Yılmaz Öztuna

Türkiye, Birleşik Amerika için çok değerli. Bu değer, Irak operasyonu ile sınırlı değil. Amerika, Türkiye üzerinden Orta Asya'ya daha kolay uzanacağı fikrinden hiç vaz geçmedi. Amerika, Türkiye'nin Avrupa Birliği'ne girmesini, fakat İngiltere üslûbunda bir ABD politikası izlemesini istiyor. Bunun farkında olan Avrupa, bilhassa Pax Americana'yı Pax Germenica için tehdit sayan Almanya, sinirleniyor ve bu asabiyetini Türkiye'ye de yansıtıyor.

Kuveyt, Katar ve Ürdün, Irak operasyonunda Birleşik Amerika'nın yanında yer alıyorlar. Amerika ile girift ilişkileri bulunan Suudi Arabistan ise çok direndi. Veliahd Emir Abdullah'ın savaş sonrasında Amerikan üslerini kapatıp Amerikan askerlerini ülkeden çıkartacağını söylediği ileri sürülüyor. Bunu yapabileceğini sanmam. Almanya'da bile Amerikan askeri var. Suudi Krallığı, İngiltere ve sonra ABD ile sıkı işbirliği içinde kurulmuştur.

ABD, çağımızda bir savaşa askerî ve diplomatik bakımlardan nasıl hazırlanıldığının parlak örneğini veriyor. İleride tarihçilerin özenle değerlendirecekleri zengin bir konudur. Amerika, Irak'tan vazgeçmez. Zira 21. yüzyıl boyunca Amerika halkının refah düzeyi meselesidir. Bunu az çok Amerika halkı da anladı. Irak'ta geri adım, Amerika'nın refah çizgisini bozacaktır.

AK Parti hükûmeti, Türkiye'yi savaşa sokmakla itham ediliyor. Bu itham doğru değildir. Zira Irak'a veya başka bir devlete harp ilân edilmedi. Iraklılar'a ateş açılmadı ve savaş başlayınca da -askerimize ateş açılmadıkça- böyle bir niyetimiz yok. Nihayet hükûmet, silâhlı kuvvetlerimizin de görüşünü aldı. Körfez Savaşı'ndaki çekingenliğimizin sonraki yıllarda bize neye mâl olduğu ortadadır.

Irak'ta tansiyon çok yükseldi. Şiiler, liderlerini Sünnîlerin öldürdüğünü (ve Amerika'nın buna göz yumduğunu) ileri sürüyorlar. Bu iddianın sonunda mezhep savaşı çıkacağı beklentisine, az ihtimal veriyoruz. İki taraf da Arap olduğu için, anlaşmazlık bir din savaşına dönüşmez. Ama karşılıklı eylemler sürüp gidebilir.

Türkiye Cumhuriyeti hükûmeti, savaşı önlemek için, büyük faaliyet gösterdi. Çok samimi davrandı. Zira Türkiye'nin bu savaştan elde edebileceği bir şey olmadıktan başka, Irak ve Iraklılar'ın uğrayacağı musibete de üzülüyordu. Türkiye'nin bu yolda çalışmaları bir çok ülkede takdir topladı. Saddam Hüseyin, fazla umarsamadı diyebiliriz. Diktatör mizacını bilmek gerekir. Bir ulusun haklarına el koymayı göze alan bir adam için etik kriterler aramak zordur. Kendilerini dev aynasında görürler.

ABD politikasının oynaklığını biliyoruz. Amerika'nın dahi zarar gördüğü hayli girişimde bulunmuştur. Türkiye'yi samimi, dost, stratejik bir müttefik saymasının yanında ucuz bir müttefik şeklinde de algılaması muhtemeldir.

İngiltere Başbakanı Blair, Amerika'da Başkan Bush'la görüştü. Sonra Paris'e geldi. Cumhurbaşkanı Chirac'la konuştu. Bugün ABD Dışişleri Bakanı Colin Powell, Güvenlik Konseyi'nde CIA raporlarını okuyacak.

Türkiye, Irak konusunda her türlü gelişmeye hazır bulunmak durumundadır. Saddam çekilir de savaş olmazsa ne âlâ, bütün dünya rahat nefes alacaktır. Başta Iraklılar, hiçbir ülke zarar görmiyecektir. Ancak böyle bir ihtimal yok gibidir. Maalesef Irak yakılıp yıkılacak, milyonlarca Iraklı zarar görecektir.

Avrupa Birliği üyesi devletlerin, eyâlet hâline gelip ABD gibi bir federasyon oluşturmak suretiyle tek tek bağımsızlıklarından feragat edecekleri iddiası, bizim mahut statükocularımızın kullandıkları, bu yolla coğrafya öğretemediğimiz, fakat millî duyguları yüksek milliyetçilerimizi kışkırttıkları bir motiftir.

Irak'a bir ABD saldırısının hazırlandığı bugünlerde Kerkük Vakfı 26 Ocak 2003 Pazar günü Tarık Zafer Tunaya Kültür Merkezinde bir Sempozyum bir de Panel düzenlenmiştir. Saat 10 ila 17 arasında yapılan Sempozyum ve Panel çok başarılı geçmiştir. Bu bakımdan başta Kerkük Vakfı başkanı diplomat İzzettin Kerkük olmak üzere bütün hazırlayanları ve konuşmacıları tebrik etmek isterim.

Dikkatler, 5 Şubat'a endekslendi. 5 Şubat'ta ne olacak? ABD Dışişleri Bakanı Colin Powell, Washington'dan New York'a gelecek. Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nde, Irak üzerindeki CIA raporlarını açıklayacak.

Irak sorunu, bütün dünyada medya gündeminin birinci konusudur. Haftalardan, belki aylardan beri böyledir. Bununla beraber bu sütunda bu gün olsun, iç politikadan bahsederek, Amerika-Irak ilişkilerine ara vermemizi, sanıyorum okuyucularımız onaylıyacaklardır.

Yazımız, Başkan Bush'un çok önemli diye tavsif edilen TV konuşmasından önce kaleme alındı. Ama Başkan'ın ne diyeceği aşağı yukarı bellidir. Saddam'ın kötü, ama pek çok kötü ve dehşetli yalancı olduğunu vurgulayacak. Amerika'nın niçin Irak'a savaş açacağı hakkında ise, pek az devleti etkileyebilecek.

Amerika'nın Irak savaşı için Türkiye'den talepleri yarın bakanlar kurulumuzda görüşülecek. Konu geniş çapta askerîdir. Cuma günü de Millî Güvenlik Kurulu'nda konuşulacak. Ve Washington'a cevap verilecek.

Gerçi bugün, Pax Americana'nın en güçlü muarızı Federal Almanya'da da ABD askeri ve üsleri var. Dünki Sovyet cumhuriyetlerinde keza... Ama gene de, iki stratejik müttefikimiz Amerika ile İngiltere'nin büyük sayıda ve muazzam vurucu güçle techiz edilmiş birliklerini Türkiye üzerinden Irak'a geçirmek istemeleri olağan ve normal sayılmaz. Hele bu birliklerin uzun müddet ( 5 yıldan bile bahsedenler var) ülkemizde kalmasının sebebi, mutlaka derinlemesine düşünmeye ihtiyaç gösterir.

Şubat'a bir hafta kala Irak'ta savaşın önlenebilmesi ihtimali hâlâ azdır. Pek azdır desem, politikanın sert gerçeklerine daha uygun düşer. Zira ABD'de Cumhuriyetçi iktidarın ve Başkan Bush'un geri adım atma şansı yoktur. Böyle bir gelişme, Saddam'ı güçlendirir. Amerika'yı, tehdidini yerine getiremez, palavracı ve gülünç bir devlet durumuna geriletir.

Bu günlerde hükûmeti eleştirirken dikkatli ve insaflı olmak daha iyidir. Millî menfaatlerimize daha uygundur. Zira Türkiye, son 20 yılın en muğlak ve karmaşık dış problemleriyle karşı karşıya bulunuyor. Biri diğerinden önemli ve hayatî, bir o kadar âcil, hızla çözümlenmeleri gereken problemlerdir. Bu hususu inkâr etmek mümkün değildir.

ABD, ister savaş, ister anlaşma yoluyla, ama mutlaka, Irak'a hâkim olmak, ülkeyi şöyle güzelce düzenlemek, petrolde kesin söz sahibi bulunmak istiyor. Irak'a demokrasi getirip uygulatmak gibi hayalleri yoktur. Ama diktatörlüğü ve totaliter rejimi yıkmak, liberal bir idare kurmak arzu ediyor. ABD'nin Irak'ta savaşsız egemen olabilmesi, Saddam'ın ülkeden ayrılmasına ve Baas rejiminin hem ordudan, hem yönetimden el çekmesine bağlıdır. Baasçı subaylar ve yöneticiler, Amerika'nın getireceği yeni düzene intibak edebildikleri nisbette yerlerinde kalırlar.

Amerika'nın sorunu Irak'tır ve şu günlerde daha önemli hiç bir konusu yoktur. ABD Genelkurmay Başkanı General Myers ülkemizdedir. Türkiye ile anlaşıp dönecektir. İki hafta süreceği söylenen bir savaşı Türkiye'nin kolay atlatacağını düşünüyoruz. Asıl mesele, savaş sonrası Irak'ta Amerika'nın yapacağı düzenlemelerdir.