Resul İzmirli

Çin milleti ile ilk yakın temasım İzmir Fuarında oldu. 1986'da -kırk yıl aradan sonra- ilk defa İzmir Fuarına iştirak ediyorlardı. Makine ve özellikle kimya sanayiinde göz dolduran bir sergi düzenlemişlerdi.

Fazıl Say bu güzelim ülkeyi ve onun güzelim insanlarını tanımak şerefine nail olamadığı için saçmaladı malum. "Onlar", "Biz" vs. dedi, "Gideceğim buradan" gibi laflar etti...

Bizler üniversite binalarının duvarlarında mermilerin sektiği dönemde üniversitede "Doktor Asistan"dık. Çalıştığımız kürsüde o zamanlar "Sağ" ve "Sol" tabir edilen her cins ve çeşitten fikriyata sahip öğretim elemanları ve çalışanlar vardı.

"Alternatif maliyet", "Alternatif gelir" gibi kavramlar ekonomide önemli yeri olan ölçülerdir. Ne demek; mesela bir işe girip elinizdeki parayı (buna ekonomistler "fon" derler) yatırıyorsunuz

Rahmetli babam karakter itibariyle çok ürkek ve temkinli bir insandı. Tabiî bunun temel sebeplerini incelemeden konuşmamak lâzım. O zaman anlatayım. Aslında burada anlatacaklarım bir ölçüde bizden önceki kuşağın hikâyesine de ışık tutacaktır...

Şimdi ben nasıl edeyim de rahmetli babamın keresteci-marangoz karışımı dükkanını yeniden hatırlamayayım!..

"İyi söylüyorsunuz, hoş söylüyorsunuz hocam da, iş hayatında her şey sizin televizyon programınızda misafirlerinizle birkaç saat içinde söyleşiverdiğiniz gibi olmuyor. Çalışanları öyle birkaç sözle; yakışıklı misyon vizyon, temel değerler söylemleriyle, elde tutmak mümkün olmuyor.

"Beyaz Zambaklar Ülkesi" kitabını okuduktan sonra futbolla ilgili daha bir negatif düşünmekte isem de, futbolun yönetim problemlerine açılım sağlayan birçok yönü ara sıra beni "sahalara çekmektedir." Mesela birkaç gündür "Perakende Zirvesi" dolayısıyla Türkiye'de olan Pele'yi bu defa kongre sahalarında laf koştururken takip etmeye çalıştım.

Yönetimin olmazsa olmazlarına herkes kafa yorar durur. Normaldir. Mesela geçtiğimiz günlerde Brian Trcay'i dinledik. United Eğitim Danışmanlık'ın Türkiye'de temsilciliğini yaptığı Brian Tracy konferansında genel yönetim konularında bir gezinti yaptırdı dinleyicilerine.

İnsanoğlu ulaşım ve haberleşme imkânlarının artması oranında daha duyarlı ve geniş görüşlü olmaya başladı. Bizim çocukluk ve gençliğimizde gazete okuma kültürü yoktu mesela.

Ellili yıllar... Demokrat Parti iktidara gelmiş. Memlekette millette bir umut bir heyecan. Bu arada Rusya ile anlaşabilirliği azalıp, ABD'ye yönelen İnönü'ye dayatılan maddelerden biri olan kara yolları inşaatına hız verilmiş. İrfan Özfatura kardeşimizin kulakları çınlasın, kara yolu demek, otomobil kamyon demek, otomobil kamyon demek, ABD'ye hem o zamanın "benzin canavarı" Ford'lara, Chevrolet'lere, Buick'lere, Oldsmobil'lere çuval dolusu para ödedikten sonra onların yedek parçası demek, lastiği demek, durmadan eskiyen ve parçalanan bunları satın almak için yine ABD'ye dolarcıklar bulmak demek...

"Ben ne diyorum, tamburam ne diyor", çok hoşuma giden Farsça mısralardan biridir... Geçen yazıda malum Avrupa Birliğine girersek milletten millete, hatta bölgeden bölgeye değişen kültürel farklılıklara tahammül göstermemizin gereğinden bahsetmiş, bir de şahsen yaşadığım bir örnek olayı gündeme getirmiştim.

Biliyorum birçoğunuz babamın marangoz dükkanından ve de "Alamanya" maceralarından bıktınız. Ama ne yapayım? İnsanın aklına gelen kalemine yansıyor... Yıl 1974... Ilık sonbahar günleri hakim Giessen ve civarında. Bir Alman arkadaş biraz da sıkıntılı bir ifadeyle "Resul, komşu enstitünün başkanı Bay Wöhlken bir pazar gezisi düzenliyor. Ancak seni davet edip etmemekte kararsızlar. Çünkü şaraplık bağlarıyla meşhur bir yöreye gideceğiz, orada bizim çok hoşlandığımız "Wein-probe"lerden birini yapacağız.

Çinliler kendi alfabeleri ile (yani yaklaşık on bin sembolle) kriz yazdıkları zaman bu sembol iki manayı da ifade edermiş. Birincisi "tehlike" ikincisi "fırsat". Bundan 5-6 sene öncesini hatırlayınız, birçoğumuz "Çin istilası" endişesiyle yelkenleri suya indirmiş, kara kara düşünüyorduk. Bizim beşe sattığımızı onlar bire veriyorlardı.

Çocukluğumdan itibaren "bağcı muhabbetleri" içinde büyüdüm... "Bu yıl bağları soğuk vurdu". "Bu sene bastım Amerikan tersini (yani yeni çıkan suni gübreyi kastediyor), bağ bir şahlandı, gööme (görme)". Akıdeş bu yıl yedi defa ilaç attım, heç bi faydasını göremedim." "Bu yıl gene üzüm para etmedi.

Bu yazıyı okuyunca benim hanım dahil birçok hanımlar kızacaklar belki. Ama onların hoşgörüsüne sığınarak başlayalım.

Sosyoloji, "toplumbilimi" demektir. Adı üstünde "toplumu bilmek"ten geçer sosyolojinin yolu. Problemlerini çözmeye kafa yorduğunuz toplumu ne kadar iyi tanır, onun özelliklerinden ne kadar çok haberdar olursanız, çözüm üretmekte o kadar başarılı olursunuz. Bu her toplum birimi için değişmez kaidedir. Aileden başlar, millete kadar, hatta milletlerarası münasebetlere kadar ulaşır.

İş dünyasında zaman zaman bazı kavramlar ve yönetim anlayış ve metotları öne çıkar. Ya da; çıkarılır... Neyse. Ama gerçek olan şu ki, bu tür yeni kavram ve metotlar yönetim işinin sorgulanmasına zemin hazırlamaları bakımından faydalı olmaktadır. En azından bendeniz bu kanaatteyim...

Ben toprak sahalarda oynadım bir miktar. Ama kum üzerinde denemedim. Ancak deniz kıyılarında kum üzerinde yürüme tecrübem var tabii biraz. Ne kadar zor ve yorucu oluyor siz de bilirsiniz.

Meşhur ve malum ikinci tezkere Meclis'ten geçer gibi olup, geçemediğinde bendeniz genel yayın müdürü idim bu gazetenin... O anda dış politikadan çok fazla anlamadığım bilinen bir durum olmasına rağmen şöyle demiştim gayri insiyaki olarak (yani refleks olarak): "Türkiye'nin elli yılını kararttılar!" Abartılı bir cümle olduğunu kabul ediyorum ama, o gün tezkereye bütün güçleriyle karşı çıkanların, bugün "tezkere havarisi" kesilmelerine aklım ermiyor da bu yüzden bulaştım çerçeve harici bir konuya. Neyse hayırlı tezkereler diyelim ve de kabımıza çekilelim...