Mehmet Oruç

Allahü teâlânın sevmediği şeyler arkasında koşmamalıdır! Gönlünü hep Allahü teâlâya bağlamak sermâyesini elden kaçırmamalıdır! Ne sattığını ve buna karşılık neyi aldığını düşünmelidir! Dünyayı ele geçirmek için âhıreti vermek ve insanlara yaranmak için Allahü teâlâyı bırakmak ahmaklıktır. Dünya ile âhıret birbirinin zıddıdır, tersidir. İkisinin sevgisi bir kalbte toplanamaz. İkisi bir araya getirilemez. Bu iki zıddan dilediğini seç ve seçdiğine karşılık kendini sat, fedâ et! Âhıret azâbı sonsuzdur. Dünyada olanlar çok azdır. Allahü teâlâ, dünyayı sevmez, âhıreti sever. Şair ne güzel söylemiş:

İbâdetlerden zevk duymak ve bunların yapılması güç gelmemek, Allahü teâlânın en büyük nimetlerindendir. Hele namazın tadını duymak, nihâyete yetişmeyenlere nasîb olmaz. Hele farz namazların tadını almak, ancak onlara mahsûsdur. Çünkü, nihâyete yaklaşanlara, nâfile namazların tadını tattırırlar. Nihâyette ise, yalnız farz namazların tadı duyulur. Nâfile namazlar, zevksiz olup, farzların kılınması büyük kâr, kazanç bilinir. (Nâfile namaz, farz ve vâcibden ziyâde, başka namazlar demektir. Beş vakit namazın sünnetleri ve diğer vâcib olmayan namazlar, hep nâfiledir. Müekked olan ve olmayan, bütün sünnetler nâfiledir.) Namazların hepsinde hâsıl olan lezzetten, nefse bir pay yoktur. İnsan bu tadı duyarken, nefsi inlemekte, feryâd etmektedir. Ruhları hasta olanların, bu sözleri duyması da, büyük bir nimettir ve hakîkî saadettir.

Dünyaya düşkün olanlarla, zevk sefaya dalmış olanlarla arkadaşlık etmemeli. Dünyanın ne olduğunu iyi bilenlerle beraber olmalıdır. Bu konu ile ilgili olarak İmam-ı Rabbani hazretleri bir talebesine yaptığı nasihatinde şöyle diyor:

Bütün varlıklardan birer örnek, insanın yapısında vardır. İnsan, kendisinde bulunan her parçadan dolayı bütün varlıklara bağlanmıştır. Onda her varlıktan birer parça bulunması, onun herşeye bağlanmasına ve bunun sonucu olarak, Allahü teâlâdan uzaklaşmasına sebep olmuştur.

Önce Allahü teâlânın hakkı gelir. Ahkâf sûresinin onbeşinci âyetinde meâlen, "İnsanlara, analarına babalarına ihsân etmelerini söyledik" buyuruldu. Lokmân sûresinin ondördüncü âyetinde meâlen, "Bana ve anana babana şükret!" buyuruldu. Böyle olmakla berâber, bütün bu iyi işler, hakîkî varlığa kavuşmak yanında boş, faydasız kalırlar. Allahü teâlânın hakkı, bütün mahlûkların haklarından daha önce gelir. Onların haklarını gözetmek de, Onun emri iledir. Yoksa, Onun hizmetini bırakıp da, başkalarına hizmet etmek kimin elinden gelebilir?

İstanbul'da hatta Türkiye'de en çok ziyaret edilen yer, Ebû Eyyûb-i Ensârî hazretlerinin türbesidir. Ebû Eyyûb-i Ensârî ilim ve takvada da çok ileri idi. Vahiy kâtipliğinde bulunmuştu. Hemen birçok Sahâbî kendisinden ilim ve hikmet dersleri almış, Kur'ân-ı kerîmin ve hadîs-i şerîflerin doğru anlaşılmasında kendisine müracaatta bulunmuştur. Kur'ân-ı kerîmi ezbere bilenlerin meşhûrlarındandı. Her gittiği yerde "Mihmandâr-ı Nebevî" olarak büyük alâka ve hürmet görmüştür. İşte bu büyük insan, Hazreti Muaviye'nin İstanbul fethi için teşkil ettiği orduya büyük bir arzuyla katıldı. Çünkü Resulullah efendimizin kendisine bildirdiği bir sır vardı içinde. Resûlullahın İstanbul fethi için verdiği bu müjdeyi kalbinin derinliğinde bir sır gibi saklıyordu. Yaşı ilerlemesine, seksenin üzerinde olmasına rağmen bu müjdeye kavuşma şerefi ve heyecanıyla dolu idi.

