Mehmet Oruç

Ken­di­ne na­sıl mu­a­me­le e­dil­me­si­ni is­ti­yor­san, in­san­la­ra öy­le mu­a­me­le et! Çün­kü sen böy­le ya­par­san, a­da­le­ti ve in­san­lı­ğın i­ca­bı­nı ye­ri­ne ge­tir­miş o­lur­sun. Şu­nu i­yi bil ki, se­nin mülk ve dev­le­tin, Al­la­hın mül­kü­dür...

İs­lam bü­yük­le­ri, ka­dı­lık, imam­lık, mü­ez­zin­lik gi­bi di­ni me­su­li­ye­ti olan iş­ler­de va­zi­fe al­mak­tan ka­çı­nır­lar­dı. Ta­le­be­le­ri­ne ve ya­kın­la­rı­na da izin ver­mez­ler­di. Za­ru­ret ha­sıl olup, bu gö­re­vi al­ma­dı­ğı tak­dir­de di­nen me­sul ola­cak­la­rı du­rum­lar ta­bi­i ki müs­tes­na.

İs­lam bü­yük­le­ri ge­çi­ci dün­ya ha­ya­tı­na de­ğil, dai­mi ahi­ret ha­ya­tı­na önem ver­miş­ler. Ter­si­ni ya­pan­lar bı­ra­kın ahi­ret­te baş­la­rı­na ge­le­cek­le­ri da­ha dün­ya­da iken baş­la­rı­na gel­me­dik kal­ma­mış.

Al­lah adam­la­rı, ken­di­le­rin­den zi­ya­de baş­ka­la­rı­nın se­vin­me­le­rin­den zevk alır­lar­dı. Bu­nun için de, el­le­ri­ne ne ge­çer­se fa­kir fu­ka­ra­ya da­ğı­tır­lar, on­la­rı se­vin­di­rir­ler­di.

Âdem aley­his­se­lam­dan be­ri hak­kı, doğ­ru­yu ya­yan­lar hep akıl al­maz sı­kın­tı­la­ra dü­çar ol­muş, fa­kat çe­ki­len bu sı­kın­tı­lar on­la­rı bu hak yol­dan ayı­ra­ma­mış­tır.

İs­lam bü­yük­le­ri, her­ke­se iyi dav­ra­nır­lar, kim­se­yi üz­mez­ler; özel­lik­le de zu­lüm­den ve zul­me se­bep ola­cak dav­ra­nış­lar­dan şid­det­le ka­çı­nıl­ma­sı­nı tav­si­ye bu­yu­rur­lar­dı.

Mevlânâ Ha­lid­-i Bağdâdî haz­ret­le­ri bu­yur­du ki: Şu al­tı yer­de ko­nu­şa­nın, 30 yıl­lık ibâ­det sevâ­bı yok o­lur; câ­mi­de, ezân o­ku­nur­ken, Kur'ân­-ı kerîm o­ku­nur­ken, na­maz a­ra­sın­da, kab­ris­tan­da ve i­lim mec­li­sin­de...

İs­lam bü­yük­le­ri, kar­şı­la­şı­lan her Müs­lü­man kar­de­şin­den du­a ta­lep et­me­si­ni tav­si­ye eder­ler­di. Çün­kü ki­min dua­sı mak­bul, ki­min Ce­nab-ı Hak­kın sev­gi­li kulu ol­du­ğu bi­li­ne­mez.

İslam büyükleri, başlarına gelen belaları, sıkıntıları Cenab-ı Hakkın hediyesi, ihsanı kabul ederlerdi. Bunun için de hiç şikâyetçi olmazlardı.

Hadis-i şerif: "Şeytan, insanın kurdudur. Sürüden ayrılan koyunu kurt kaptığı gibi, şeytan da cemaatten ayrılanı kapar. Sakın cemaatten ayrılmayın! Cami ve cemaatte bulunun."

İslam büyükleri, yalancılık ne kadar çirkin ve sahibini zelîl eden bir huy ise, doğruluk da o nisbette güzel, sahibini itibâr sahibi ve azîz eden çok iyi bir huy olduğunu bildirmişlerdir.

Resulullah efendimiz buyurdu ki: "Sekiz sınıf, Allahın, kıyamette en çok buğzettiği kimselerdir: 1- Yalancılar. 2- Kibirliler. 3- Din kardeşlerine içlerinden buğzedip, yüzlerine karşı güler yüz gösterenler.

Mûsâ aleyhisselâm, Allahü teâlâya niyazında; "Yâ Rabbî! Hangi kulunun ameli daha hayırlıdır?" diye suâl edince, Allahü teâlâ buyurdu ki: "Dili yalan konuşmayan, kalbi günah ile meşgûl olmayan ve zinâ yapmayan." Hazreti Ali buyurdu ki: "Allahü teâlânın katında en büyük hatâ, dilin yalan söylemesidir, en kötü pişmanlık da, kıyâmet günündeki pişmanlıktır."

Resûlullah efendimize, "Mü'min korkak olabilir mi?" dediler. "Evet olabilir" buyurdu. "Mü'min cimri olabilir mi?" dediler. Yine "Evet olabilir" buyurdu. "Mü'min yalan konuşabilir mi?" dediler. Bu soruya; "Hayır" buyurarak; bir Müslümandan şartlar ve mizac gereği olarak elinde olmadan, istemeyerek bazı olumsuzlukların sadır olabileceğini fakat yalanın hiçbir zaman sadır olamayacağını kesin bir dille ifade buyurdular.

Ebü'l-Hasen Antâkî hazretleri şöyle anlatır: "Bir gece bir köyde arkadaşlarımızla birlikte oturuyorduk. Biraz ekmeğimiz vardı. Fakat hepimize yetecek nisbette değildi.

Yahyâ bin Zekeriyyâ aleyhisselam bir defasında İblîs'e rastladı. "Ey İblîs! Bana söyle, insanlardan en çok kimi seviyorsun ve onlardan en çok kime kızıyorsun?" deyince, İblîs şöyle cevap verdi: "Bana göre insanların en sevimlisi, cimri mü'mindir. En çok kızdığım da, günahkâr fakat cömert olan kimsedir."

Hikmet ehli birisi, oğluna nasihatinde buyurdu ki: "Oğlum! Eğer şerefin zirvesine çıkmak istiyorsan, ahde vefa göster. Vefâ ile doğruluk, ikiz kardeş gibidir. İkisinin de neticesi iyilik ve din güzelliğidir. Bir kimsede bu iki haslet birlikte bulunursa, bu iki haslet, o kimse için kötü hâllere karşı kale olurlar."

Allahü teâlâ nezdinde, kişinin, farz namazları kılmak için attığı bir adım ile, akrabâ ve yakınlarını ziyâret etmek maksadıyla attığı bir adımdan daha sevimli iki adım yoktur...

Resûlullah efendimiz buyurdu ki: "Allahü teâlâdan hakkıyla hayâ ediniz." "Bu nasıl olur Yâ Resûlallah?" dedikleri zaman; "Kim kafasını ve kafasında bulunanları, karnını ve karnında bulunanları korur, dünyâ hayâtının süsünü terk ederse, ölümü ve ölümden sonra cesedinin çürüyeceğini çok hatırlarsa, Allahü teâlâdan hakkıyla hayâ etmiş olur" buyurdu.

Esmai hazretleri buyurdu ki: "Ümerânın şerlileri, ulemâdan uzak olanlardır. Ulemânın, âlimlerin şerlileri ise ümerâya yakın olanlardır." (Ümera; devlet adamı)