M. Ali Demirbaş

[İf­rat, tef­rit ve va­sa­ta ör­nek ver­me­ye de­vam edi­yo­ruz.]

İf­rat, tef­rit ve va­sa­ta bir­kaç ör­nek ve­re­lim: 1- Cim­ri­lik tef­rit, is­raf if­rat­tır. Cö­mert­lik ise va­sat­tır. Bir âyet-i ke­ri­me mea­li:

Su­al: (Aşı­rı­lık­tan ka­çı­nın, or­ta yol­da olun) de­ni­yor. Or­ta yo­lun öl­çü­sü ne­dir? CE­VAP: İyi­lik, tam or­ta yol de­mek­tir. Nor­mal­den ile­ri ve­ya ge­ri ol­mak ya­hut or­ta­nın sa­ğın­da, so­lun­da ol­mak, iyi­lik­ten ay­rıl­mak olur. Or­ta­dan uzak­lı­ğı ka­dar, iyi­li­ği aza­lır. Hak yol bir­dir. Sa­pık, bo­zuk yol ise, çok­tur. Or­ta yol de­nin­ce, iki şey an­la­şı­lır: Bi­rin­ci­si, bir şe­yin tam or­ta­sı­dır. İkin­ci­si, iza­fi, tak­di­ri or­ta ol­mak­tır. Ya­ni bel­li bir şe­yin or­ta­sı­dır. O şe­yin or­ta­sı ol­du­ğu için, her şe­yin or­ta­sı ol­mak ge­rek­mez. Ah­lak bil­gi­sin­de kul­la­nı­lan, bu ikin­ci or­ta­dır.

Su­al: Bay­ram gü­nü, sa­ha­be çal­gı ça­lıp oy­nu­yor­lar­mış. Bi­ze ne­den ca­iz de­ğil­dir? CE­VAP: Çal­gı çal­mak ca­iz ol­maz. Pey­gam­ber efen­di­miz, Me­di­ne'ye gel­di­ği za­man, Me­di­ne­li­le­rin iki eğ­len­ce gü­nü ol­du­ğu­nu bil­dir­di­ler. Ca­hi­li­yet za­ma­nın­da­ki eğ­len­ce­ler­den bah­set­ti­ler. Pey­gam­ber efen­di­miz bu­yur­du ki:

Su­al: Bay­ram­da ne­ler yap­mak ge­re­kir? CE­VAP: Bay­ram­da er­ken kalk­mak, gus­let­mek, mis­vak kul­lan­mak, gü­zel ko­ku sü­rün­mek, ye­ni ve te­miz el­bi­se giy­mek, se­vin­di­ği­ni bel­li et­mek sün­net­tir. Bay­ram gü­nü yü­zük tak­mak, kar­şı­laş­tı­ğı mü­min­le­re gü­ler yüz­le se­lam ver­mek, fa­kir­le­re çok sa­da­ka ver­mek, İs­la­mi­yet'e doğ­ru ola­rak hiz­met eden­le­re yar­dım et­mek, dar­gın­la­rı ba­rış­tır­mak, ak­ra­ba­yı, din kar­deş­le­ri­ni zi­ya­ret et­mek, on­la­ra he­di­ye gö­tür­mek sün­net­tir. Bay­ram ge­ce­le­ri­ni ih­ya eden, bü­yük sa­ade­te ka­vu­şur. Bir ha­dis-i şe­rif mea­li şöy­le­dir: (Bay­ram ge­ce­le­ri­ni ih­ya ede­nin kal­bi, kalb­le­rin öl­dü­ğü gün­de öl­mez.) [Ta­be­ra­ni]

Su­al: Ra­ma­zan gi­bi, Kur­ban Bay­ra­mı­nın hi­la­li de, dün­ya­nın bir ye­rin­den gö­rü­lün­ce, her yer­de gö­rül­müş sa­yıl­mı­yor mu?

Su­al: Are­fe gü­nü ne­ler yap­mak ge­re­kir?

