Abdüllatif Uyan

Kastamonu'da doğup İstanbul'da vefat eden Hak dostlarından Şeyh İsmâil Rûmî hazretleri, bir sohbetinde, sevdiklerine; - Kardeşlerim, şu iki nîmete kavuşan kimse, bu dünyâda hiçbir şeyi dert etmemeli, hiçbir şeye üzülmemelidir, buyurdu. Merak ettiler.

Bağdat'ta yetişen velîlerden Şeyh İsmâil Enarânî hazretleri, bir gün sevdiği bir gence; - Sevgili oğlum! Bu gençlik zamanını büyük nîmet bil! Bu zamanı, elden geldiği kadar Allahü teâlânın râzı olduğu işleri yapmakla geçir! buyurdu. Bunun için iki şey çok mühimdir. Delikanlı merak etti.

Şırnak civarında yetişen velîlerden Şeyh İbrâhim Hakkı hazretleri, bir gün fena arkadaşlara aldanan sevdiği bir genci görüp, şefkatle yaklaştı yanına. - Evladım, görüyorum ki, Allah adamları ile görüşmekten sıkılıyor, zenginlerle ve dünyâya düşkün olanlarla bulunmak istiyorsun, buyurdu.

Bursa'da medfun olan Emîr Sultan hazretlerinin babası, Seyyid Alî isminde, hâl ehli bir kimse olup, herkese yardım etmesiyle meşhurdu o devirde. Küçük bir kulübede, mütevâzı bir hayat yaşıyordu hanımıyla. Her gün ormana gidip odun keser, onları yüklenip köye getirir ve fakirlere dağıtırdı. Hem de kapı kapı dolaşarak.

Yemen evliyâsından Şeyh İbrâhim bin Alî hazretleri, bir gün sevdiklerine; - Kardeşlerim, namazlarınızı cemaatle ve huşû ile kılın! buyurdu. Çünkü insanı dünyâda ve âhirette her türlü sıkıntıdan kurtaracak şey, ancak namazdır. Ve ekledi: - Âyet-i kerîmede meâlen; (Müminler herhâlde kurtulacaktır. Onlar, namazlarını huşû ile kılanlardır) buyuruldu. Şöyle devam etti:

Hacı Bayram-ı Velî hazretlerinin vefatı yaklaşınca, yakınlarına; - Cenâzemi Akşemseddîn yıkasın, namazımı da o kıldırsın! Bu isteğimi ona bildiriniz! diye vasiyet edip ardından vefat etti. İyi de Akşemseddîn neredeydi? Kimse bilmiyordu yerini. Ama bulmak lâzımdı hemen. Zîra vasiyet açıktı. Cenazeyi o yıkayacak, namazı o kıldıracaktı.

Yemen'de yetişen velîlerden Şeyh Hubeyşî hazretlerine, bir gün sordular: - Efendim, Allahın bir kimseyi sevdiğinin alâmeti nedir? Buyurdu ki:

Kabr-i şerîfi İstanbul-Unkapanı'nda bulunan Seyyid Ahmed Şevki Nakşibendî hazretleri, bir gün şunu anlattı sevdiklerine: Hak teâlâ Habîbini düşmanlarının şerrinden koruyordu. Kureyş müşrikleri ne kadar öldürmeye kalkmışlarsa da, akamete uğramışlardı her defasında. Mugîreoğullarından biri de kalkıştı bu işe. Gizli gizli tâkib edip bir gün tenhada buldu Efendimizi.

