Abdüllatif Uyan

Bolu'da medfun bulunan Hak dostlarından Sâfî Âmidî Bolevî hazretleri, bir sohbetinde; - Kardeşlerim, kendinin ve çoluk çocuğunun ihtiyaçlarını helâlden kazanmak ve kimseye muhtaç olmamak için çalışmak, "cihâd etmek"tir, buyurdu. Ve ekledi:

Hazreti Mevlânâ'yı çok seven genç bir tüccar, Mısır'a gitmek ister. Ancak hazret-i Mevlânâ izin vermez. - Gitme! buyurur. Ama o dinlemez. Gizlice yola çıkıp gemiye biner. Tam Mısır'a yaklaşırken, kâfirler saldırır, bütün gemi halkıyla birlikte onu da esir alırlar.

Türkistan evliyâsından Sa'düddîn-i Kaşgârî hazretleri, bir gün buyurdu ki: - Kardeşlerim, Allahü teâlâ Kur'ân-ı kerîmde meâlen; (Nîmetlerime şükrederseniz size azab yapmam) buyuruyor. Sordular: - Nîmetlere şükretmek nasıl olur efendim?

Hazret-i Mevlânâ'nın talebesinden biri, bir sene hacca gider. Hanımı da mübârek bir hâtundur. Mevlânâ'yı çok sever.

Hazret-i Mevlânâ zamanında biri vardır ki bu zâta düşmanlık besler. İlmi de vardır ama bir türlü sevemez bu büyük velîyi.

Kabr-i şerîfi Şirvan'da bulunan Hak dostlarından Sadreddîn Hayâvî hazretleri, bir gün sevdiklerine; - En mesut, en kazançlı kimse, dinsizliğin çoğaldığı bir zamanda, unutulmuş sünnetlerden birini meydana çıkaran ve yayılmış bid'atlerden birini yok eden kimsedir, buyurdu.

Irak evliyâsından Nûreddîn Berifkânî hazretleri, bir gün başını eğmiş, yaşlı gözlerle ağlıyordu ki, yakınları Onu böyle görünce; - Niçin ağlıyorsunuz efendim? Bir derdiniz mi var? diye sordular. Başını kaldırdı mübarek.

Hazret-i Mevlânâ'nın bir talebesi vardır ki, mesleği at alıp, at satmaktır. Bir gün, bu talebesini çağırır ve; - Bana bir at getir! buyurur.

Hazret-i Mevlânâ zamanında kırk râhip birleşir, Konya'ya gelirler. - Şu Mevlânâ'ya haddini bildirelim, derler. Nasıl mı? Kırk çetin sual seçmişlerdir İslâmiyetten. Gûya imtihan edeceklerdir bu büyük velîyi. Yola çıkar, Mevlânâ dergâhına yönelirler.

Hazret-i Mevlânâ'nın bir talebesi, dergâhtan çıkmış evine gitmektedir ki, yolda, tanıdığı yaşlı bir Müslümanla karşılaşır. Adam onu görünce durur.

Hindistan'ın büyük velîlerinden Behâeddîn Zekeriyyâ hazretleri, bir gün, sevdiği bir gence; - Oğlum! Sana söyleyeceğim en mühim nasîhat, İslâmiyetin emirlerine yapışman ve bid'atlerden kaçınmandır, buyurdu. Ve şöyle devam etti:

Hazret-i Mevlânâ, ezâna çok hürmet eder, ne zaman Ezan-ı Muhammedîyi işitse, hemen diz çöküp huşû ile dinlerdi. Talebesine; - Siz de böyle yapın! diye emrederdi.

Şam evliyâsından Rıslân Dımeşkî hazretlerine, bir gün bir talebesi; - Hocam, bâzı kimseler, Müslümanlara egoist, hodbin, yâni kendini düşünen diyorlar, diye arz etti.

Abdülhakîm Arvâsî hazretlerinin bir talebesi şöyle anlatıyor: Bir gün, Efendi'nin vaazına gitmiştim. Bâyezid Câmiinde vaaz ediyordu o zamanlar. Oturup dinlemeye başladım.

Irak velîlerinden Şeyh Ahmed Şemseddîn hazretleri, bir sohbetinde; - İnsanın yaratılması, ibâdet yapmak içindir, buyurdu. İbâdet yapmak da, hakîkî îmana kavuşmak içindir. - İbâdet nedir? dediler.

Hindistan'da yaşayan evliyânın büyüklerinden Tâhir-i Bedahşî hazretleri, bir sohbetinde; - Kardeşlerim, insan alıştığı âdetleri sever. Bunlardan ayrılmak istemez, buyurdu. Meselâ doğunca, süt emmeye alışır. Büyüdükçe, evine, mahallesine, şehrine alışır ve bunlardan ayrılmak istemez, değil mi? - Evet efendim, dediler.

Kabr-i şerîfi Bağdat'ta bulunan büyük velîlerden "Tâcül ârifîn Ebül Vefâ" hazretleri, bir sohbetinde; - Allahü teâlâ, bir kimseyi hayırlı işlerde kullanırsa, ona müjdeler olsun! buyurdu. Allahü teâlâ, dünyâyı âhiretin tarlası yaptı. Tohumunun hepsini yiyen ve âhirette bir taneden yedi yüz tane yapmayı elden kaçırana yazıklar olsun!

Kudüs evliyâsından Remlî Şâfiî hazretlerine, bir gün sevdiği bir talebesi; - Hocam, ibâdet yapınca, nefsim kabarıyor. Benim gibisi yoktur sanıyorum, diyerek dert yandı. Ve ilave etti:

Kûfe evliyâsından Rebî bin Heysem hazretleri, bir ahbâbı ile sohbet ederken; - Kulun dileği ve isteği, sâdece Sâhibinin dileği ve isteği olmalıdır, buyurdu. Böyle olmazsa, kulluk bağını koparmış olur.

Hazret-i Mevlânâ zamanında, bir kimse vardır ki, bilmez bu zâtın büyüklüğünü. Aleyhinde konuşur. Kendisini îkaz eder;