Mehmet Oruç

Madde ve hayâtı, kâinât, cemiyet, rûh, ölüm-ölüm sonrası, din ve tanrı konularını inceleyen ve bunlarla ilgili akla dayanarak ortaya konulan düşünce ve görüşlerin tamamına "felsefe" denir. Felsefede vahyin yerini akıl aldığı için İslam dininde felsefenin yeri yoktur. Çünkü felsefenin cevap aradığı soruların hepsine hiç değişmez ve aksi iddia ve isbat edilemeyecek bir mükemmellikte dinimizde cevap verilmiştir. Kur'ân-ı kerîm, yaratanı (Hâlık'ı) ve yaratılmışı (mahlûku) birbirinden kesin bir şekilde ayırarak, her şeyin aslını haber vermektedir.

İngiliz ilim adamlarından Lord Davenport diyor ki: "İslâmiyet, ilâhlara insan kanı dökmek fâcia ve felâketinden beşeriyyeti kurtardı. Bunun yerine, ibâdeti ve sadakayı getirmekle, insanlara iyilik aşıladı. Sosyal adâletin temelini kurdu. Böylece, kanlı silâhlara hâcet bırakmadan, dünyaya kolayca yayıldı. İlim davâsına müslümânlar kadar bağlı ve saygılı hiçbir millet gelmemiştir denilebilir. Hz. Muhammed'in pekçok hadîsleri, samîmî bir ilim teşvîkçisidir ve ilme saygı ile doludur. İslâmiyet, ilme maldan daha çok kıymet vermiştir. Hz. Muhammed, bu tutumu olanca gücü ile desteklemiş, Eshâbı da, bu yolda var güçleriyle çalışmışlardır.

Geçen hafta, reformist çevrelerin İmam-ı Gazali düşmanlığından bahsetmiştim. Birçok okuyucum arayarak, bu düşmanlığı biraz açmamı istediler. Büyük İmam, bunlara ne yaptı ki bu kadar düşman oluyorlar? diye sordular. Bu sorunun cevabına geçmeden önce, Gazali düşmanlarının bir tahlilini yapmak lâzım. Dikkat edilirse bunlar, İslamiyeti kendi kafalarına göre yorumlamak isteyen; kısa akıllarına göre dine ilaveler çıkarmalar yaparak ismi "İslam" olan fakat gerçek islamla ilgisi olmayan yeni bir din kurmak isteyenlerdir. Veya alt yapısı müsait olmadığı, dine ait temel bilgilerden yoksun oldukları için bu tür art niyetli kimselerin oyununa gelen kimselerdir.

Müslümanlar, Bat'ının teknolojisine değil, örf âdetlerine, ahlaksızlıklarına karşıdırlar. Batının ilim, fen, teknik ve her sahadaki fennî gelişmelerini almak elbette lâzımdır. Zâten İslâmiyet bunu emreder. Yabancı dil öğrenmenin lâzım olduğunu hadîs-i şerîfler haber vermektedir.

Osmanlı Devleti'nde Rus Sefîri olarak uzun seneler çalışan İgnatiyef, hâtıralarında, Sultân İkinci Mahmûd Hân zamanında, Fener Patrikhânesi'nin kapısında asılan, 1821 Rum isyânının baş plânlayıcısı, Patrik Gregoryos'un Rus Çarı Aleksandr'a yazdığı mektubu açıklamaktadır. Mektup ibret vericidir:

İslâmiyet, fen ilimlerini, teknolojiyi, sanatı, endüstriyi emretmektedir. Bunlar imanla beraber atbaşı götürülürse netice alınabilir. Osmanlılarda ve diğer islam devletlerinde, itikâd bozulup, İslâmiyete bağlılık gevşedikçe, duraklama, gerileme başladı. Nihâyet yok oldular. (Eş-şer'u tahtesseyf) hadîs-i şerîfinin haber verdiği gibi, islâm güneşi batarak İslam ahlakından mahrum kalınınca yeryüzü bugünkü hâlini aldı.

Avrupa'ya medeniyeti götüren Endülüs Emevi devletiydi. Endülüs Sultânı Üçüncü Abdurrahmân, memleketini genişletti. Kuvvetlendirdi. Mükemmel donanma yaptı. Kendisi ve adamları ilim ve edeb sâhibi idiler. Âlimlere ve ilme çok kıymet verirdi.

