Mehmet Oruç

İslam büyükleri, çok konuşulmasını, lüzumsuz söz söylenilmesini sevmezlerdi. Bu hususla ilgili olarak şunları naklederdi: Peygamber efendimiz buyurdular ki: "Susmak hikmettir. Onu yapan azdır. Hikmet insanı cehâletten ve sefâhatten koruyan faydalı bir şeydir."

Peygamber efendimiz, "Az konuşmak imandan, çok söz nifaktandır" buyurmaktadır. Dil, büyük nimettir. İyi ve kötü işteki rolü, iyiliği de kötülüğü de büyüktür. Cennete de, Cehenneme de götürür.

İslâm büyükleri, az konuşurlardı, vekâr sahibi idiler. Bu, onların çok akıllı ve tecrübe sahibi olmalarından ileri geliyordu.

Kur'an-ı kerîm'deki, "Onların mallarından zekât al ki bununla onları temizleyip yüceltesin" ifadesinde geçen iki kelime yani "temizleme" ve "yüceltme" maddî-manevî her türlü temizleme ve yüceltmeyi içine almaktadır...

Hazreti Aişe validemiz rivayet eder: Resulullah efendimize sordum: "Sana Uhud savaşı gününden daha şiddetli, çetin olan bir gün erişti mi?"

Büyük velîlerden Bişr-i Hâfî hazretleri bir sohbetinde buyurdu ki: "Âzâları içinde yalnız dili ile şükreden kimsenin şükrü az olur. Çünkü gözün şükrü, bir hayır gördüğü zaman onu almak, eğer şer görürse onu örtmektir. Kulağın şükrü, bir hayır işittiği zaman onu ezberlemek, şer işitirse onu unutmaktır. Ellerin şükrü, onlarla hak olandan başkasını tutmamaktır. Mîdenin şükrü, ilim ve hilim ile dolu olmak; ayakların şükrü de, iyilikten başkasına gitmemektir. Kim böyle yaparsa hakîkaten şükredenlerden olur."

Hadîs-i şerîfte; "Kadir Gecesini inanarak ve sevabını bekleye-rek ihya edenin geçmiş bütün günâhlarını Allahü teâlâ mağfiret eder, bağışlar" buyuruldu.

Şems-i Tebrîzî hazretlerine "İnsanların en üstünü, kıymetlisi kimdir?" dediler. Cevâbında; "Şu dört kimsenin kıymeti, Allahü teâlâ katında yüksektir:

Anadolu velîlerinden Çelebi Cemâleddîn hiç kızmazdı. Dostuna, düşmanına aynı muâmelede bulunurdu. Onun bu geniş müsâmahakâr hâlini anlayamayanlar; "Bu kadar yumuşaklığın, insanlara karşı bu kadar tahammül ve sabır göstermenin mânâsı nedir?" şeklinde sözler söylediklerinde; "Hilm, yumuşaklık kılıcı, demir kılıçtan, hattâ yüz zafere sebeb olan kılıçtan daha keskindir" diye cevap verirdi. Onun hilmi, güzel ahlâkı ve yaşayışı zamânındaki insanlar arasında gıbta ile, imrenerek konuşuldu.

Fudayl bin İyâd buyurdu ki: "Kim, fâcir, kötü kişiye yardım ederse, onu günahlara karşı kamçılamış olur; kim alçak adamdan medet umarsa kendisine ihanet etmiş olur;

Mekhul el-Dımeşkî hazretleri buyurdu ki: "Adamın yumuşak huylu olup olmadığı ancak cahillerin kendisine musallat olması ile meydana çıkar." Lokmân aleyhisselâm oğluna şöyle nasihatte bulunmuştur: "Ey yavrum, eğer bir kimseyi kendine kardeş edinmek istersen, onu bir bahane ile öfkelendir ve nasıl davranacağına bak. Eğer o, öfkeli olduğu halde sana insafla davranacak olursa, kendisini kardeşliğe kabul et. Aksi halde ondan sakın!" Muhammed bin Ka'b el-Kurazî derdi ki: "Ev eşyanızdan biri kırıldığı zaman öfkelenmeyiniz. Çünkü sizin gibi onların da eceli vardır."

Adamın birisi, Sariyy el-Sakatî hazretlerine, "Hilm ne demektir?" diye sormuş. O da, "Halimliğin hangi kısmını açıklamamı istiyorsun? Zira halimliğin beş kısmı vardır:

İslam büyüklerinin örnek ahlâkından biri de, kusurlu olanlara karşı yumuşak davranmaları ve Resûlullâhın güzel ve eşsiz ahlâkına uyarak öfkelerini yenmeleri idi.

"Mehdî benim evlâdımdandır. Yüzü nûrlu, alnı açıktır. Yeryüzünü adâlet ve doğrulukla doldurur. Nitekim ondan önce dünyâ, zulüm ve cefâ ile dolu olur..."

Ehl-i sünnet âlimleri her bin yılda bir büyük bir müceddid âlimin geleceğini, dini küfürden, bid'atlerden temizleyeceğini bildirmişlerdir. Üçüncü bin yılda gelecek olan da Hz. Mehdi'dir.

Gerçek bir Müslüman, riyadan, gösterişten uzak olur. İbâdetini (nafile) herkesin yanında gösteriş olarak yapmaz. İyi bir Müslüman, iyilik yapmak veya sadaka vermek isterse, bunu gizli olarak ve iyilik yaptığı veya sadaka verdiği insanın kalbini kırmadan, onu incitmeden, yaptığı iyiliği başına kakmadan yapar. Kısacası, hakîkî Müslüman, bütün iyi huylara sahip, vakarlı, seciyeli, bedenen ve ruhen tertemiz, her türlü itimada lâyık, mükemmel bir insandır.

Muhammed Masum hazretleri buyurdu ki: "Müslümanların ihtiyaçlarını karşılamanın ve onları sevindirmenin ve güzel ahlâklı olmanın kıymetini bildiren ve yumuşak, ağırbaşlı ve sabırlı olmayı öven ve teşvîk eden birkaç hadis-i şerifi aşağıya yazıyorum. Bunları iyi anlayınız:

Dinimiz kul hakkına çok önem vermiştir. İnsanların arasındaki öfkelenmelerin, kavgaların sebebi birbirlerinin haklarına, kul hakkına dikkat göstermemeleridir.

İmamı Gazali hazretleri buyurdu ki: İnsanlar dört kısımdır. Birinci kısımdakiler, dünyada yemek içmek ve zevk etmekten başka bir şey bilmeyenlerdir. İkinci kısımdakiler, cebir, şiddet, zulüm ile hareket edenlerdir. Üçüncü kısımdakiler, hîlekârlık ve mürâîlikle etrâfındakileri aldatanlardır. Ancak dördüncü kısımdakiler güzel ahlâk sahibi olan, hakîkî Müslümanlardır. İşte insan bunlardır. Bunlar hadis-i şeriflerde şöyle medhedilmişlerdir: "İyi huylu kimse, dünyada ve âhirette iyiliklere kavuşacaktır."

Muhammed Masum hazretleri buyurdu ki: Dünya hayatı çok kısadır. Âhiretin azâbları pek acı ve sonsuzdur. Akıllı kimseler, geçici hayata değil ebedi hayata kendilerini hazırlarlar. Şerefli insanlar bunlardır! İnsanın şerefi ve kıymeti dünyalıkla ölçülse idi, dünyalığı çok olanların herkesten daha kıymetli ve daha üstün olması lâzım gelirdi.