Mehmet Oruç

Peygamberimiz "sallallahü aleyhi ve sellem" buyurdu ki, "Cuma, fakîrlerin haccıdır ve müminlerin bayramıdır ve gök ehlinin bayramıdır ve Cennette de bayram günüdür. Günlerin en iyisi, en şereflisi Cumadır" ve bir hadîs-i şerîfte, "Cuma günü iyiliklerin hazînesidir ve güzel şeylerin menbaıdır" buyuruldu.

Dinimizde komşu hakkı çok önemlidir. Bunun için komşumuzu gördüğümüz zaman, hâl ve hâtırını sormalıyız. Hasta olunca ziyâretine gitmeliyiz. Komşunun evine gidince, izin almadan içeriye girmemelidir. Elimizden gelirse, komşunun ihtiyâcına yardım etmeliyiz. Komşuların hakkı çok mühimdir. Zîrâ Peygamberimiz "aleyhisselâm" buyurdu ki, "Komşunun mîrâs gibi hakkı vardır, o da komşuluk hakkıdır. Eğer müslüman ise, sende iki hakkı vardır: Biri komşu hakkı, biri de müslüman hakkı."

Müslüman olan ve dînini kayıran akrabasını ziyâret eden bir kimseye, yetmiş nâfile hac sevâbı verilir. Gönül almak ziyâreti çok sevâptır. İ'tikâdı bozuk olan, mezhebsiz olan akrabâyı ziyâret etmek sevâb değildir. Bunların da telefonla hal hatırı sormalı, selam göndermeli, düşmanlığına sebep olmamalıdır.

Hadîs-i şerîfte, "İnsanlar, kendilerine ihsân, iyilik edenleri sever. Bu sevgi, insanın yaratılışında vardır" buyuruldu. Yapılan ihsân, ne kadar kıymetli ve ne kadar çok olursa, sevgi de o kadar fazla olur. Bunun için, herkes anasını, babasını, hocasını, ustasını, vatanını, din kardeşlerini çok sever. Bir müslümanın mürşidi, yanî hocası, kendisine, din ve dünya bilgilerini, imanını, Allahını, Peygamberini, güzel ahlâkı öğrettiği için, onu herkesden, çok sever. Bu sevgi, cibillîdir yani insanın doğuşunda vardır.

Allahü teâlâ, kullarına gönderdiği kitâbların hepsinde, kibri ve gururlanmayı kötülemiş ve yasak etmiştir. Meselâ, Kur'ân-ı kerîmde, Nahl sûresinin yirmiüçüncü âyetinde meâlen, "Allahü teâlâ, kibirli olanları elbette sevmez!" buyurmaktadır.

Mısırlı Hasan Bennâ ve Seyyid Kutub gibi kimseler, "Cihâd, zulmedenlere ve zâlimlere karşıdır" âyet-i kerîmesini ileri sürerek gençleri devlete karşı ayaklandırdılar! Halbuki, bu âyet-i kerîme, Hac sûresinde olup, Medîne'de yeni kurulan islâm devletinin, Mekke'deki kâfirlerle cihâd yapmasına izin vermektedir. Yanî cihâdı, devlet yapar.

Ananın babanın, hocanın ve devletin haram olan şeyleri emir etmeleri hâlinde, bunlara isyân edilmez. Karşı gelinmez. Bu emirleri, dinde günah olmıyacak ve devletin kanûnunda suç olmıyacak şekilde yapılır. Meselâ bir adama anası evlenme derse veya falanca kızı almıyacaksın veya âileni bırakacaksın derse veya falanca âlime gidip dînini öğrenmiyeceksin derse, bu sözleri islâmiyyetin îcâb ettirdiği bir sebeb ile değil ise, itâat îcâb etmez.

İmâm-ı Gazâlî hazretlerinin yaşadığı devirde, İslâm âleminde siyâsî ve dinî bakımdan büyük bir kargaşa hüküm sürüyordu. Şöyle ki: Bağdat'ta Abbâsî halîfelerinin hâkimiyeti zayıflamaya yüz tutmuş, bunun yanında Büyük Selçuklu Devletinin sınırları genişliyor ve nüfûzu artıyordu. Selçuklular, hem savaş meydanlarında zaferler kazanıyor, hem de o zamanın parlak ilim ocakları olan İslâm üniversitelerini açıyordu. Selçuklu sınırlarının dışında ise alabildiğine karışıklık hakimdi.

Mûsâ aleyhisselâm, Tûr-i sînâda Hak teâlâ hazretleri ile mükâleme ederken, "Yâ Rabbî! Âhırette benim komşum kimdir?" diye sordu. Hak teâlâ buyurdu ki: "Yâ Mûsâ! Senin komşun, falan yerde, falan kasaptır!"

