Ragıp Karadayı

''Kötü devir! Hem de çoook! Onların bu hâllerini, çektikleri meşakkatin bin türlüsünü her gün görüyorduk.''

"Osmanlının derdi; bütün insanların “ebedi saadet”e kavuşmasıdır Nene bacım..."

Gladston: “Türkler medeniyetsiz bir ırktır... Kötülüklerini alıp gitmelidirler!”

"İngilizleri tanımayan, dünyada olup bitenleri de anlamaz, vesselâm…”

"Bizimkiler Allahü teâlânın emrine münasip iş yaptılar. Doğrusu da odur bacım!"

"Köyde eli silah tutacak hiç kimse kalmadı. Mecburen şehre hicret ettik."

"Zalim hesap verecek o mahkeme-i kübrada, mazlum hakkını alacak biiznillah!"

"Anlat Hasan’ım! Benim ağlamama bakma! Anlat, herkes hakikati bütün çıplaklığıyla bilsin!"

"Bütün haçı boynunda olanlar kudurmuş çakallar gibi üzerimize üzerimize geliyorlar!.."

"Ermeniler, ne kadar Müslüman nüfusu kırarsalar, o kadar kârda olacaklarını sanıyorlar!"

Sessizce başına toplandılar. Merakla bekliyorlardı Hasan’ın anlatacaklarını...

Asker Hasan çok hislenmişti. Yaralarına yara, dertlerine dert eklenmişti, çaresizdi.

​Şerefim, şanım, itibarım, arım hayâm, huzurum, saadetim, varım yoğum Erzurum’um...

“Bülbülü altın kafese koymuşlar; ah vatanım, vah vatanım diye inlemiş!"

Uzun geceler biteceğe benzemiyordu. Kimseler duymasın diye hiç inlemedi Hasan...

Oğlunun bu hâlini gören anacığı, düşmemek için dünürünün kolundan tuttu!..

​Nene’nin, aklı askerlerin kollarında gelen abisinde, gözü de tabyalardaki hareketlilikteydi.

Ertesi sabah, herkes uyurken, o, her daim olduğu gibi yine erken uyandı.

Nene Gelin, bu mahalleye geldiğinden beri çocuklarla hep alakadar oldu...

“Ölüm, şehirlerimizi kaybetmekle başlar, vatanımızı kaybetmekle neticelenir!”