Yılmaz Öztuna

Süleymaniye olayı, Türk ve Amerikan subaylarının derinlemesine müzakelerinden sonra, olumlu sonuca bağlandı. Doğrusu çirkin bir eylemdi. Ama ölen, yaralanan yoktu. Hâlâ stratejik olduğu söylenen ittifakı bozmak, NATO içinde büyük ortakla güçlü ortağın kapışması, hiç göze alınabilir şeyler değildi. Hem ABD, hem Türkiye, hem Dünya barışı zarar görürdü. Üçüncü dünyacılar ve eski tüfekler maazallah bayram ederlerdi. Umuyoruz Washington, bu gerçeği kavradı.

Kopenhag Kriterleri denen çağdaş medenî dünyanın demokrasiyi ve hukuk devletini oluşturan siyasi ilkelerini, bütünüyle kabul etmenin eşiğindeyiz. Türk milleti, böylesine bir düzene lâyıktır. Buna hak kazanmıştır. Nice asırlık trajik ve patetik gelişmelerin sonucudur. Kopenhag Kriterleri, demokratik nizamı kurmaktan başka, uygulandığı ülkelerin ekonomik kalkınmalarına da temel oluşturuyor. Çağdaş ekonomiye geçişin ilkeleri, Maastricht kriterleri adı altında toplanıp Avrupa Birliği'nce kabul edildi.

Eşkıyanın dağa çıkması, yasalara, düzene devlete baş kaldırması, yakıp yıkması, vurup kırması, yeni bir şey değil. Hem imparatorluk, hem cumhuriyet tarihimizde emsali var. Yolsuzluk, devleti yönetenlerin milletin parasını çalması, rüşvet alması da son yıllarda ortaya çıkmadı. Her asırda mevcuttur.

Aylardan Temmuz ve Yüce Meclis hâlâ çalışıyor. Zira Kopenhag kriterlerine uyum paketlerini oluşturan anayasa ve yasa tadilleri gündemdedir. Yıllar öncesi çıkarmamız gereken kanunları sallamış, geciktirmiş, çok gecikmişiz. Türk insanına, Avrupa devletlerinin vatandaşlarına uyguladıkları hakları çok görmüşüz. Statüko, dehşetli direnç göstermiş. Oligarşi, imtiyazlar elden gidiyor vehmiyle her türlü engeli koymuş.

Amerika'nın çirkin Süleymaniye eyleminin izlerini hızla silmek lâzım. Kolay iş değildir. Her iki tarafın ortak gayretiyle mümkündür. Meseleyi büyütmekte iki devlet için de bir fayda görülmüyor. ABD, tam bir cihan devletidir. Asya'da büyük işler tasarlamaktadır. Bunları gerçekleştirmek azmindedir. Önlemek, Türkiye'nin veya diğer herhangi bir devletin elinde değildir. Son yarım yüzyılda, bazı önemli aksamalara rağmen Birleşik Amerika'nın, Türkiye'nin dostu olduğu muhakkaktır. Ayrıca, dünyanın süper gücü ile karşı karşıya gelmek, dış politikada seçilecek yolların en berbadıdır. Bu, süper gücün her dediğini yapmak, Süleymaniye misali münasebetsizliklerini hoş görmek değildir. Ama temel politikadan ayrılmak sapmak olmaz.

Sırbistan, Afganistan, Irak savaşlarında Birleşik Amerika, askerî gücünü kanıtladı. Palavracı Saddam'ı 1 ay içinde hakladı. Irak'ı ele geçirdi. Hem de Türkiye'nin kuzeyden girmesi planını uygulayamadığı halde... Yalnız İngiltere'den ciddî destek gördü. Diğer destekler az çok sembolik kaldı. Ama her ülke Amerika'ya hava sahasını açtı.

Süleymaniye baskını Amerika'ya ne kazandırdı? İhtimâl, Türk özel timinin bilgisayarlarında, kayıtlarında bulunan bazı bilgileri, bazı isimleri ele geçirdi. PKK-KADEK'in Kuzey Irak'taki düzeni, Türkiye'ye bilgi verenler, ajanların adları ve faaliyetleri, Türkmenler'in durumu gibi konulara ulaşılmış olabilir. Türkiye, Kuzey Irak'ta ne yapıyor konusunda Amerikan istihbaratının bilgisi arttı mı, yoksa hiçbir önemli veriye erişilemedi mi, bilmiyoruz. Ancak baskından sonra Ankara, şifrelerimizi değiştirdi.

AK Parti iktidarının Türkiye için en önemli ve olumlu tarafı Avrupa Birliği konusunda kararlılığıdır. En fazla bocaladığı konu ise, Birleşik Amerika ile stratejik ittifakımızın tehlikeye düşürülmesidir. Süleymaniye'de tutuklanan, sonra iade edilen 11 Türk askeri meselesi, Türk-Amerikan ilişkilerindeki aksaklığın son tezahürlerinden biridir. Tatsızlığın boyutlarının büyümesi ihtimali, endişe vericidir.

Kuzey Irak'ta Süleymaniye kentindeki Türk özel timinin yıllardan beri mevcut bürosunun Amerikan askerlerince basılması, beklenmedik bir olaydır. Sicili karanlık bir Amerikan albayının şahsî inisiyatifinin ötesindedir. Türk timinin Kerkük'te yeni atanan Kürt valiye suikast hazırladığı iddiası ise tam bir palavradır.

