Mehmet Oruç

Bir Müslüman, yemesi içmesi haram olan şeyleri mesela içki, domuz eti gibi şeyleri yiyip içmez. Helal olup, çalarak, gasbederek de haram şekline sokmaz. İstisnalar hariç aklı başında bir Müslüman bu yollarla haram yiyip içmez. Müslüman daha çok helal malları alırken satarken alışveriş bilgisine uymadığı için günaha girer. Bunun için dinimizde ticâret bilgisinin önemi çok büyüktür. Çünkü helal lokma, ticâret sayesinde elde edilir. Bütün ibâdetlerin kabûl olması da, helâl lokmaya bağlıdır.

İttihat ve Terakki Hükümeti, Abdülhamid Han'ın yasakladığı toprak satışını serbest bıraktı. Yahûdîler bu sayede geniş topraklar alarak üzerlerine tapuladılar...

Allah adamları mallarını satarken aşırı övmezlerdi. Çünkü, hem yalan söylemiş, hem aldatmış, hem de zulmetmiş olur. Hatta, doğru olarak da, müşterinin bildiği şeyi söylemezlerdi. Çünkü, bu da faydasız söz olur. Kıyamette her sözden sual olunacaktır.

İmam-ı azam Ebu Hanife hazretlerine bir kimse gelip sordu: "Vakitlerimi ibadet ile geçirmek istiyorum. Bana bir şey yaz da, hep onu yapayım!"

İslam büyükleri, alışverişin dine uygun yapılmasına çok dikkat ederlerdi. Yapacakları ticaretin dinî kurallarını öğrenmeden o işe başlamazlardı. Yaptıkları ticaretin İslamiyeti yaşamalarına veya dinde gevşekliğe sebep olmasından kaçınırlardı.

İslam büyükleri, ahmak insandan uzak dururlardı. Ahmak dostun olacağına akıllı düşmanın olsun, düsturu ile hareket ederlerdi. Çünkü ahmak, iyilik yapayım derken kötülük yapar.

Dostluğun, arkadaşlığın devamı görüşmeye, birbirlerine gidip gelmeye bağlıdır. Bunun için, gözden ırak olan gönülden de ırak olur, demişlerdir. Görüşmenin, ziyaret etmenin dinimizde önemli bir yeri vardır.

"Aşûre günü oruç tutun! Çoluk çocuğunuza iyilik yapın! Bir kimse, Aşûre günü çoluk çocuğuna iyilik yapıp, sevindirse, Allahü teâlâ, ona senenin diğer günlerini iyi eder..."

Hazreti Lokman Hakîm, oğluna yaptığı öğütlerde buyurdu ki:

Hadis-i şerif: "Benden sonra, Eshabıma düşmanlık etmeyiniz! Onları sevmek, beni sevmektir. Onlara düşman olmak, bana düşman olmaktır. Onları inciten, beni incitmiş olur..."

Hadîs âlimlerinden İbni Hibbân hazretleri buyurdu ki: "Ahmak kimsenin alâmetleri: Sür'atli cevap vermek.

İnsanın, arkadaş olduğu kimselere benzeme özelliği yüksek olduğundan, İslam büyükleri rastgele kimselerle arkadaş olmazlar, görüşmezlerdi.

İslam büyükleri, dost kazanmak zor olduğu için, kazanılmış dostların kıymetini bilirler, dostluğa zarar verecek, zedeleyecek davranışlardan kaçınırlardı.

İslam büyükleri dost, arkadaş dediklerinin gerçek dost olmasını isterlerdi. Sözde dost, arkadaş istemezlerdi.

İslam büyüklerinin, dost edinmede aradıkları özelliklerin başında Müslüman olmak gelirdi. Müslüman olmayanlarla ancak zaruret miktarı görüşürlerdi.

Hazreti Ali buyurdu ki: "Dostlarınızı çoğaltın! Onlar sizin için dünya ve ahiret sermayesidir."

İslam büyükleri, dostluğa, dostlara çok önem verirlerdi.

"Dinimizde, Kitab (Kur'an-ı ke-rim), Sünnet ve İcmâ, "İslâm'ın ana caddesini" tâyin eder. Müçtehidler, bu "Ana cadde"de yürümeyi kolaylaştıran vazifeliler, onların içtihadları da birer "işaret taşı" veya "levhası" gibidir...

Hasta, cenaze ve kabir ziyaretinde bulunan dünya sevgisinden kurtulur; kalbi nûrlanır, basîret gözü açılır. Hazreti Ümm-i Seleme anlatır: Resûlullah buyurdu ki: "Hasta veya ölünün yanında bulunduğunuz zaman, hastaya şifâ, ölüye rahmetle duâ edin. Çünkü melekler, sizin duânıza âmin derler." Yanî meleklerin yanında ettiğiniz ve onların âmin dedikleri duâlarınız kabûl edilir.

Zaman ölçmek için kullanılan birimlerden biri, senedir. Hesaplama sistemi açısından, iki türlü sene vardır: Biri, Güneş senesi, diğeri, Kamerî yâni ay senesi...