Mehmet Oruç

Aile bireyleri birbirinden koptu. Aile içi iletişim diye bir şey kalmadı. Ailenin her biri kendine bir yol buldu; farklı dünyanın insanları haline geldi. Televizyon geleneksel aile yapısını yok etti!..

Kin bir felakettir. Kin tutan, kendi fikri kabul edilmediği için karşısındakine düşmanlık besler, bazen ömür boyu onu affetmez. Hadis-i şerifte, "Mümin kinci olmaz" buyurulmuştur.

Kin ve düşmanlık beslememek ve başkalarının da beslememesi için önce buna sebep olan davranışlardan kaçınmak gerekir.

Mısır'da yetişen büyük velîlerden Şeyh İbni Nûh hazretleri, talebelerinden birine şöyle nasîhat etti: "İnsanlara karşı kendinde şu vasıfları bulundur: 1- Onlara karşı yumuşak konuş. 2- İnsanlarla münâkaşa ve münâzara yapma. 3- Herkese güler yüz göster. 4 - İnsanların arasında selâmı yay. 5- Onlardan aç olanları doyur. İnsanlar arasında şunlara da riâyet et: 1- Onlara düşmanlık yapma. 2- Onlarla inatlaşma. 3- Onlar arasında lüzumsuz konuşma. 4- Onların kusûr ve eksiklerini ortaya koyma!

Kin tutmada, husûmette dili kontrol altında tutmak çok zordur. Kin ve düşmanlık nefsi alevlendirir, öfkeyi kabartır.

Münakaşa, cedelleşme, eksik, kusur arama; husûmete, hasım bellemeye, kin tutmaya ve düşmanlığa götürür.

Mis'ar bin Kedâm hazretleri oğluna şöyle nasihatte bulundu: "Oğlum! Münâzarayı, söze muhalefet etmeyi, şaka ile insanlara takılmayı terk et.

Resul aleyhisselam şöyle buyurmuştur: "Kim haklı olduğu halde tartışmayı terk ederse, Allahü teâlâ ona cennetin en yücesinde bir köşk bina eder." İmam-ı Gazali hazretleri bu hadis-i şerifi şöyle açıklıyor: Mükafatın büyük olması, imtihanın zor olmasındandır.

Yedi kat yer, yedi kat gök, kısaca bütün âlem büyük bir hürmet ve sevinç içinde; çünkü Seyyid-il-Mürselîn, Hâtem-ül-enbiyâ, Habîb-i Hudâ olan efendisi dünyaya teşrif etti...

Cedelleşme, münakaşa etmek, başkasını susturmak, âciz bırakmak, konuşmasını tenkid suretiyle onun değerini düşürmek, onu kusurlu bulmak ve cahilliğini ortaya dökmekten ibarettir.

Âlem mahzûn, varlıklar mahzûn, gönüller mahzûndu. Yüzler gülmeyi unutmuştu. Bunları giderecek, insanları dünya ve ahiret huzuruna kavuşturacak bir kahraman bekleniyordu!..

Münakaşanın sebebi kişinin kendisini karşısındakinden üstün görmesidir. Kendini karşısındakinden üstün görmek ise kibirdir. Kibir ise kötü huylardandır. Dolayısıyla münakaşa güzel ahlâkın zıddıdır. Halbuki Müslüman güzel ahlâklı olmalıdır. Hadis-i şerifte, "Mallarınızla herkesi memnun edemezsiniz. Güler yüz ve tatlı dil ile, güzel ahlâkla memnun etmeye çalışınız!" buyuruldu.

Münakaşa, kendisinin akıl, fazilet ve ilimde üstünlüğünü ispata çalışmaktır. Bu ise karşıdakini aşağılamaktır.

Münakaşa, cedelleşme dostlar arasındaki kin ateşini körükler. Münakaşa, karşıdaki insanı cahil yerine koymak, sen bilmezsin, ben bilirim demektir. Cahillikle suçlanan herkes az veya çok kızar. Hadis-i şerifte, "Allahü teâlânın en çok buğzettiği kul, tartışmada ileri gidendir" buyurulmaktadır. Münakaşa, dostların azalmasına, hasımların çoğalmasına sebep olur. Hasan-ı Basri hazretleri buyurdu ki: "Bin kişinin dostluğuna, bir kişinin düşmanlığını satın alma!"

İnsanın haram işlemesi haram olduğu gibi işlediği haramları, günahları anlatması da haramdır. Kadınlardan, içki âlemlerinden, yaptığı zulümden, çirkin ve kötü hallerden bahsetmek buna girer. Bunun için kişi her sözüne dikkat etmesi lazımdır; bir cümle, bir kelime bazen insanın kurtuluşuna veya önem vermediği için felaketine sebep olabilir.

Peygamber Efendimiz, Muâz İbni Cebel hazretlerini Yemen'e göndermişti. Hazret-i Muâz, vedâ edip ayrılırken şöyle dedi:

Dinde, imandan sonra namaz gelir. Namaz, bedendeki baş gibidir. Bu kadar önemli olan ibadetin zayi olmaması için, şartlarına uygun kılınması lazımdır. Namazın şartları, farzları vardır...

İnsanın bedeni genel olarak şu üç kısımdan meydana gelmiştir: Birincisi, kalbidir. İkincisi, dilidir. Üçüncüsü de vücudunun diğer uzuvlarıdır.

"Amellerin en hayırlısı namazdır. Abdeste devam edenler, ancak mü'minlerdir. Mü'min gündüz abdestli olmalı, gece de abdestli yatmalıdır. Böyle yapınca, Allahü teâlânın korumasında olur..."

İnsanın başına gelen işler, genelde dili sebebiyledir. Dilini tutanın, başı selâmette olur.