Mehmet Oruç

Mevlânâ Celâleddîn-i Rûmî hazretlerine bir kısım insanlar gelip; "Bâzı kimseler mescidde dünyâ lafı ediyor" diye şikâyette bulundular.

İslam büyükleri, çok konuşmayı, lüzumsuz söz söylemeyi sevmezlerdi. Nitekim Peygamber Efendimiz buyurdular ki: "Susmak hikmettir. Onu yapan azdır. Hikmet insanı cehâletten ve sefâhatten koruyan faydalı bir şeydir." İmâm-ı Gazâlî hazretleri; "Susmaya yapış. Zarûret miktârı hâriç" buyururdu.

İnsanoğlunun en asil organı dilidir; zira dilin hareketinde herhangi bir meşakkat yoktur. Halk da dilin âfet ve felâketlerinden sakınmak hususunda şeytanın elinde en büyük âlettir.

"Îmânın gitmesine en çok sebeb olan üç günah vardır: Birincisi; îmân nîmetine kavuştuğuna şükretmemek. İkincisi; îmânın gitmesinden korkmamak. Üçüncüsü; müminleri incitmek ve onlara eziyet etmek..."

Dil, Allahü tealanın büyük nimetlerindendir. Dilin kendisi küçüktür, fakat ibadeti veya isyanı pek büyüktür; zira küfür ve iman ancak dilin şehâdetiyle açığa çıkar.

İmam-ı Gazali hazretleri buyurdu ki: Her işte ve her ahlâkta en güzeli orta yoldur; çünkü işlerin en hayırlısı orta yolda olmaktır. Yemek hususunda da böyle olmalıdır. Burada, en faziletli davranış, midenin ağırlığını hissetmeyecek ve açlığın elemini duymayacak derecede yemektir.

Cenâb-ı Hakkın yasakladığı haram kıldığı şeyler bedenine ve ruhuna zararlı şeylerdir. İnsan emredileni yapmaz, yasak edilenden kaçınmaz ise bindiği dalı kesmiş olur; dünyada ve ahirette bunun cezasını çeker...

İslam büyükleri çok arzu ettikleri şeyi yemekten önce yiyerek hem nefislerini köreltirler hem de yemekten sonra fazladan bunu da yemekten kurtulurlardı. Canı, yemekle birlikte güzel bir meyve isteyen kimse, ekmeği bırakıp onun yerine canının çektiği meyveyi yemelidir ki o şey kendisine azık olsun, çerez olmasın!

Dinimiz yapılan her işin iyi niyetle yapılmasını ister. Nefse tabi olunmamasını ister. Mesela, insan sırf zevk, safa için yer içerse nefsine tabi olmuş olur.

İslam büyükleri yemeği lezzet için, zevk için değil, ayakta kalmak, ibadet etmek niyeti ile yerlerdi. Gayeleri bu idi.

Evliyânın büyüklerinden Ahmed bin Alevî hazretlerinin talebelerinden biri; "Efendim sizden yemek yeme arzusu nasıl gitti? Siz gençliğinizde yerdiniz" diye sordu. O da; şöyle cevap verdi: "Yemenin yedi mertebesi vardır.

Şam'da yetişen büyük velîlerden Ebû Süleymân Dârânî hazretleri az yemek husûsunda meşhur oldu.

Osmanlıların başarılı olmalarının sebebi, her şeyden önce Osmanlı hanedan mensuplarının, ihlaslı, samimi olmaları, şahsi şöhret peşinde olmamalarıdır. Gösterişe değil tevazuya önem vermeleridir...

Müslüman, diğer Müslümanları kendi nefsine tercih etmelidir. Zaruri nafakasından artan yiyecekleri ve servetini yetimlere ve fakirlere tasadduk etme imkânı bulabilmelidir. Böylece Müslüman, kıyâmet gününde sadakasının gölgesinde haşrolur.

Hasan Basrî hazretleri şöyle demiştir: "Allahü teâlâ emaneti yedi kat göğe ve yıldızlarla süslenmiş yollara, büyük Arş'ı yüklenen meleklere arz ederek şöyle buyurmuştur: (Emaneti, içindekilerle birlikte yüklenir misiniz?) Onların 'Emanetin içindekiler nedir?' diye sormaları üzerine de şöyle buyurdu: (İyilik yaptığınızda mükâfat görmeniz; kötülük yaptığınızda ise cezaya çarptırılmanızdır.) Bunun üzerine onlar 'Hayır! Yüklenemeyiz' dediler.

Osmanlı taklit edilmeye çalışılmaktadır. Taklitçilerin niyetleri malum. Osmanlı'nın ise; idaresi altındaki insanları sömürme, onların tabii gelirlerine el koyma gibi bir gayesi yoktu. Tek gayesi vardı o da; insanlığa hizmet...

Uykunun insan hayatında önemli bir yeri vardır. Yeteri kadar uyumamak insanın sağlığına zarar verir.

Az yemenin bir faydası da, israfı önlemek dolayısıyla tasarruf yapmaktır.

Allahü teala insanı kendisine ibadet etmesi için yaratmıştır. Esas işi budur. İbadete mani olan, azaltan her şey esasa zarar vermiş olur.

Vücudumuz bize emanettir. Onu, hastalıklardan, hastalığa sebep olan şeylerden korumak zorundayız. Hastalıkların sebebi, çok yemekten dolayı mide ve iç organların vazifelerini yapamaz hale gelmeleridir. Hastalıklar, insanı ibâdetlerden, zikir ve fikirden alıkoyar, kalbi bozar ve hayatı zehir eder. İnsanı kan aldırmak, ilâç kullanmak ve doktora gitmek mecburiyetinde bırakır. Bütün bunlarsa birtakım malî külfetlere yol açar. Az yemekte ise bütün bunları önleyici bir özellik vardır.