Yılmaz Öztuna

Karadağ, pazar günü yapılan plebisit sonunda, Sırbistan'dan ayrılmaya karar verdi. Bu suretle yeni bir devlet doğdu. Birleşmiş Milletler'in yönettiği Arnavutlarla meskûn Kosova eyaletinin de Sırbistan'a bağlı kalması artık mümkün görünmüyor. (Kosova'da Sırplar yüzde 9'dan ibarettir).

31 Mart 1909 ayaklanması, BIS (British Intelligence Servis) tarafından tertiplenmiş, imparatorluk politikasında henüz çok toy olan İttihatçılar'a icra ettirilmiş, iğrenç bir eylemdir. Hedef, Sultan Abdülhamîd'i tahttan indirmekti. Maksat hâsıl oldu.

Geçtiğimiz haftanın, Fransa'da Ermenice yasanın ertelenmesi ile kapanacağını sanıyorduk ki, Danıştay Baskını, gündemin başına oturdu.

Partilerimiz, Türkiye'nin niçin geri kaldığını incelemeye lüzum görmeden, bir şeyler yapmaya çalışmışlardır. İttihâd-ü Terakkî'den bu yana, böyle oldu.

1961'e kadar Şûrâ-yı Devlet dediğimiz Danıştay, Osmanlı'dan kalan en temel devlet kurumlarımızdan biridir. Fransa örneğine göre 1868'de kuruldu. Geçenlerde 138. yıldönümünü kutladık. Sadrâzam (imparatorluk başbakanı) Âlî Paşa özel kanununu hazırlatarak açtı. Başkanına kabine'de 5. protokol sırası vererek nâzır (bakan) yapdı. Bu makama Âlî Paşa, Bulgaristan ve Irak eyalet valiliklerinde en yüksek performansı gösteren ünlü Midhat Paşa'yı atadı.

ABD dış işleri bakanı Condoleezza Rice, Libya'nın, 45 gün zarfında, Birleşik Amerika'nın ünlü haydut ve terörist devletler listesinden silinmesini istedi. Bu suretle 24 yıldan beri kesilmiş bulunan diplomatik ilişkiler kurulacak. Büyükelçiler teati edilecek.

Okuyucularım soruyor: Ermenice Kanun, Fransa parlamentosundan geçer, yürürlüğe girer mi? Kesin cevap veremem. Fransa'da yasama oylamaları karmaşık bir sisteme dayanıyor. Anglo-Sakson demokrasilerindeki basitlikten mahrumdur. Ancak tahminim şudur:

Geçen cuma günkü yazımı gazetemizde okurken gördüm: Fransızca kelimelerde önemli baskı hataları olmuş (Özel isimleri o dilin imlâsı ile yazıyoruz). Düzeltiyorum: Lamertine değil Lamartine, Ferrâre değil Farrère, Granard değil Grenard olacak... Bu isimler sırasıyla (Lamartin, Farèr, Grönar) diye okunur, üstelik son kelimenin son harfi olan r'nin Fransızca'da telaffuzu da bizim r'yi söylememize benzemez.

İkinci Sultan Mahmud 1834'te Harbiye'yi, Napolyon'un henüz açtığı Avrupa'nın en modern harb (subay) akademisini örnek alarak kurdu.

İran Cumhurbaşkanı Ahmedinecad'ın Başkan Bush'a yazdığı -tam 21 sayfa- mektup, Beyaz Saray'da saçma sapan diye nitelendi. Zira ABD Başkanı'na, Orta Doğu ve dünya barışını nasıl sağlayabileceği üzerinde öğüt ve tavsiyelerle dolu idi. Nükleer enerjiden, atom bombasından tek kelimeyle bahsedilmiyordu.

1980'de Yunanistan'la birlikte Avrupa Birliği üyesi olmamız gerekiyordu. Nitekim 1952'de Yunanistan'la beraber NATO üyesi olmuştuk. Bugün p.c. 20 bin doların üzerinde müreffeh Büyük Türkiye'de yaşıyorduk.

Irak'ta Şiiler'in, Ömer adını taşıyan Sünniler'i bulup öldürmeye başladıkları bildiriliyor. Şiiler'in kullanmadığı isimlerden Ömer adını taşıyan Sünnîler, nüfus idarelerine başvurup adlarını değiştiriyorlarmış. Yarın Osman ve Ayşe isimlerini taşıyanlar da kıyıma maruz kalırlar ve Sünniler karşılık verirse, artık Irak'ta durum tarih ve politika terminolojisinin iç savaş kavramı ile adlandırılabilir.

Küba'nın 48 yıllık diktatörü 80 yaşındaki Fidel Castro, geçen yıl, hiçbir servetinin bulunmadığını bildirmişti. Zenginlerin varlıkları konusunda milletlerarası uzmanlığı kabul gören ünlü Forbes dergisi ise geçen hafta, Castro'nun servetini 900 milyon dolar olarak bildirdi. Bu suretle, hükümdarlar dışındaki bütün devlet başkanları arasında dünyanın en zengini imiş!

Devlet kurmak heyecan verir. Kurucular gurur duyarlar. Bu bakımdan Barzani'yi ve Talabani'yi anlıyoruz. Ama fazlasıyla hoş görüyoruz. Zira zaman zaman hadlerini aşıyorlar. Türk, Arap, İran okyanusu olan bir bölgede yaşadıklarını unutuyorlar. Bin yıl boyunca biz Türkler'den kardeş muamelesi gördüklerini takdir edemiyorlar.

Birleşik Amerika'ya göre Türkiye'nin vazgeçilmez önemi 1) Jeostratejik konumundan, 2) Askerî gücünden kaynaklanıyor. Büyük bir pazar, gelişen bir ekonomi ve diğer unsurlar, ikinci derecededir.

Partilerimiz kongre yapıyor, mitingler düzenliyor, genel başkanlar ateşli nutuklar söylüyor, birbirleri hakkında dehşetli ithamlarda bulunuyorlar.

Doğumuzdaki büyük komşumuz İran, ABD'nin en radikal hasmı politikasını sürdürüyor. Bu pozisyonda el-Kaide'nin yerini aldı. Artık Bin Lâdin değil, Ahmedinecad lider durumundadır. Dünya politikası Bush-Ahmedinecad eksenine oturdu dersek, fazla abartmış olmayız.

ABD'nin devlet sekreterliği denen ve bakanlar kurulunda -başbakanlık bulunmadığı için- 1. sırada yer alan dışişleri bakanlığı, terörist veya haydut devletler dediği ülkelerin yıllık listesini yayınladı.

17 Mayıs 1639 Kasr-ı Şîrîn Anlaşması, Osmanlı-Safevî, dolayısıyla bugünki Türkiye-İran, Irak-İran, Ermenistan-İran sınırlarını çizdi.

ABD Dışişleri Bakanı Prof. Dr. Condoleezza Rice'ın Ankara'yı kısa ziyareti önemli idi. Aylardan beri bekleniyordu. Ertelendikçe ertelenmişti.