Ahmet Sırrı Arvas

Ekber Şah dizginleri ele alınca dinî hayatı da tanzime kalkar, yörede ne kadar inanç varsa (Hinduizm, Budizm, Hıristiyanlık, Zerdüşt) hepsinden biraz alır ve bir çorba yapar. Bu uyduruk dini devlet gücüyle yaymaya çalışsa da mesafe alamaz. Zira o topraklarda İmam-ı Rabbani (kuddise sirruh) gibi bir zirve yaşar...

Köse Mihal uykuyu dağıttığı gecelerden birinde "Ya Rabbi" diye yalvarır, "Sana inanıyor, Sana sığınıyorum. Evet ilmim az, hakkı batılı ayıramıyorum ama Sen herşeye kaadirsin. Neden razı isen onu karşıma çıkar, yolunda er olayım!"

Hemingway dağlarda yatan gerillaları, hemşiresine aşık olan yaralıları, siperlerde kıvranan çocukları, denizde kaybolan balıkçıları, eşini aldatan adamları, hasılı "kendini" yazar. Yazmak için yaşar ve ölümüne yazar. "Ya Hep, Ya Hiç" romanının sahibi sonunda yakınlarının korktuğunu yapar, namluyu beynine çevirir, tetiğe basar...

Ernest, gazetecilikten kalma bir alışkanlıkla tehlikeli bile olsa hadiseyi yaşamaya bakar. Mesela üstüne vazife gibi İspanya iç savaşına katılır. İpten kazıktan dönme tiplerle dağlara çıkar. İşin şakası yoktur, eğer diktatör Franko'nun eline geçse, cesedine ot doldururlar.

Böylesi bir cemaate muhteşem mescidler gerekir. İltutmuş Badeun Mescidi, Ecmir Ulu Camii ve akıl almaz minaresiyle baş döndüren Kutup Minar'ı hizmete açar. Bu eserler, taşı ihlâsla yontulduğundan mı, harcı aşkla yoğrulduğundan mı bilinmez aradan geçen 8 asıra rağmen ayakta kalırlar...

Bilim hırsızlığının mazisi sandığımızdan da eskidir. Meselâ Batlamyus başkalarının çalışmalarını çalıp "benim eserim" diye yayınlayan uyanığın tekidir. Nitekim gün gelir bu gözlemlerin Rodoslu Hipparchus'a ait olduğu belirlenir.

Nakib-ül eşraflar sâdâtın (seyyidlerin ve şerîflerin) devlet ile münâsebetlerinde aracı olur, Ehl-i beytin doğum ve ölüm tarihlerini "Secere-i Tayyibe" defterlerine geçirirler. Onlara sahip çıkar bayağı işlerde çalışmalarına mani olurlar.

Fahr-i âlem, İkrime'yi ayakta karşılar ve "Merhaba ey süvari, Merhaba ey muhacir" deyip bir baba şefkatiyle bağırlarına basarlar. O gül kokan kucakta bütün küfür kirlerinden arınır kalbine nehirler gibi feyz akar...

Somuncu Baba'nın fırınına dadanan bazı uyanıklar sahte parayla ekmek alırlar. Mübarek işin farkındadır ama sesini çıkarmaz. Vefatına yakın ellerini açar, "Ya Rabbi" der, "kullarının verdiği sahte paraları asla yüzlerine vurmadım. Ben de huzuruna sahte amellerle geliyorum. N'olur yüzüme vurup, utandırma!"

Cengiz ve dört köpeği (Moğollar köpeği kutsal sayarlar) Harezm şehirlerini peş peşe düşürünce halkta görülmemiş bir panik başlar. Caminin yolunu unutanlar Allah dostlarını hatırlar, Necmeddin-i Kübra hazretlerine koşup "duâ buyursanız da, bu belâ uzaklaşsa" diye yalvarırlar. Büyük veli "bu, Kazâ-i mübremdir. Duâ bunu gideremez" buyurur ve "ne yapalım" diye akıl soranları Horasan'a yollarlar. Gelgelelim kendisi yurdundan ayrılmaz, delikanlı gibi cihâda çıkar ve şehîd olurlar. Vefat ettiği halde pençesini geçirdiği Moğol'u elinden alamazlar.