Su­al: Kur­ban kes­me­nin öne­mi ne­dir? CE­VAP: Kur­ban ni­sa­bı­na ma­lik olan kim­se­nin za­ru­ret­siz kur­ban kes­me­me­si gü­nah olur. Kur­ban kes­me­si va­cib­ken, için­de­ki­le­rin kur­ban kes­me­di­ği ev, in­le­ye­rek, sa­hi­bi­ne bed­du­a edip, (Kur­ban kes­me­di­ğin gi­bi, Ce­nab-ı Al­lah sa­na iyi­lik yap­ma­yı na­sip et­me­sin!) der. O ev, o yıl be­la­la­ra dü­çar ka­lır. Kur­ban ke­se­nin evi ise mem­nun olur, sa­hi­bi­ne ha­yır du­a eder. Bu ba­kım­dan kur­ban kes­me­yi bir ni­met bil­me­li­dir! Kur­ban ke­sen Müs­lü­man, ken­di­ni Ce­hen­nem­den azat et­miş olur. Ha­dis-i şe­rif­ler­de bu­yu­rul­du ki:

Su­al: Adak de­ni­lin­ce her za­man ke­si­le­bi­li­yor da, kur­ban de­ni­lin­ce ni­ye bay­ram­dan baş­ka gün­de ke­sil­mi­yor? Bu ko­yu­nu Şa­ban ayın­da ke­se­ce­ğim di­ye­nin Şa­ban ayın­da mı kes­me­si ge­re­kir?

Su­al: (Kur­ban kes­mek hay­van kat­li­amı­dır, on­la­ra ölüm acı­sı çek­ti­ril­mek­te­dir. Tan­rı, kur­ba­na ve ka­na bu ka­dar aç ola­maz. Ben kur­ban ke­sen­le­rin di­nin­den de­ği­lim) de­ni­yor. Kur­ban kes­mek âyet ve ha­dis­le meş­ru kı­lın­mış bir iba­det de­ğil mi­dir?

Su­al: Bir ev­de, bü­tün ai­le fert­le­ri için or­tak kur­ban ke­sil­se, kur­ban eti eve gel­dik­ten son­ra, tak­sim edil­me­den, her­kes his­se­si­ni he­di­ye et­se, tak­si­me ge­rek ka­lır mı?

Su­al: Zil­hic­ce­nin ilk on gü­nü­nün fa­zi­le­tin­den, oruç tu­tul­ma­sı­nın öne­min­den bah­se­di­li­yor; fa­kat onun­cu gü­nün fa­zi­le­tin­den ne­den bah­se­dil­mi­yor?

Hik­met eh­li zat­lar bu­yu­ru­yor ki: Mü­mi­nin kur­tul­ma­sı­nın en kes­tir­me yo­lu, mü­mi­nin du­ası­nı al­mak­tır.

Su­al: Zil­hic­ce ayı­nın fa­zi­le­ti ne­dir?

Su­al: Ay­lı­ğı az olan ka­rı ko­ca­nın kur­ban kes­me­si ge­re­kir mi?

Su­al: Bir ev­de ka­dın ko­ca­sı oğ­lu ve kı­zı var. 4 ta­ne kur­ban kes­tir­mek is­ti­yor­lar. Bu dört ki­şi­nin adı­na, evin er­ke­ği na­sıl ve­kâ­let ver­me­si la­zım?

Su­al: Bir zen­gin, bay­ra­mın bi­rin­ci, ikin­ci ve­ya üçün­cü gü­nü kur­ban ke­sip se­fe­re çık­sa, va­ci­bi ye­ri­ne ge­tir­miş olur mu?

Su­al: Ev­li olup ai­le­siy­le be­ra­ber gur­bet­te bu­lun­du­ğu şe­hir­de, uzun yıl­lar bu­lun­sa; fa­kat ömür bo­yu yer­leş­me­yi dü­şün­me­se, bu­ra­dan do­ğup ev­len­di­ği ye­re bay­ram­lar­da 15 gün­den az sü­rey­le gi­dip ora­da kur­ban kes­se, ke­si­len kur­ban­lar va­cib kur­ban olur mu?

Su­al: Kur­ban eti hak­kın­da ya­pı­la­cak iş­ler ne­ler­dir?

Hik­met eh­li zat­lar bu­yu­ru­yor ki: İyi in­san­lar va­zi­fe­le­ri­ni yap­ma­dı­ğı müd­det­çe, kö­tü­ler dai­ma hâ­kim olur. Do­la­yı­sıy­la kö­tü­lü­ğün git­me­si için, iyi in­san­la­rın çok iyi ça­lış­ma­la­rı la­zım.