Semerkant'ta yetişen velîlerden Seyyid Alâaddîn Alî Semerkandî hazretleri, bir gün bâzı gençlere; - Evlâtlarım, İslâmiyeti, dînini iyi bilen ve âhireti düşünen doğru âlimlere sorup öğreniniz, buyurdu. Çünkü böyle mübârek insanların sözleri ve kitapları, tesirli olur. Bunların nefeslerinin bereketiyle, sözlerini yapmak kolay olur. Şöyle devam etti:

Fâtih Sultân Mehmed Hân, İstanbul'un fetihten sonra hocasını ziyarete gitti bir gün. Sohbet esnâsında; - Hocam, bir şeyi çok merak ediyorum, diye arz etti. - Nedir o Sultanım? - Sahâbe-i kiramın büyüklerinden mihmandâr-ı Resûl, "Ebâ Eyyüb Ensârî" hazretlerinin kabr-i şerifi, İstanbul surlarına yakınmış. Zât-ı âlinizden kabir yerinin tesbîtini istiyorum hocam.

Kastamonu'da yetişen velîlerden Seyyid Ahmed Sünnetî hazretleri, bir sohbetinde; - Kardeşlerim, her ibâdeti seve seve yapmalıdır, buyurdu. Kul hakkına dokunmamaya, hakkı olanları ödemeye, titizlikle çalışmalıdır.

Yemen'in büyük velîlerinden Zeynelâbidîn Ayderûsî hazretleri, bir gün Peygamberimizin şu mûcizesini anlattı sevdiklerine: Medîne'de müthiş bir kuraklık olmuştu bir zaman. İnsanlar, çâresizlik içinde Efendimize gelip; - Yâ Resûlallah! Bu kuraklık çok uzadı. Mahsûllerimiz mahvoldu. Şimdi de susuzluktan çocuklarımız ölüyor. Duâ buyurun da yağmur yağsın! diye rica ettiler.

İstanbul'da yaşayan büyük âlimlerden Ahmet Mekkî Efendi hazretleri, bir sohbetinde; - Allahü teâlâ, hepimizi Muhammed Mustafâ'nın parlak olan yolunda yürümekle şereflendirsin, buyurdu. Bu dünyâ, imtihan yeridir. Dünyânın görünüşü, yalancı yaldızlarla süslüdür. Ve ilave etti:

Fetihten sonra Fâtih Sultân Mehmed Hân, hocasını ziyârete gitti ve; - Elhamdülillah hocam, himmet ve yardımınızla İstanbul'u fethettik, diye arz etti. Büyük veli;

Bingöl'de yetişen evliyâdan Seyyid Ahmed Çapakçurî hazretleri, nasîhat isteyen bir gence; - Yavrum, sonsuz kurtuluşa kavuşabilmek için, üç şey, muhakkak lâzımdır, buyurdu. Bunlar, 'ilim, amel ve ihlâs'tır. İlim de, iki kısımdır.

Fâtih Sultân Mehmed Hân, İstanbul'u fethettikten sonra, hocasını ziyarete gitti bir gün. "Akşemseddîn" hazretlerine. Fakat o da ne? Hiç ilgi ve iltifat göstermedi kendisine.

Kabr-i şerîfi Anadolu'da, Yukarı Doğubayezid'de bulunan Seyyid Abdülazîz hazretlerine, bir gün bâzı sevdikleri; - Efendim, Allahü teâlâ dünyâyı niçin sevmez? diye sordular.

Mevlânâ hazretleri vefat edince, acı haber ânında duyulur. Büyük küçük, genç ihtiyar, haberi duyan koşar Konya'ya.

Taşkent'le Semerkant arasındaki Menar köyünde yetişen velîlerden Seyfeddîn Menârî hazretleri, bir sohbetinde; - İnsanların nefs-i emmâresi mevkî almak, başa geçmek sevdâsındadır, buyurdu. Onun bütün arzusu, şef olmak, herkesin kendisine boyun bükmesidir. Kendinin kimseye muhtaç olmasını, başkasının emri altına girmesini istemez.

Afganistan'ın Herat şehrinde yaşayıp orada vefat eden büyük velî Seyfeddîn Halvetî hazretleri, bir gün Efendimiz'den bahsederken şunu anlattı sevdiklerine: