Abdüllatif Uyan

Malatya'nın Darende ilçesinin Karadiğin köyünde medfun bulunan Hak dostlarından Tâcüddîn-i Velî hazretleri, bir sohbetinde;

Hindistan'ın büyük velîlerinden Seyfeddîn-i Fârûkî hazretleri, bir sohbetinde; - Kardeşlerim, gençlik çağı, ömrün en kıymetli zamanıdır, buyurdu. İnsanın sıhhatli, kuvvetli olduğu zamandır yâni. Bu zaman, her gün biraz daha azalıyor. Erzel-i ömür olan ihtiyârlık yaklaşıyor. Şöyle devam etti:

Azerbaycan'ın Geylan ilçesinde medfun Hak dostlarından Tâcüddîn Zâhid-i Geylânî hazretleri, bir gün sevdiği bir akrabasına; - Kardeşim! Dünyâda kalmak zamanı pek azdır, buyurdu. Bu zamanın da çoğu boş yere geçmiş, geriye pek azı kalmıştır. Âhiret zamanı ise sonsuz olup, orada başa gelecek şeyler, bu birkaç günlük işlere bağlıdır. Şöyle devam etti:

Kabr-i şerîfi İstanbul-Eyüp'te bulunan Sertarikzâde Mehmet Emîn Efendi, bir sohbetinde; - Allahü teâlâ, sevgili Peygamberini, insanların en güzeli, en iyisi ve en sevimlisi olarak yarattı, buyurdu. Her iyiliği, her güzelliği ve her üstünlüğü Onda toplamıştır. Ve ilave etti:

Evliyânın meşhurlarından Saîdüddîn-i Fergânî hazretlerine, bir gün; - Kabir ziyareti nasıl yapılır? diye sordular.

Hindistan evliyâsından Nûr Muhammed Putnî hazretlerine, bir gün sevenleri; - Efendim, Resûlullah Efendimize tâbi olmak nasıl olur? diye sordular. - Ona tâbi olmak, getirdiği dînin emir ve yasaklarını beğenip, seve seve yapmakla olur, buyurdu. - Başka? dediler.

Hazret-i Mevlânâ'nın vefatı yaklaşınca, sevenlerini bir "Firâk" heyecânı sarar. Ve bir telâş başlar evin içinde. Talebeleri yanına yaklaşır; - Efendim, siz vefât ederseniz kime tâbi olalım? diye sorarlar. Büyük velî yatağından doğrulup;

Tâbiin devrinde Medîne'de yetişen yedi büyük âlimden biri olan Saîd bin Müseyyib hazretlerine, bir gün kabir ziyareti'nden sordular.

İstanbul evliyâsından Ahmet Mekkî Efendi hazretleri, bir sohbetinde; - Âhirette Müslüman hanımların işi kolay, buyurdu.

Edirne evliyâsından Kabûlî Mustafa Efendi, bir sohbetinde; - Kardeşlerim, cuma günü, duâların kabul edildiği bir an vardır, buyurdu.

Mevlânâ hazretlerine bir gün; - İhlâs nedir? diye sorarlar. Cevaben; - İhlâsı, bir misâlle anlatayım, buyurur. Ve şu menkıbeyi anlatır onlara.

Kûfe velîlerinden Saîd bin Cübeyr hazretlerine, bir gün bâzı sevdikleri; - Efendim, dünyâ için çalışıp kazanmak hakkında ne dersiniz? diye sordular. Cevabında; - Müslüman, dünyâyı sevdiği, dünyâya düşkün olduğu için değil, Allah emrettiği için çalışıp kazanır, buyurdu. Ve ekledi:

Hazret-i Mevlânâ'nın ilim sâhibi bir talebesi vardı. Bir gün çağırdı onu. - Sen bir kitap yaz evlâdım! - Başüstüne hocam!

Şam evliyâsından Yahya bin Şeref hazretleri, bir gün sohbetinde; - Allahü teâlânın haram kıldığı şeylerin haram olmasına önem vermeyen ve kaçınmaya lüzum görmeyen kimsenin îmanı gider, buyurdu. Ve ilâve etti: - Allahü teâlânın yasak ettiği bir şeyi beğenen ve "ne güzel" diyenin de îmanı gider. Bunlar, Cehennemde sonsuz kalacaktır.

Kastamonu velîlerinden olup İstanbul'da vefat eden Safranbolulu İsmail Necati hazretleri, bir gün şunu anlattı sevdiklerine: İslâmın ilk günleriydi ki, Fahr-i kâinat Efendimiz birkaç eshâbiyle bir yerde oturuyordu. O esnada "bir köylü" geldi yanlarına. Elindeki torbayı Efendimize gösterip sordu: - Yâ Muhammed! Bil bakalım, ne var şu torbanın içinde?

Hazret-i Mevlânâ zamanında bir kimse vardı ki, bu zâtı çok seviyor, hep Onun yanında olmak istiyordu. Düşündü, taşındı, bunun için çareler aradı. Kendisi devlet memuruydu. Güvenilir, emin ve doğruydu.

Kayseri'de medfun bulunan "Necmeddîn İmâd" hazretlerine sordular bir gün: - Efendim, bâzı insanlar; "Kimseye sû-i zan etmemeli. Kâfir olduğunu gösteren işine, sözüne değil, îmanı olduğunu gösteren işine ve sözüne bakmalıdır" diyorlar. Bu söz doğru mudur? - Kimseye sû-i zan etmemeli sözü yanlıştır, buyurdu. - Doğrusu nasıldır peki?

Evliyânın büyüklerinden Safiyyüddîn Erdebîlî hazretlerine, bir gün bâzı sevdikleri gelerek; - Efendim, her gün sabahtan akşama kadar câmide ibâdet edip, "Allahü teâlâ benim rızkımı nerden olsa gönderir" diyen bir kimse nasıl bir adamdır? diye sordular. Cevabında;

Şam evliyâsından Ahmet Kâdirî hazretleri, bir gün deniz kenarında birkaç talebesiyle oturuyordu ki, bir gemi göründü uzaktan. Yolcular, çalgı çalıp eğleniyorlardı. Talebeler, onları gösterip; - Hocam, bir bedduâ edin de, deniz yutsun onları, dediler.

Allah dostlarından Ahmet Mekkî Efendi hazretleri, bir sohbetinde; - Ey insanlar, şeytan insanı iki yerde küfre sokar, buyurdu. Ve ekledi.