Abdüllatif Uyan

İmâm-ı Ebû Yûsuf rahmetullahi aleyh, en büyük müctehid âlimlerdendir. O devirde zengin bir adamın hiç oğlu olmuyordu. Bir gün;

Mîzanda günahları ağır gelen müminler, topluca Cehenneme sevk edilir. Ateşe yaklaşınca feci halde korkup Efendimizin ismiyle feryâd etmek isterler. Ancak "Muhammed" ismini unutmuşlardır. Hazret-i Mâlik sorar onlara: - Siz hangi ümmetsiniz?

Seyyid Nûr Bedevânî rahmetullahi aleyh, Hindistan'ın Bedevân şehrinde dünyaya geldi. "Delhi" şehrinde ayrıldı dünyadan.

Hazret-i Ömer, islâm askerlerini cihâda göndermişti. Aradan bir ay geçti. Bir cuma günü minberde hutbe okuyordu ki, bir ara hutbeyi yarıda kesip yüksek sesle;

Abbâs adında bir sahâbî anlatıyor: İslâmiyetin yeni teblîğ edildiği günlerdi. Bir ağacın yanından geçiyordum ki, o yönden bana seslenen bir ses duydum.

Ebû Alî Dekkâk, büyük velîlerdendir. Bir gün talebesiyle sohbet ederken sordu onlara: - Bilin bakalım, insana feyiz ne yolla gelir?

Alî Dede Bosnevî, Bosna'nın Mostar kasabasında doğdu. 1598'de vefat etti. Bir gün çarşıya gitti bu zat.

İmâm-ı âzam hazretleri kumaş ticareti yapardı. Büyük kervanlarla kumaş ithal eder, gemiler dolusu ihracat yapardı. Zengin olduğu kadar cömertti de. Kazancını talebesi için harcar, bütün ihtiyaçlarını kendisi karşılardı. Çok zengin olmasına rağmen, bu dünyâlıkların zerre kadar yeri yoktu kalbinde.

Ebül Feth-i Serahsî rahmetullahi aleyh, devrinin bir tekiydi. Ebül Fadl hazretlerinin talebesidir. Her velî gibi o da hocasını çok sever, her kavuştuğu şeyi onun bereketinden bilirdi.

Câfer bin Muhammed radıyallahü anh anlatıyor: Efendimiz bir kere hasta olmuşlardı. Cebrâil aleyhisselâm ziyarete geldi:

İmâm-ı âzam hazretlerinin komşusu bir genç vardı. İçkici ve ayyaş. Evi, İmâm'ın evinin hemen bitişiğindeydi.

Mahşer günü, güneş iyice alçalıp ehl-i mahşeri yakar. İnsanlar sıkıntıdan patlayacak hâle gelip, çâresizlikten; - Şu hesap başlasın da ne olursa olsun. İsterse Cehenneme gidelim, derler. Ve önce Âdem Peygamber'e gidip yalvarırlar:

Ebû Hanîfe'nin çocukluk yıllarında bir dehrî türemişti. -Hâşâ- Allah yoktur diyor, bu kâinatın kendi kendine var olduğunu iddiâ ediyordu. Diyar diyar geziyor, zehirli fikirleriyle halkı ifsat ediyordu. Bir gün de Kûfe'ye geldi ve; - Bir âliminiz varsa, çağırın da, onunla konuşalım, dedi.

Ebû Bekr-i Verrak hazretleri öldükten sonra, bir sevdiği, Onu rüyada gördü. Baktı ki, hıçkırarak ağlıyor mübârek. Yanına yaklaşıp;

Ebû Bekr-i Verrak hazretlerinin çok temiz kalbli bir oğlu vardı. İlmihâlini öğrenmesi için bir hocaya gönderdi onu. Çocuk akşam eve geldiğinde, yüzü solmuş, sanki bir şeyden korkmuş, dudakları titriyordu. Çok üzülüp;

Sehl bin Abdullah Tüsterî hazretleri, her duâsı kabul olan bir zattı. Hangi hastaya duâ etse, derhal şifâ bulurdu. Kendinin de bâzı hastalıkları vardı. Bu yüzden namazlarını özürlü kılardı. Bir gün, bazı sevdikleri huzuruna gelerek;

Ebû Bekr-i Verrak rahmetullahi aleyh, âlim ve evliyâdan bir zattı. Çok korkuyordu Allahü teâlâdan. Gençliğinde çok istediği bir şey vardı.

Ebû Osman Mağribî hazretleri, bir gün şunu anlattı sevdiklerine: Bir gün, Cibrîl aleyhisselâm, Efendimizin huzûruna girip selâm verdi. O Server selâmını aldıktan sonra buyurdu ki: - Bu gece evimizde hiç yemek yoktu.

Bişr-i Hafî hazretlerine; - Bu dereceye ne ile yükseldiniz? diye sordular. - Bir şey ile, buyurdu. - O nedir efendim?

Ahmed bin Hadraveyh hazretlerinin hânesine, hırsız girdi bir gece. Fakat götürecek bir şey bulamadı ortalıkta. Üzüntülü ve meyus halde geri dönüp gidiyordu ki, büyük velî seslendi arkasından: