Abdüllatif Uyan

Hazret-i Sâlim (radıyallahü anh), kâfirlerin en şiddetli kılıç darbeleri altında şehit düşerken;

Eshâb-ı kirâmın meşhurlarından Sâlim Mevlâ Ebû Huzeyfe (radıyallahü anh); Bedir, Uhud, Hendek ve diğer bütün gazâlara katıldı.

Sultân Behâeddîn Veled anlatır: Babamla bir gün Hüsâmeddîn Çelebi'nin bağına gidiyorduk.

Sultân Veled zamanında Mustafa isminde zalim bir kimse vardı. Malı, mülkü ve akrabalarının çok olmasından istifade ederek bazı kimselere eziyet ederdi.

Konya'da yetişen velilerin büyüklerinden Mevlâna Celâleddîn-i Rûmî hazretleri, ortanca oğlu Sultân Veled’i çağırdı.

Alâeddîn Keykûbât, bir gün Sultân-ül-ulemâ’nın bütün halka vaaz ve nasihat vermesini arzu etti.

Behâeddîn Veled hazretlerinin annesiyle babasının evlenmeleri şöyle olmuştur:

Sultân-ül-ulemâ Muhammed Behâeddîn Veled hazretleri, bir gün hasta olup yattı.

Behâeddîn Veled hazretlerinin zahiri ve batıni mertebeleri çok yüksek idi. Başta annesi. Sonra talebeleri. Ve akrabaları, kendisine; "Başımıza padişah ol. Emirlerini yerine getirmek için hazırız" dediler.

Mevlâna Celâleddîn-i Rûmî hazretlerinin babası Behâeddîn Veled hazretleridir. Evliyanın büyüklerindendir. Çok kerametleri vardır.

Anadolu velilerinden Şeyh Abdurrahman Eşşâvirî hazretleri, hocasının vefatından sonra Van’da bulunan Şeyh Ramazan hazretlerine tabi oldu.

Şemseddîn Pânî Pütî hazretleri, Hindistan’ın büyük velîlerindendir. Denilir ki, her kimin mühim bir işi, bir derdi ve sıkıntısı olsa, abdest alıp, bu zatın mübârek ismini bin defa okusa veya birkaç kişi bölüşerek okusalar, Allahü teâlâ, bu Velî’nin mübarek ismi hürmetine, o kimsenin sıkıntısını giderir.

Bir gün Gâziantep Valisi, yardımcısıyla yolda yürürken, cami duvarını tamir eden Şâh Velî hazretleriyle karşılaştı. Birbirleriyle şöyle konuştular: Vali sordu: “Hoca ikiylen nasılsın?”

Şeyh Seydâ hazretlerinin manen üstünlüğünü, devlet adamları bile kabul ederlerdi. Bir gün Cizre kaymakamı, belediye başkanı, hâkim ve bazı memurlar, bu zatı ziyarete karar verdiler.

Bir kimse Şeyh Seydâ hazretlerine gelerek; "Efendim, Allahü teâlânın rızasına ve sevgisine ne şekilde erebiliriz?" diye sordu. Şeyh onu dinledi.

Son asır Anadolu velilerinden Şeyh Seydâ hazretleri, fakir ve düşkün kimselerle oturur, onlarla yemek yer ve herkese de böyle yapmalarını tavsiye ederdi.

Büyük âlim İmâm-ı Ebû Yûsüf hazretleri, yoğun olarak ilim tahsil ediyordu. Sıhhati iyiydi. Ama bir gün hastalandı. Ve gittikçe ağırlaştı!

Ebû Yûsüf hazretleri zamânında devrin Sultânı, bir akşam hanımıyla münâkaşa ederken, bir an öfkeye kapılıp; “Bu geceyi, benim mülkümde olan toprakta geçirirsen, boş ol!” dedi.

İmâm-ı Ebû Yûsüf hazretleri zamânında bir kişi, bir oğlu olmasını çok istiyor, ama bir türlü olmuyordu. Derken adak yapmak hâtırına geldi ve “Yâ Rabbî! Bana bir oğul verirsen, senin rızân için dört karış boynuzlu bir koç kurban edeceğim” diye nezretti.

İmâm-ı Ebû Yûsüf hazretleri, Şâzilî mezhebinde büyük müctehid ve İmâm-ı âzam hazretlerinin talebesidir. Kendisi yetîmdi. Derslerinde başarılıydı.