Mehmet Oruç

İngiliz sömürge valisi Lord Cromer: "İslâmî reformist hareketin geleceği Şeyh Muhammed Abduh'un çizdiği yolda ümit vaat ediyor. Ve o yolun yolcuları Avrupa'nın her türlü yardım ve teşviklerine lâyıktırlar..."

Şartları gözetilerek mizah, şaka caiz ise de her zaman ölçüyü ayarlayabilmek çok zordur. Mizah yaparken haktan, doğrudan başkasını söylememek, hiçbir kalbi kırıp üzmemek, mizahta ifrat etmemek, arada sırada yapmak şartlardan bazılarıdır...

Şaka, latife yapmak yemekteki tuza benzer. Tuzun olmaması da çok olması da yemeğin lezzetini bozar. Bunun gibi şaka ve latife yapmak da ölçülü olursa faydalı olur, ölçüsüz olursa zararlı olur.

İslam âlemindeki dinde reform hareketleri hep İngiliz sömürge idâreleri altındaki ülkelerde filizlenmiştir...

Resulullah Efendimiz, genel olarak lanet edilmemesini, beddua yapılmamasını emir buyurduğu halde hak edenlere, din düşmanlarına beddua, lanet etmiştir.

Mekkî bin İbrahim şöyle anlatıyor: "Biz, İbni Avn'ın yanında oturuyorduk. Bu arada birinden bahsettiler ve kendisine lanet okudular. Aleyhinde atıp tuttular.

Ölülere lanet okumak daha da kötüdür. Hazreti Peygamber şöyle buyurmuştur:

İmam-ı Gazali hazretleri buyurdu ki: Laneti hak eden kötü kimselere genel olarak lanet etmek caizdir.

Uhud gazasında Resulullah Efendimizin mübarek yüzü yaralanıp, mübarek dişi kırılınca, Eshab-ı kiram çok üzüldüler.

"Fıkıh âlimlerimiz binlerce "Fıkıh" ve "İlm-i hâl" kitabı yazmışlardır. İslâmiyeti doğru öğrenmek için, o fıkıh ve ilm-i hâl kitaplarını okumaktan başka çâre yoktur..."

Lanet olsun demek, Allah'ın rahmetinden uzak olsun demektir. Lanet etmek, beddua etmek iyi değildir. Çünkü hadis-i şerifte, "Bir kimse lanet edince, lanet edilen buna müstahak değilse, kendine döner" buyurulmuştur.

Hayâ ile îmân birlikte bulunur. Biri yok olunca diğeri de yok olur. Kadının hayâsı erkeğin hayâsından dokuz kat daha fazladır. Hadîs-i şerîfte, "Fuhuş insanın lekesi, hayâ zînetidir" buyuruldu. Hayânın en kıymetlisi, Allahü teâlâdan utanmaktır. Ondan sonra Peygamber efendimizden hayâdır. Daha sonra insanlardan hayâ etmek gelir. Peygamber Efendimiz buyurdu ki:

"Tercümeden İslâm dîninin ahkâmının hepsi öğrenilemez. Hadis-i şeriflerle, icmâ ve kıyâs yolu ile sâbit olan hükümler de vardır. Bunlar, tafsîlâtı ile, fıkıh kitaplarından öğrenilir..."

İnsanı fâhiş, kötü konuşmaya teşvik eden iki sebep vardır. Ya muhataba eziyet vermek, üzmek kastıdır veya fuhuş, müstehcen sözlere alışık alçak ve fâsık kimselerle beraber bulunmaktan elde edilen kötü alışkanlıktır, âdetleri küfürbazlık olan kimselerin arkadaşlığından gelen çirkin huydur.

İbni Abbas hazretleri buyurdu ki: "Muhakkak Allah, hayâ sahibi ve kerîmdir. Allahü teâlâ, Kur'an-ı kerimde, cimâ' için dokunmak (lems) kelimesini söylemiştir.

Birisine sövmek, küfretmek, argo kötü söz söylemek, cinsî, mahrem konuları ifade eden müstehcen sözler sarf etmek hep fahiş, çirkin konuşmaya girer.

Konuşmada tekellüfe düşmemek için; konuşma kısa, açık yani anlaşılır olmalıdır.

Konuşmalarda, sohbetlerde; konuyu haddinden fazla uzatarak, edebiyat yaparak, karşıdakilerin anlamayacağı kelimeler kullanarak, yapmacık hareketlerde bulunarak dinleyenlere sıkıntı vermemelidir.

Dün, son yıllarda entelektüel kesimden pek çok kimsenin televizyonlarını kapattıklarından seyretmediklerinden bahsetmiştik.

Bir defasında Peygamber efendimiz, yolda yürürken, kimin daha kuvvetli olduğunun anlaşılması için ağır taş kaldırma yarışı yapmakta olan bir grup insana rastgeldi. Yanlarına yaklaşıp, kendilerine ne yaptıklarını sordu: Onlar da;