Târîhin her devrinde, türlü kanı taşıyan, türlü dil konuşan, başka başka âdet ve ananelere bağlı olan milyonlarca insanın, aralarındaki farkları bırakarak, bir inanç veya fikir etrâfında toplanıp, birer imparatorluk kurduklarını görüyoruz.

Son günlerin tartışma konusu; Müslümanlar niçin geri kaldı? Sorusunun cevabını bugün de aramaya devam edeceğiz... Bu tartışmayı fırsat bilenler, geri kalmanın suçlusu olarak, İslamiyeti ve büyük İslam âlimi İmam-ı Gazali hazretleri gibi bazı İslam büyüklerini göstermeye çalışmaktadır. İmamı Gazali; Farabi, İbni Sina gibi felsefecilerin fikirleri ile mücadele edip yok ettiği için İslam âleminin bu hale düştüğünü iddia etmektedirler.

Büyük islâm âlimi, Fahreddîn Râzî hazretleri, dünkü yazımızda belirttiğimiz gibi, papaza verdiği cevabı şöyle sürdürdü: Üç türlü söylüyorsunuz: 1- Hz. İsa gözle görülen cismânî bir ilah imiş. Tanrı imiş. Âlemin ilahının cisim ve beşer olan Îsâ aleyhisselâm olduğunu söylemek, inancınıza göre, Yahûdîlerin Onu öldürdüğü zaman, âlemin ilahını öldürdüklerini söylemek olurdu. Bu takdîrde, âlemin ilahsız kalması lâzım gelirdi. Hâlbuki, âlemin ilahsız kalması mümkin değildir. Ayrıca, Yahûdîler, haksız oldukları hâlde, bunların yakalayıp öldürdüğü, âciz, kuvvetsiz bir kimse, âlemlerin tanrısı olabilir mi?

Büyük islâm âlimi, İmâm-ı Fahreddîn Râzî anlatır: Hârezm şehrinde idim. Şehre bir papazın geldiğini ve Hıristiyanlığı yaymak için çalıştığını işittim. Yanına gittim. Bana, "Muhammed aleyhisselâmın Peygamber olduğunu gösteren delîl nedir?" dedi. Şu cevâbı verdim: Hz. Mûsâ'nın, Îsânın ve diğer Peygamberlerin hârikalar, mu'cizeler gösterdiği haber verildiği gibi, Muhammed aleyhisselâmın da mu'cizeler gösterdiği haber verilmiştir. Bu haberler tevâtür hâlindedir. Tevâtür ile gelen haberleri, ya kabûl eder veyâ red edersin. Red eder ve mu'cize, bir zâtın Peygamber olduğunu isbât etmez der isen, mu'cizeleri tevâtür ile bize haber verilen diğer Peygamberlere de inanmaman lâzım gelir. Şâyet tevâtür ile gelen haberlerin doğruluğunu ve mu'cize gösteren zâtın peygamber olduğunu kabûl eder isen, Muhammed aleyhisselâmın Peygamber olduğunu kabûl etmen lâzım gelir. Çünkü, Muhammed aleyhisselâm; mu'cizeler göstermiş ve bu mu'cizeler, bizlere (tevâtür) denilen sağlam haberler ile bildirilmiştir. Diğer Peygamberlerin peygamberliğine, tevâtür ile bildirilen mu'cizeler sebebi ile inandığın için, Muhammed aleyhisselâmın da, Peygamber olduğuna îmân etmelisin!

Son zamanlarda, bazı yazarlar köşelerinde bu sorunun cevabını arıyorlar. Bu konuyu tartışmaya açtılar. Bazıları da bundan istifade ederek "Vur abalıya" misali İslamiyete, İslam büyüklerine saldırmayı fırsat bildi.

Resûlullah efendimize, Necrân'dan bir Hıristiyan heyeti gelmişti. Reîsleri Abdülmesîh idi. İçlerinden Ebülhâris bin Alkama, en âlimleri idi. Âhir zaman Peygamberinin alâmetlerini İncîl'de okumuştu. Fakat, dünya mevkiini, şöhretini sevdiği için müslüman olmuyordu. Aralarında konuşmağa başladılar. Îsâ "aleyhisselâm" için, bazan Allah diyorlar, bazan Allahın oğlu, bazan da, üç tanrıdan biri diyorlardı. Allah demelerine sebeb, ölüleri diriltir, hastaları iyi ederdi. Kayıbları haber verir, çamurdan kuş yapıp üfleyince uçardı diyorlardı. Allahın oğlu olduğuna sebeb, belli bir babası olmaması idi. Üçten birisi olmasına sebeb de, Allah (yaptık, yarattık) diyor. Eğer bir olsaydı, (yaptım, yarattım) derdi diyorlardı.

