Abdüllatif Uyan

Edirne evliyâsından Ramazan Halîfe hazretlerine, bir gün bir kimse gelip; - Efendim, akrabalarımın verdiği sıkıntılardan bıktım, dedi. Artık dayanamıyorum.

Mevlânâ hazretleri, bir gün dergâhında sohbet etmektedir ki, içeri üç kişi girer. Üçü de yeşil cübbe giymiş, nûrani kimselerdir. Mevlânâ'nın karşısında edeble oturur, alçak sesle bir şey sorarlar.

İstanbul'da vefat eden Hak dostlarından Ahmet Mekkî Efendi hazretlerine, bir gün bâzı tanıdıkları; - Îman nedir? diye sordular.

Harp, bütün şiddetiyle devâm ediyor, genç Padişah sabırsızlanıyordu. Nihayet birini gönderdi üstadına. - Git rica et. Biraz gelebilir mi yanımıza?

Yıl, 1453, mevsim bahar, aylardan nisandı... Genç Padişah, Bizans önünde kurdu karargâhını. "Âlimler ordusu" da yer almıştı yanında. Hocası "Akşemseddîn", "Molla Gürânî" , "Molla Fenârî", talebeleriyle birlikte geliyor, Padişaha cesâret veriyorlardı. Savaşlarda bir şey vardı Türk'ün töresinde.

Isparta evliyâsından Pîrî Halîfe hazretlerine, bir gün bir sevdiği gelerek; - En büyük nîmet nedir? diye sordu. Cevabında; - En büyük nîmet, kalbin Allahü teâlâ ile olması, bedenin de dînin emirlerini yapmakla süslenmesidir, buyurdu Sordu yine:

Târihler Mayıs yirmidokuz'u gösterirken çok şiddetli bir fetih taarruzu başladı. Zîra Akşemseddîn bu târihi vermişti hücum için. O gün, sabah namazı cemaatle kılındı.

Sultân İkinci Murâd Han, "Hacı Bayram-ı Velî"yi çok sever, devlet işlerinden fırsat buldukça ziyaretine giderdi. Yine bir ziyâretinde "Şehzâde Mehmed"i de götürdü yanında. O zaman dört yaşındaydı şehzâde Mehmed.

Sinop evliyâsından Pîr Tevekkül hazretleri, bir sohbetinde; - Kardeşlerim! Bu dünyâ, çalışmak yeridir, buyurdu. Ücret alınacak yer, âhirettir. Ve ekledi: - Bunun için "sâlih ameller"i yapmaya uğraşınız!

Akşemseddîn, mâneviyatta ilerlemek için bir rehber ararken, Hacı Bayram-ı Velî'yi tavsiye ederler kendisine. - O zat Ankara'da oturur, derler. O bunu öğrenir, düşer yollara. O zâtı bulur. Ancak aradığını bulamaz onda!.. Zîra görünüşe bakıp aldanmıştır.

Akşemseddîn rahmetullahi aleyh, İstanbul'un mânevî fâtihidir. Asıl adı, Muhammed bin Hamza ise de Akşemseddîn diye bilinir. Neden mi?

Büyük İslâm âlimi olan İmâm-ı Rabbânî hazretlerine, bir gün, bir müezzin gelerek; - Efendim, ezânda okuduğumuz 'Allahü ekber'in mânâsı nedir? diye sordu. Buyurdu ki: - Allahü ekber demek, "Allahü teâlâ, büyüktür. Ona bir şey lâzım değildir. Kullarının ibâdetlerine de muhtaç

Hazret-i Mevlânâ zamanında bir genç vardır. Hacca gitmek için bir hac kafilesine katılır. Öğle vakti bir sahrâda mola verirler.

Amasya evliyâsından Pîr İlyas Efendi, bir gün sevdiklerine; - Beş vakit namazı, kıymet vererek ve özenerek kılanlar, Cennete girer, buyurdu. Ve ekledi:

Mevlânâ hazretleri, her velî gibi merhamet sâhibidir. Hattâ hayvanlara bile. Nitekim bir gün... Eline bir "Ekmek" alıp, yakındaki bir vîraneliğe varır. Sevdiklerinden biri de Onu görür ve "Ne yapacak?" diye merak eder.

Kastamonu evliyâsından Pîr Fethullah Efendi'ye, bir gün; - Bize "Namaz"dan bahseder misiniz, dediler. Şunu anlattı onlara: Ebû Bekr-i Sıddîk buyurdu ki:

Mevlânâ hazretleri, âlim ve velîdir. Keramet sâhibidir. Bir gün, zamanın padişahı Sultân Rükneddîn evinde oturmaktadır ki, önünde hazret-i Mevlânâ belirir birden. - Sultânım, buyurur. Hemen çıkın bu evden! Sultân;

Amasya evliyâsından Abdurrahman-ı Sânî hazretleri, nasîhat isteyen bir gence; - Oğlum! Nasîhatlerin başı "doğru îman" sâhibi olmaktır, buyurdu. Ve ekledi: - Sonra mühim olan, "ibâdet bilgileri"ni öğrenip öğrendiğiyle amel etmektir. Şöyle devam etti:

Sivas evliyâsından İbrâhim Şirvânî hazretleri, bir sohbetinde; - Her Müslümanın birinci vazîfesi, çocuklarına İslâmiyeti ve Kur'ân-ı kerîm okumasını, namaz kılmasını, îmanın ve İslâmın şartlarını öğretmektir, buyurdu. Şöyle devam etti:

Van-Arvas'ta medfun bulunan, Seyyid Fehîm hazretlerinin oğlu Muhammed Mâsum hazretlerine, bir gün sevdikleri gelerek;