Şerif Akcan

Soru: M. Şahin- Çalıştığı işyerinde geçirdiği kaza neticesinde eşim vefat etti. Bana ve iki çocuğuma ölüm aylığı bağlandı. Sorduğum kişilerden iki aylık alabileceğim belirtiliyor. Ancak, eşim iş kazasından iki ay sonra öldü. Kaza geçirdiği işyerinde sigortasının yapılmadığını öğrendik. Toplam 2850 gün prim ödemesi bulunmaktadır. İkinci bir aylık almaya hakkımız var mıdır? Nasıl bir yol izlemeliyiz?

Sosyal güvenlik sistemimizin içinde birden fazla kurumun bulunmasından dolayı sigortalılar ile sigortalıların bakmakla yükümlü oldukları hak sahiplerine sağlanan sigorta yardımlarının hangi kurum tarafından verileceğinin tespitinde problemler yaşanmaktadır.

Bilindiği gibi, özürlü vatandaşlarımız 2022 sayılı Kanun ile sosyal güvenlik kapsamına alınmışlardır. Gerçekten, 1 Temmuz 1976 tarih ve 2022 sayılı "65 Yaşını Doldurmuş Muhtaç, Güçsüz ve Kimsesiz Türk Vatandaşlarına Aylık...

Soru: E. Koç- 1996 yılında bayan kuaförü olarak meslek hayatıma başladım. İşe başlama ile birlikte maliye kaydımı, meslek odası ve esnaf sicil kaydımı yaptırdım.

Sosyal sigortalar kurumunun e-devlet projesi çerçevesinde 2004 yılında başlattığı e-bildirge uygulamasında kapsam genişletiliyor.

Ülkemizde işsizlik oranının yüksek olması nedeniyle işçilerimiz sigortasız çalıştırılmaya itiraz edememektedirler. Ancak, işveren ile işçi arasındaki iş akdi herhangi bir sebeple sona erdikten sonra işçiler sigortasız çalıştırılmadan kaynaklanan haklarını aramaya başlarlar.

Sendikal haklar çalışma hayatında önemli bir yer tutmaktadır. Çalışanların sendikal haklarının güvenceye alınmasıyla ilgili olarakda 5237 sayılı Yeni Türk Ceza Kanunu'nun 118. maddesinde düzenleme yapılmıştır.

Yaklaşık yedi yıl çalıştığı işyerinden kıdem ve ihbar tazminatını alarak hizmet akdi sona eren yani işten çıkarılan bir okuyucumuz, kıdem tazminatından vergi kesintisi yapılmamasına rağmen ihbar tazminatından kesinti yapıldığını belirtmektedir. Bu işlemin yasal dayanağı olup olmadığını öğrenmek istiyor.

Halen yürürlükte bulunan sosyal güvenlik sistemimiz, hizmet borçlanmalarına ciddi anlamda sınırlamalar getirmiştir. Halk içinde en yaygın olarak bilinenler "askerlik borçlanması" ve yurt dışında bulunan vatandaşlarımız için "yurt dışı hizmet borçlanması"dır. Bunun dışında istisnai olarak Emekli Sandığına yapılan hizmet borçlanmaları vardır.

Bilindiği gibi sosyal güvenlik reformu kapsamında SSK, Bağ-Kur ve Emekli Sandığı'nın tek çatı altında toplanması ile ilgili yasal süreç tamamlandı. Kurumsal birleşmeyi destekleyen "5510 Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu" ise 31 Mayıs 2006 tarihinde TBMM'de kabul edilerek yürürlüğe girdi.

Soru: İş yerimizde ekonomik nedenlerden dolayı yaklaşık 15 gün çalışma yapılmadı. İşverenimiz sektörel kriz nedeniyle iş yerinde bir süre çalışma yapılamayacağını, çalışılmayan bilahare fazla çalışma ile tamamlanacağını söyledi. İş yeri çalışanları olarak bizim ücretsiz izin talebimiz olmadı. İşverenin kendiliğinden böyle bir uygulama yapma hakkı var mıdır?