Allahü teâlâ, herşeyi görür, bilir, işitir. Herşeye gücü yeter. Gücü, kuvveti sonsuzdur. Herşeyi, eceli, zamanı gelince yok etmektedir. İnsanları tekrâr dirilteceğini, hesâba çekeceğini, iman etmiş olanlara Cennette sonsuz ni'metler vereceğini, imanı olmayanları, kâfirleri Cehennemde sonsuz yakacağını bildiriyor. Onun yapmak istediğini kimse durduramaz. Onun işine kimse karışamaz. Onun emirlerine uymaktan, rızâsını, sevgisini kazanmaktan başka kurtuluş ve saadet yolu yoktur. İnsanların hiçbiri iman etmese, inanmasa, onun büyüklüğünde, kuvvetinde, kudretinde hiç noksanlık olmaz.

Nefse uymak insana tatlı gelir. İslâmiyete uymak ise, bu arzûları frenlediği, tahdîd ettiği için, insana acı, zor gelmektedir. Bunun için insan, İslâmiyete uymak istemez. Nefse uymak ister. Saâdete kavuşmak istemez. Felâkete sürüklenmek ister.

İslâm dîni, Allahü teâlânın, Cebrâîl ismindeki melek vâsıtası ile, sevgili Peygamberi Muhammed aleyhisselâma gönderdiği, insanların, dünyada ve âhırette rahat ve mesûd olmalarını sağlıyan, üsûl ve kâidelerdir. Bütün üstünlükler, faydalı şeyler, İslâmiyetin içindedir. Eski dinlerin, görünür, görünmez bütün iyiliklerini, İslâmiyet, kendinde toplamıştır. Bütün saadetler, başarılar ondadır. Yanılmıyan, şaşırmıyan akılların kabûl edeceği esaslardan ve ahlâktan ibarettir.

Eskiden şeyh-ul-islâm denilen, müftîler vardı. Yine o devirlerde, müftî adını taşıyan devlet memûrlarının da bulunduğu zamanlar oldu. İslâm müftîleri, Allahü teâlânın emirlerini ve yasaklarını, yani ahkâm-ı islâmiyyeyi bildiren âlimler idi. Müftî denilen devlet memûrları ise, zâten ahkâm-ı islâmiyyeyi bilmezlerdi. Allahü teâlânın yasak ettiği birşeyi, hükümdar emir etseydi, bu şeyi yapmak câiz değildir demezlerdi. Allahü teâlânın emretdiği birşeyi, bir zâlim terk etseydi, bu şeyi yapmak lâzım olduğunu söyleyemezlerdi. Susarlar veya tersini söylerlerdi. Böylece, kendileri dinden çıkar, müslümânları da günaha veya küfre sürüklerlerdi.

Bir devletin, hele süper bir devletin sözünde durması ile sıradan bir insanın sözünde durması bir değildir. Zamanın süper devleti olarak Osmanlı, her gittiği bölgede sözünün eri oldu. Ne söz verdiyse yerine getirdi. Bunun için de yerli halkların kabûlü kolay oldu.

Herkesin ortak kanaati şu: Osmanlı'nın Ortadoğu'dan çekilmesi ile meydana gelen boşluk doldurulamadı. Bunun için de, bu bölgelerde huzur ortamı sağlanamadı. Amerikası da Avrupası da yerli halklar da bunda hemfikir. Fakat boşluk neden doldurulamadı, bu konuda fikirler başka başka. Peki doldurulamayan boşluk neydi? Osmanlı boşluğu nasıl dolduruyordu? İşin sırrı burada düğümleniyor. Osmanlı bu bölgelere "almak" için değil, "vermek" için gitmişti. Osmanlı'dan sonra gelenler ise almak için gelmişlerdi.

Daha önce iman üzerinde çok durmuştuk. Çünkü iman olmayınca veya bozuk olunca diğer ibadetlerin bir faydası olmuyor. İmandan sonra en önemli ibadet namazdır. Namaz, dînin direğidir. Namaz kılan bir insan, dînini doğrultmuş olur.