Yoksulluk içinde yolsuzluk, Türk toplumunu çökertti. Türkiye yağma edildi. Rüşvet, haksız kazanç, toprak, arazi, sahil, orman gasbı, banka boşaltmak, iliklerimizi kemirdi. Türkiye'yi borçlu ülkelerin en başına oturttu. Korkunç bir sosyal dalgalanma oldu. Namuslu, şerefli aileler geriledi. Türediler öne çıktı. Demokrasinin sahibi olması gereken burjuva sınıfının her katmanı ağır darbeler yedi. Yolsuzluğun politikacı -bürokrat- iş adamı ittifakıyle oluştuğu söyleniyorsa da, eksiktir. Son zamanlarda başka sınıfların iştiraki de konuşulmaya başlandı. Ekonomimizin yüzde 60'ı kayıt dışıdır. Yolsuzlukla elde edilen Kayıt dışı ekonomik kazanç AB, ABD ve diğer gelişmiş ülkelerde yüzde 10 civarındadır.

Amerika, Afganistan'da olduğu gibi, Irak'ta da asayişi sağlayamadı. Yabancı ülkeleri yönetmek becerisi diyebileceğimiz imparatorluk yeteneklerinden mi mahrum? Yoksa işgali altında, fakat iç barıştan uzak devletler daha mı işine geliyor? Ama eninde sonunda, Afganistan'da ve Irak'ta hem bu ülkeler, hem Washington için kabûl edilebilir yönetimler kurulması gerekiyor ki, ABD menfaatleri tıkır tıkır işleyebilsin.

Avrupa Birliği, eski Yugoslavya'yı içine almak teşebbüsüne başladı. Bölgedeki 5 devletle sessizce temasa geçti. Eski Yugoslavya'dan yalnız Slovenya, AB'ye kabûl edilmişti. Şimdi Yeni Yugoslavya (Sırbistan), Bosna-Hersek, Makedonya ve Hırvatistan'la konuşuluyor. Bunlara, Yugoslavya ile ilişkisiz Arnavutluk ekleniyor. Bu 5 devletin, diğer AB adayı Balkan ülkeleri olan Romanya ve Bulgaristan'la paralellikleri bile bahis konusu.

Kopenhag kriterlerini tamamlıyoruz. Çağdaş demokrasiye geçiyoruz. Altıncı Uyum Paketi geçti. Yedinci ve Sekizinci Paketler de Yüce Meclis'e sunulmak üzeredir. Hükûmet, resmen Brüksel'e müracaat ederek, müzakerelere hazır bulunduğumuzu bildirecektir. Uyum yasalarımızda bir aksaklık veya eksiklik görmediği takdirde Brüksel, müzakere için tarih verecektir.

Hükûmetimiz, güney-doğu komşumuz dost Irak'ın ağır kayıplarını onarma bâbında alacağı her türlü dış yardımın, Türk liman ve üslerini kullanarak geçmesine izin verdi. Irak'a yardıma koşanlar -ki bunların başında ABD'nin geleceği muhakkaktır- Türk topraklarından asker de geçirebilecekler. Yeter ki Irak kurtulsun!

Türkiye, reformdan geçiyor. Reforma direnenler ise hâlâ ümitlerini muhafaza ediyorlar. Ancak Devlet mekanizması köhnelikten gıcırdıyor. Demokrasi kendini savunmakta zorlanıyor. Devletin en yüksek kuruluşu şüphesiz Türkiye Büyük Millet Meclisi'dir.

Hükûmetin en parlak icraatı, AB için kararlılığıdır. Biz böyle düşünüyoruz. Bu, Türkiye'nin önünü açacak erdemli bir davranıştır. AK Parti muârızları buna da kulp buldular: AK Parti, AB'nin hürriyet ve tam demokrasi atmosferinde, Türkiye'de dine dayalı, irticaa yatkın bir rejim kurulmasının kolaylaşacağı fikrinde imiş!

Kopenhag kriterlerine epey yaklaştık. Az bir şey kaldı. Mevzuat bakımından Avrupa demokrasilerinin hizasına gelmek üzereyiz. Yazmak, elbette çok önemli. Ama yazılanı uygulamak, hayata geçirmek, aksine davranmaktan kaçınmak daha da önemlidir. Yazıp da yapmamak, tam bir irticadır.

Haziran 2003 itibariyle Pax Americana'nın neresinde bulunduğumuzu hatırlamakta ve unutmamakta, sayılamıyacak kadar çok millî ve milletlerarası fayda vardır. Dünyanın gidişatını kavramakta -hem bizde, hem dışarıda- zorlananlar ve hâlâ zorlanmakta devam buyuranlar olduğu için, -okuyucularımın müsamahasına sığınarak- böyle bir üslûp kullanıyorum.

Yüce Meclis'in yolsuzlukları soruşturma komisyonu üyeleri, çalışmalarının vatandaşlarca ne kadar dikkatle izlendiğini muhtemelen bilmiyorlardır. Zira halkımız, Meclis'in komisyon faaliyetleri ile pek ilgilenmez. Her şey genel kurulda olup biter sanır.

Avrupa'nın, çağdaş uygarlık düzeyinin tıpkısı olan demokrasi kriterlerine ne kadar da uyumsuz imişiz... Paket paket yasalar, deste deste Anayasa tadilleri... Bir türlü uyum sağlıyamıyoruz. Yoksa Atatürk'ümüzün muâsır medeniyet seviyesi hedefi üzerinde şüphelerimiz mi var? Bu hedefi savsaklamak mı istiyoruz? Bu hedef yanlış mı? Çağdaş demokrasi haklarını bu yüce millete, devletin tek ve yegâne ve biricik sahibi vatandaşlarımıza çok mu görüyoruz?