Dünya hayatı pek kısadır. Bunu en lüzûmlu şeyde kullanmak gerekir. Bu en lüzûmlu şey de, iyi insanların, kalbini toparlamış olanların yanında bulunmaktır. Hiçbirşey sohbet gibi faydalı değildir. Resûlullahın "sallallahü aleyhi ve sellem" Eshâbı, sohbet ile, başkalarından daha üstün oldular. Peygamberlerden "aleyhimüsselâm" başka herkesden, hattâ Veysel Karânî'den ve Ömer Mervânî'den daha üstün oldular. Hâlbuki Veysel Karânî ile Ömer bin Abdül'azîz bin Mervân, son dereceye yükselmişler ve sohbetten başka kemâlâtın hepsine varmışlardı. Bunun için, Hazret-i Muâviye'nin yanılması, Resûlullahın sohbeti bereketi ile, o ikisinin doğru işlerinden daha hayırlı oldu. Bunun gibi, Amr ibni Âs'ın yanlış bir işi, o ikisinin şüûrlu işinden daha üstün oldu. Çünkü bu büyükler, Resûlullahı görmekle ve melekle birlikde bulunmakla ve vahyi ve mucizeleri görmekle, imanları görerek inanmak oldu. Bu saydığımız üstünlükler, bütün başka üstünlüklerin temelidir, kaynağıdır. Eshâb-ı kirâmdan başkası bunlara kavuşamamıştır.

Her Müslümanın, Dünya ve âhıretin efendisi ve bütün insanların her bakımdan en yükseği ve en iyisi olan, Muhammed Mustafâya "sallallahü aleyhi ve sellem" tâbi olmak saadetiyle şereflenmesi lazımdır. Çünkü cenâb-ı Hak, Ona tâbi olmağı, Ona uymağı çok sever. Ona uymanın ufak bir zerresi, bütün dünya lezzetlerinden ve bütün âhıret nimetlerinden daha üstündür. Hakîkî üstünlük, Onun sünnet-i seniyyesine tâbi olmaktır ve insânlık şerefi ve meziyeti, Onun İslâmiyetine uymaktır. Meselâ, Ona uyan bir kimsenin, gün ortasında bir parça uyuması, ona uymaksızın, birçok geceleri ibâdetle geçirmekten, kat kat daha kıymetlidir. Çünkü (Kaylûle etmek) yani öğleden önce biraz yatmak, âdet-i şerîfesi idi. Meselâ, Onun dîninin emretdiği için, bayram günü oruç tutmamak ve yiyip içmek, Onun yolunda bulunmayıp senelerce tutulan oruçlardan daha kıymetlidir. İslâmiyetin emri ile fakire verilen az bir şey ki, buna zekât denir, kendi arzûsu ile, dağ kadar altın sadaka vermekten daha efdaldir.

İnsan, kulluk vazîfelerini yapmak için ve hep Hak teâlâ ile olmak için yaratıldı. Bunlara da, Peygamber efendimize tam uymadıkça, kavuşulamaz. (Yani harâmlardan ve mekruhlardan sakınmadıkça kavuşulamaz.) Allahü teâlâ, bütün sözlerimizi ve işlerimizi ve zâhirlerimizi ve bâtınlarımızı ve ibâdetlerimizi ve itikadlarımızı, o yüce Peygambere "sallallahü teâlâ aleyhi ve âlihi ve sellem" uygun yapmakla şereflendirsin! Hak teâlâdan başka olarak özenilen herşey, ma'bûd olur. Hak teâlâdan başkasına ibâdet etmekten kurtulmak için, Ondan başka hiçbir şeye özenmemek, hiçbir şeyin arkasına düşmemek lâzımdır. Ahireti, Cennet nimetlerini istemek de, böyledir. Bunları istemek, her ne kadar sevâb ise de, mukarreblerce günâh sayılır.