Tanzimat ilan ettik olmadı, Meşrutiyet ilan ettik olmadı, Cumhuriyet ilan ettik yine olmadı. Sanırım şimdi "ciddiyet" ilan etmenin zamanı geldi... Bizim aydınlarımız, Doğuya doğru giden gemide, arkaya koşar, Batıya yaklaştıklarını sanırlar...

Churchill, Baltık'la Adriyatik arasına bir hat çizer ve bunu "Demirperde" diye adlandırır. İnsanları çizginin bu yanındakiler ve öte yanındakiler diye ikiye ayırır. Bilerek ve planlayarak "Soğuk Savaş"ı başlatır ve Rus fobisini kullanarak askerî harcamaları "milyar dolarlı rakamlara" tırmandırır...

Churchill insan haklarına kesinlikle inanmaz, hatta "kimyasal silah kullanılmasına karşı çıkanları anlayamıyorum. Ben, çağdaş olmayan kabilelere karşı (sömürüye başkaldıranları kastediyor) zehirli gaz kullanılmasına taraftarım" demekten kaçınmaz.

"1915 yılı itibariyle denizlerde dolanan savaş gemilerinden hiçbiri, Nusret kadar müessir olamadı. Nusret'in gizlice döktüğü 20 demir kap, Türkiye'yi bir bozgundan kurtardı ve harbi uzattı. Sırf bu yüzden 5 bin gemimiz battı, milyarlarca sterlin masraf yapıldı, 7 milyon insan daha öldü ve İngiltere süper güç olmaktan çıktı." Winston Churchill

Çatışmalar bittikten sonra arazide donmuş çocukları gören General Pietroroviç çok hislenir ve "bu müfrezeyi esir almayı çok isterdim" der, "sırf onlara birer tas sıcak çorba verebilmek için... Teslim alamadım, zira bizden evvel Allah'a teslim olmuşlardı!"

Enver Paşa, Almanlarla, Ruslarla, İngilizlerle sürekli görüşür ve bıkıp usanmadan büyük projeler kovalar. Orta Asya'dan yeni bir çıkış ümidiyle Türkleri ayağa kaldırır. Ancak bir bayram sabahı baskına uğrarlar. Enver bey ilk kez askerce dövüşür ve vurulur. Makedonya dağlarında başlayan macera Pamir eteklerinde son bulur...

Bulgarların boşalttığı şehre herkesten önce girip "Edirne fatihi" oluveren Enver Paşa ipten kazıktan dönme adamlarla Bâb-ı Alî'yi (Bakanlar kurulunu) basar. Harbiye Nazırı Nâzım Paşa'yı öldürtür, Sadrazam Kâmil Paşa'yı istifaya zorlar. İhtilalciler Mahmûd Şevket Paşa başkanlığında bir kabine kurarlar. Rütbeler ard arda yağar, onu bir anda "paşa" yaparlar...

Köroğlu, Bolu Dağlarını mekan tutar ama ona Azeriler, Gürcüler, Acemler, Türkmenler, Özbekler, Kazaklar ve Bulgarlar da sahip çıkar. Kimilerine göre Karaman'da kimilerine göre Sivas-Tokat civarlarında yaşar. Kâh Aras kıyısına ilişir, kâh Fırat vadisini düzene koyar. Hatta bazıları onun şaki değil, şiire hevesli bir yeniçeri olduğundan bahis açarlar.

"Abbâs bendendir, ben Abbâs'tanım Abbâs benim vasîm ve vârisimdir. Abbâs amcamdır beni korumuştur. Ona ezâ eden bana ezâ etmiş olur... Abbâsoğullarından melikler çıkacak, ümmetimin başına geçecekler. Allahü teâlâ dîni onlarla aziz ve hâkim kılacak." (Hadis-i şerif)

Efendimiz bir gün Hazret-i Abbas ve çocuklarını abası altına alır "Ey Allahım! Abbas'ı ve oğullarını bağışla ve mağfiret eyle. Öyle ki hiç günahları kalmasın. Yâ Rabbi onu ve oğullarını âfet ve belâlardan koru" diye dua buyururlar...