Çalışma hayatının içinde bulunan kadın işçilerimizin doğum yapmaları halinde çalışma ve süt izni konusu 4857 sayılı İş Kanunu'nun 74'üncü maddesinde düzenlenmiştir.

Yıllık izin ücretinde zamanaşımı Yürürlükten kalkan 1475 sayılı İş Kanunu'nda yıllık izin ücretinin talep edilmesinde uygulanacak zamanaşımı süresi düzenlenmemiş idi. Ancak, 4857 sayılı yeni İş Kanunu'nun 32'inci maddesinin son fıkrasında "Ücret alacaklarında zamanaşımı süresi beş yıldır" hükmüne yer verilmiştir.

İzinli işçinin istirahat alması İş Kanununda yıllık ücretli iznini kullanan işçinin hastalanması ve istirahat alması durumunda geçen sürenin yıllık izinden sayılıp sayılmayacağı konusunda bir düzenleme yoktur. İşçinin yıllık izin kullanmasındaki asil amacın dinlenmesi olduğunu kabul ettiğimize göre izinde hastalanan işçinin istirahatli olduğu sürenin yıllık izin süresinden sayılmaması gerekmektedir.

Gelecek izin süresinin hesaplanması İşçinin gelecek izin hakları için geçmesi gereken bir yıllık hizmet süresi, bir önceki izin hakkının doğduğu günden başlayarak gelecek hizmet yılına doğru hesaplanır. Başka bir deyişle, her yıl izine hak kazandığı tarih, izine çıktığı son tarih olarak değil, izine hak kazandığı tarih esas alınarak hesap edilecektir.

İş yerleri için yıllık izin dönemi olması hasebiyle gerek işverenlerden ve gerekse işçilerimizden yıllık izin uygulamalarına yönelik çeşitli sorular gelmektedir. Sizlerden gelen soru ve sorunlara ışık tutması için "yıllık ücretli izin uygulamaları" başlığında bir yazı dizisi hazırladık. Bu haftadan itibaren birkaç hafta köşemizi bu konuya ayırdık.

15 yıl Almanya'da çalıştıktan sonra yurda kesin dönüş yapan bir okurumuz, Almanya'dan dönerken sigorta primlerini bir defada geri almıştır. Türkiye'ye geldikten sonra ise çeşitli tarihlerde yaklaşık 9 yıl sigortalı olarak çalışmış. Bu şartlar altında sigorta başlangıcını yurtdışında ilk defa çalışmaya başladığı tarih kabul ettirerek emekli olup olamayacağını sormaktadır.

Soru: H Kaya- İki yıldan beri çalıştığım işyerinden işveren çıkışımı yaptı. Çalıştığım işyerinde yaklaşık 250 kişi çalışmaktadır. Kıdem ve ihbar tazminatımı alamadığım gibi işsizlik sigortasından da yararlanamayacağım söyleniyor. Herhangi bir sebep gösterilmeden işten çıkarılmam doğrumudur? Mahkeme yolu ile işime geri dönebilir miyim?

Bilindiği gibi, 5458 sayılı " Sosyal Güvenlik Prim Alacaklarının Yeniden Yapılandırılması Kanunu" ile, SSK ve Bağ-Kur prim borçlarının yeniden yapılandırılması için bir fırsat doğdu. 1 Nisan 2006 tarihinde başlayan uygulamanın son günlerine gelindi. Ancak, son beş gün için SSK Yönetim Kurulu yeni bir karar alarak 100 bin YTL ve üzerinde borçlu olan işverenlerin taksit sayısında yüzde 50 artış sağlanmasına karar verdi.

Soru: A. Karakaya- Ülkemizde çalışan işçilerden işsizlik sigortası primi kesilmektedir. Ancak, bizler işsizlik sigortasından faydalanabilmek için ne kadar çalışmamız gerektiğini bilmiyoruz.