Dînimizde, rüya, keşf ve ilhâm; dînimizde kesin delil değildir. Çünkü, bilgisini şeytânın karıştırmadığı kimse yoktur. Peygamberlere bile karışabileceği, hattâ karıştığı hâlde, evliyâya karışmaz olur mu? Nerde kaldı ki, acemi tâliblere karışmasın. Şu kadar var ki, Peygamberlere "aleyhimüssalevâtü vetteslîmât" şeytânın karıştırdığı, haber verilir ve yanlış doğrudan ayırt olunur. Nitekim Hâc sûresinde, "Allahü teâlâ, şeytânın karıştırdığını değiştirir. Sonra kendi âyetlerini, sağlam olarak bildirir" meâlindeki âyet-i kerîme, bunu beyân etmektedir. Evliyâya, şeytânın karıştırdığını haber vermek lâzım değildir. Çünkü velîler, nebîlerin izinde yürümektedir. Bunlar, nakli esas alırlar Peygamberlerin bildirdiğine uymayan ilhamlarını red ederler, kıymet vermezler. Fakat, Peygamberin dîninin bildirmediği, doğru veya yanlış demediği bilgilerin doğrusunu, eğrisinden ayırmak güçtür. Çünkü ilhâm zannîdir, şübhelidir. Dünya ve âhıret saadetlerine kavuşmak, İslâmiyete uymakla olur. İslâmiyetin bildirmediği şeyler, ehemmiyetli değildir. İnsanlara, ehemmiyetsiz şeyleri yapmak emir olunmadı.

Evliya, velî olmak için, bir insandan hârikaların, kerametlerin meydâna gelmesi şart değildir. Hâlbuki, Peygamberlerin "aleyhimüsselâm" mucize göstermesi lâzımdır. Bununla berâber, evliyânın hemen hepsinde, keramet görülmüştür. Keramet göstermeyen velî pek azdır. Bir velîden, çok keramet meydâna gelmesi, onun üstünlüğünü göstermez.

İnsanın ruhu, bu bildiğimiz ceset ile birleşmeden önce, terakkî edemez, ilerliyemezdi. Kendine mahsûs makâmda, derecede bağlı ve mahbûs gibi idi. Fakat, bu cesede indikten sonra, yükselebilmek hâssası ve kuvveti ona verilmiştir.

Dünya'nın görünüşüne aldanmak akılsızlıktır, ahmaklıktır. Birkaç günlük zamanı büyük nimet bilerek, Allahü teâlanın beğendiği şeyleri yapmaya çalışmalıdır. Allahü teâlanın kullarına ihsan, iyilik etmelidir. Kıyâmette azaplardan kurtulmak için, iki büyük temel vardır: Birisi, Allahü teâlanın emirlerine kıymet vermek, saygı göstermektir. İkinci, Allahü teâlanın kullarına, yarattıklarına şefkat, iyilik etmektir.

Dün, Zincirlikuyu Mezarlığı'nın giriş kapısı üzerine yazılmış olan, "Her canlı ölümü tadacak" mealindeki ayet-i kerimeye gösterilen tepkilerden bahsetmiştim. Bugün de dinimize göre ölümü hatırlamanın faydalarına değinmek istiyorum. Ölümü çok hatırlamak sünnettir. Peygamberimiz, "Lezzetleri yıkan, eğlencelere son veren ölümü çok hâtırlayınız!" buyurmuştur. İslâm büyükleri, hergün en az bir kere ölümü hatırlamayı âdet edinmişti. Muhammed Behâeddîn-i Buhârî hazretleri hergün yirmi kere, kendini ölmüş, mezara konmuş düşünürdü.