Geçen hafta, büyük İslam âlimi İmam-ı Gazali hazretlerinin ölüm yıldönümüydü. Her nedense, İslam âleminin yetiştirdiği bu ender şahsiyetten yıldönümlerinde pek bahsedilmiyor; şatafatlı anmalar yapılmıyor.

Hasen-i Basrî hazretleri Kâbe'yi ziyâret ve tavâf ederken bir zât gördü ki, arkasında bir zenbil ile tavâf eder. O zâta dönüp dedi ki: Arkadaş, arkandaki yükü koyup öylece tavâf etsen dahâ iyi olmaz mı?

Dinimizde, ana-baba hakkı çok önemlidir. Hak teâlâ hazretleri Mûsâ aleyhisselâma buyurdu ki, "Yâ Mûsâ! Bir kimse, ana-babasına karşı gelirse, onun dilini kes ve herhangi bir a'zâsiyle ana-babasını gücendirirse, o a'zâsını kes!"

İnsanın ömrünün uzun, rızkının bol oluşu, Allahü teâlâ tarafından bir imtihândır. Peygamberimiz "sallallahü aleyhi ve sellem" buyurdu ki, "Yâ Ebâ Hüreyre! Allahdan başka hiçbir şeye ümit bağlama! Allaha tevekkül eyle! Bir arzun varsa, Allahü teâlâ hazretlerinden iste! Allahü teâlânın âdet-i ilâhiyyesi şöyle cârî olmuştur ki; her şeyi bir sebeb altında yaratır.

Habîbullah "sallallahü aleyhi ve sellem" buyurdu ki, "Ümmetim üç şeyi sever, fakat o üç şey onların değildir: 1- Vücûddaki canı sevmek, 2- Malı sevmek, 3- Dünyayı sevmek." Dünya, Arapça bir kelimedir. Fen ilminde (en yakın şey) demektir. Dünya küresi, güneşten, aydan, yıldızlardan dahâ yakın olduğu için, bu küreye dünya denir. Kıyâmetten önceki zaman, kıyâmetten sonraki zamandan dahâ yakın olduğu için, birincisine (Dünya hayâtı), ikincisine (Âhiret hayâtı) denir.

Peygamberimiz "aleyhisselâm" Ebû Hüreyre'ye "radıyallahü teâlâ anh" buyurdu ki: "Bir kimse Hak teâlâ hazretlerine Nûh aleyhisselâmın ömrünce ibâdet eylese, kendisinde üç haslet bulunmayınca yaptığı ibâdetden bir fayda edinemez." 1- İlmi ile amel etmek.

Dün Almanya'daki üçüncü kuşak gençliğin kültürümüzden, dinimizden, manevi değerlerimizden uzak bir şekilde yetiştiğinden bahsetmiştim. Bugün de kısaca Türkiye'deki gençlerin durumlarından bahsedelim.

İmam-ı Gazali hazretleri, "kendini ve âilesini ve çocuklarını kimseye muhtâc ettirmeyecek kadar çalışıp halâlden kazananlara cihâd sevâbı verilir" buyuruyor. Peygamberimiz "sallallahü aleyhi ve sellem" bir sabâh oturmuştu. Sahâbeden, kuvvetli bir genç, erkenden dükkânına doğru geçdi. Birisi, "Yazıklar olsun buna ki, Allah için biraz burada sizi dinlemeyip geçti" deyince, "Böyle söyleme! Eğer kendini, ana-babasını ve ehl ve evlâdını muhtâc etmemek için gitti ise, Allah yolundadır. Eğer zînet için, zengin olup müslümanlara gösteriş niyetinde ise, Cehennem yolundadır" buyurdu.

Geçen sene Almanya'dan yaşlı bir teyze aramıştı. Ağlamaktan konuşamıyordu. Kendine gelmesi için telefonda bekledim. Biraz rahatladıktan sonra anlatmaya başladı. Evladım yirmi senedir, Almanya'dayız. Karı-koca gece gündüz çalışarak çocuklarımızın iyi bir öğrenim görmesini sağladık. Oğlum 27, kızım 25 yaşında okullarını bitirdiler. İşe başladılar. Keyfimize diyecek yoktu artık.

İnsanlara olduğu gibi diğer canlılara da merhamet etmelidir. Mûsâ aleyhisselâma cenâb-ı Hak sordu: "Yâ Mûsâ, sana Peygamberlik vermeme sebeb olan şeyi biliyor musun?" Mûsâ aleyhisselâm hayır dedi.

İnsanların ihtiyaçlarını gidermek, açları doyurmak çok sevaptır. Hak teâlâ buyurur ki; "Ey kulum, ben acıktım, beni doyurmadın!" Kul cevâben der ki: "Yâ Rabbî! Bütün âlemleri doyuran sensin! Seni doyurmak nasıl olur?" O zaman cenâb-ı Hak buyurur ki; "Falan fakîr kulum aç idi, sen ise bol bol rızklar içinde yüzüyordun.