişinin doğuştan güzel huylu olmasıdır. Mesela peygamberler böyledir. Bunlar öğrenmeden, uğraşmadan bu huylara yaratılıştan sahiptirler.

Allahü teâlâ, bir insanda bulunabilecek, görünür görünmez bütün iyilikleri, bütün üstünlükleri, bütün güzellikleri, Resulullahta toplamıştır. Hiçbir insanın Onu medhedecek gücü yoktur..."

Dinimiz, arzuların, hislerin meşru bir şekilde kullanılmasını, aşırılıklardan kaçınılmasını emretmektedir. Ölçülü kullanılmazsa kontrol elden çıkar. Mesela çoğu zaman şehvet, insanoğlunu tahakküm altına alır. Öyle bir hâle getirir ki insanın aklı o şehvetin fuhşiyatın içinden çıkamaz. Fakat riyazet yapmak, oruç tutmak sûretiyle şehvet normal sınıra çekilebilir.

İmam-ı Gazali hazretleri buyurdu ki: İnsanoğlu hayatta oldukça onun şehveti de öfkesi de devam edecektir.

Cehenneme veya Cennete gidecek insanları Peygamber Efendimiz şöyle bildiriyor:

İyi huylu, güzel ahlâklı kimse, hadis-i şeriflerde şöyle bildirildi:

Başarının sırrı, güler yüz, tatlı dil ve güzel siyasettir. Güzel siyaset, herkesin memnun olması demektir.

İnsan güzel huy elde edebilmesi için bütün sebeplere yapışması lazımdır. Mesela, iyi işleri yapmaya kendini zorlayan kimse, güzel huyları elde edebilir.

Müzik, azgın nefsin gıdası, ruhun zehridir. Kalbi karartır. İslâmiyetten ve tasavvuftan haberi olmayan kimseler, dini, dünya kazançlarına alet edip tasavvufa, hatta ibâdetlere, mistik bir hareket olarak müzik sokmuşlardır...

İkinci Meşrutiyetten sonra, tekkeler zaviyeler İngiliz ve başka ajanların işgaline uğramıştı. Bu sebepten bozulmamış, küfrün, bid'atlerin girmediği tarikat neredeyse kalmamıştı...

Alışkanlık, bir şeyi tekrarlayarak kolaylıkla yapabilme melekesidir. Huy, kalb ile ruhun melekesi, alışkanlığıdır. Yerleşmiş olan huya meleke denir. Geçici olan huya hâl denir. Mesela gülmek, utanmak, birer hâldir. Cömertlik, cesaret, birer melekedir. Huy, meleke demektir. Ara sıra hayır işlemek huy değildir. Her zaman hayır işlerse, cömert huylu olur. Fakat kendini zorlayarak yaparsa, yine cömert huylu olmaz. Kolaylıkla, seve seve yaparsa, huy denir. Huy, iyi veya kötü iş yapmaya veya, iyi ve kötü olmayan şeye sebep olur.

Kötü huy, kötü alışkanlık haram işlemeye alışmak demektir. Haram olmayan, mubah olan bir şeyi kullanmaya, mesela çay içmeye kötü alışkanlık denmez.

Evliyânın büyüklerinden Abdülhakîm-i Arvâsî hazretleri bu konu ile ilgili olarak şöyle buyurmuştur: "Veba, çok bulaşıcı bir hastalıktır.

İyi huy, peygamber ahlâkından olduğu için, Allah dostları kötü huylardan uzaklaşıp, iyi huylarla kendilerini süslemişlerdir. Evliyanın, Allah adamlarının vasıflarını şöyle bildirmişlerdir: