Mehmet Oruç

İslam büyükleri, emanetçinin kendisine bırakılan malları muhafaza etmekte emin olması lazım geldiği gibi, din âliminin de, İslam bilgilerini bozulmaktan muhafaza etmekte emin olmasının lazım olduğunu bildirmişlerdir. Hadis-i şerifte, "Âlimler devlet adamlarına karışmadıkça ve dünyalık toplamak peşinde olmadıkça, Peygamberlerin eminleridir. Dünyalık toplamaya başlayınca ve hükümet adamlarının arasına karışınca, bu emanete hıyanet etmiş olurlar" buyuruldu.

Allah adamları, devlet adamlarından hep uzak durmuşlar. Siyasete karışmamışlar. Devlet büyükleri ile oturup kalkan arkadaşlarını ciddî bir şekilde uyarmışlar, buna rağmen hâlinde bir değişiklik olmamış ise böyle kimselerden uzak durmuşlardır.

İslam büyükleri "İlmi, yalnız Allah rızasını kazanmak için öğrenmek gerekir. Başka maksatlarla öğrenmek, insanı helake götürür" demişlerdir.

"Üç şey vardır ki, kim onlara kavuşursa dünyada ve âhirette en hayırlı şeye ermiş olur. Bunlar: Allahü teâlânın hükmüne râzı olmak, belâlara sabretmek ve bolluk, rahatlık anlarında Allahı unutmamaktır..."

İsa aleyhisselam buyurdu ki: "Kötü âlimler, su yolunu kapayan kaya gibidir. Su, kayadan sızıp geçemez. Akmasına da mani olur."

Bir âlimin ilmi ile kibirlenmesi afetlerin, kötülüklerin en büyüğüdür. Hastalıkların en ağırı ve tedaviyi en zor kabul edeni ilmi ile kibirlenmektir.

Müslüman, tatlı dilli ve güler yüzlüdür. İneğe tapanları görünce, ineğin ağzına saman vererek, düşman olmalarına mâni olur. Kimse ile münâkaşa etmez. Kimseye kızmaz! Çünkü, münâkaşa, dostluğu azaltır, düşmanlığı arttırır...

İmam-ı Rabbani hazretleri buyuruyor ki: İnsanların kötüsü, kötü âlimlerdir. Bunlar, din, iman hırsızlarıdır. Kur'an-ı kerimde mealen, "Onlar kendilerini Müslüman sanıyor. Onlar son derece yalancıdır, şeytan onlara musallat olmuştur. Allahü teâlâyı hatırlamaz ve ismini ağızlarına almazlar, şeytana uymuşlar, şeytan olmuşlardır. Biliniz ki, şeytana uyanlar ziyan etti, ebedi saadeti bırakıp, sonsuz azaba atıldı" buyuruluyor.

İmam Mâlik hazretlerine "İlimde râsih olanlar kimlerdir?" diye sormuşlar. İmam da şu cevabı vermiştir: "İlmi ile âmil olup önceki âlimlerin tesbit ettiği ilmî hakikatlere, onların bildirdiklerine tâbi olanlardır."

İslam büyükleri, bilmedikleri bir dinî meselede açıkça "bilmiyorum" derlerdi. Bu hususta ayıplanmaktan korkmazlardı. Aksine yanlış cevap vermekten çok korkarlardı.

Önceki din adamları, ilmini ortaya koymaz, bildikleri halde, ben bu konuyu iyi bilirim demekten utanırlardı. Şimdikiler bilmedikleri halde, ben bu konunun uzmanıyım, benden daha iyi bilen yoktur, diyor.

Allah adamları ilmiyle amil olana, yaptığını sırf Allah rızası için yapana âlim derlerdi. Böyle bir âlimin de çok az olduğunu bilirlerdi.

"Kim, bayram günü, üç yüz defa 'Sübhânallahi ve bi-hamdihi' der ve bunu Müslümanların mevtâlarına hediye ederse, her kabre bin nûr girer. O kişi öldüğü zaman Allahü teâlâ o kişinin bin nûrunu da kabrine getirir."

İslam büyükleri, çok konuşan yerli yersiz başkalarına bir şeyler anlatan kimselere pek iyi gözle bakmazlardı.

İslam büyükleri, herkesin kendisine değer vermesinden, sözlerinden istifade için başına toplanılmasından hoşlanmazlandı. Bunu kendileri için felaket bilirlerdi.

Namazdan sonra bir melek şöyle nidâ eder: Biliniz ey mü'minler bugün şüphesiz mükâfat günüdür, günâhlardan kurtuluş günüdür ve ayıplardan temizlenme günüdür...

İslam büyükleri, ilim sahibi olmada, ibadet ve nasihatlarında bazı âfetlerden, zararlardan çok korkarlardı.

Geçmişteki İslam büyüklerinin hallerini, yaşayışlarını günümüz insanının anlaması, idrak etmesi mümkün değildir. Mâlik bin Dinar hazretleri evinin bahçesinde bir kabir kazdırmış; her gece kabre iner, sabaha kadar orada ibadet edermiş. O buyurdu ki: "Halifelik görevi, mü'minlerin emiri Hz. Ömer'e havâle edildiği zaman, O, ne geceleri uyuyordu, ne de gündüzleri. O diyordu ki: Eğer ben, geceleri uyumuş olsam kendimi kaybetmiş olurum. Eğer gündüzleri uyumuş olsam, milletimi kaybederim. Halbuki ben onlardan mes'ûlüm."

İslam büyüklerinin kendilerini ibadete vermeleri o kadar ileriydi ki, onlar, sırf Allahü tealanın huzurunda kalabilmek için akşam olunca geceye can atarlardı. Sabah olunca da, gündüz insanlar kendilerini Allah'a ibadetten alıkoyacak endişesiyle üzülürlerdi. Evet, kendilerini ibâdete vermeleri o kadar ileri ve kuvvetliydi ki, onlardan birine, "Haberin olsun, kıyamet yarın kopacak!" denilmiş olsa, halinde bir ziyadelik olmazdı.

Allah adamları işledikleri amelleri gözlerinde büyütmezlerdi. Ne kadar çok ibadet etseler de yine bunu az görürlerdi.