Çok tuhaf bir toplum haline geldik. Eski toplum anlayışları, örf ve adetler, neredeyse kalmadı. İki cami arasında kalmış beynamaz (binamaz) gibi olduk. Tartışmalara, konuşmalara bakıyorsunuz; bu insanların geçmişleriyle, Müslümanlıklarıyla hiç ilgileri kalmamış. Bir toplum bu kadar nasıl dejenere olur, bu hale nasıl gelir akıl alacak gibi değil! Bu tür dejenere olmuş "entellerin" son günlerde tartıştığı konu nedir biliyor musunuz? İnanılacak gibi değil; Belediye'nin Zincirlikuyu Mezarlığının girişindeki kapıyı yenileyerek üstüne yazdırdığı, "Her canlı ölümü tadacak" mealindeki ayeti kerime.

İnsanların yaratılmasına sebep, emir olunan ibâdetleri yapmaktır. İbâdetleri yapmak da îmanın hakîkati olan, yakîni elde etmek içindir. Hicr sûresi, son âyetinin meâl-i şerîfi de, "Yakîn elde etmek için Rabbine ibâdet et!" buyurulmaktadır. Sanki, ibâdet yapmadan önce olan îman, îmanın kendisi değil, görünüşüdür. Âyet-i kerîmede, (yakîn elde etmek için) yani (İmânın kendisini elde etmek için) buyuruluyor. Sûre-i Nisâ yüzotuzbeşinci âyetinde meâlen, "Ey îman edenler! İmân ediniz!" buyuruldu. Bunun manâsı, "Ey! İmânın sûretini edinenler! İbâdet yaparak, îmanın kendisine kavuşunuz!"dur.

Gençlik çağı, sağlığın, gücün, kuvvetin, malın ve rahatlığın bir arada bulunduğu bir zamandır. Bunun için, saadet-i ebediyyeye kavuşturacak sebeplere yapışmayı, yarar işleri yapmayı, yarına bırakmamalıdır. İnsan ömrünün en iyi zamanı olan, gençlik günlerinde, işlerin en iyisi ve faydalısı olan, sâhibin, yaratanın emirlerini yapmaya, Ona ibâdet etmeye çalışmalı, İslamiyetin yasak ettiği haramlardan, şüphelilerden sakınmalıdır. Beş vakit namazı cemaat ile kılmayı elden kaçırmamalıdır. Nisap miktarı ticâret malı olan Müslümanların, bir sene sonra zekât vermeleri emir olunmuştur. Bunların, zekât vermesi, muhakkak lâzımdır. O hâlde, zekâtı seve seve ve hattâ fakirlere yalvara yalvara vermelidir.

Her müslümana önce lâzım olan şey, kalbi Allahü teâlâdan başka şeylere bağlı olmaktan kurtarmaktır. Kalbin bu selâmete kavuşması için, Allahü teâlâdan başka hiçbir şeye gönül bağlamamaktır. Bir kimsenin saçının, sakalının siyâhlığını, îman ile ve ibâdetler ile ağartması ne büyük nimettir. Resûlullah "aleyhissalâtü vesselâm" hadîs-i şerîfte, "Saçını, sakalını Müslüman olarak ağartan af olunur" buyurdu. Allahü teâlanın sonsuz merhametini düşünmeli, günâhları affedeceğine güvenmeliyiz. Gençlikte, Allahü teâlanın kahrından, azâbından korkmak, titremek lâzımdır. İhtiyârlıkta affına, merhametine sığınmalıdır.

Hazret-i Mehdî, âhır zamânda Dünyâ'ya gelecektir. Adı, Muhammed, babasının adı Abdullah'tır. Resûlullah "sallallahü aleyhi ve sellem" efendimizin soyundan olacaktır. İsâ aleyhisselâmla buluşacak her yeri alacak, her yerde adâlet olacak, Eshâb-ı Kehf, uyanıp mağaradan çıkarak, Mehdî'nin askeri olacaktır.

İmam-ı Rabbani hazretleri buyurdu ki: Hadîs-i şerîfte, "Yeryüzünü küfür kaplamadıkça ve heryerde küfür ve kâfirlik yapılmadıkça, hazret-i Mehdî gelmez" buyuruldu. Bundan anlaşılıyor ki, hazret-i Mehdî çıkmadan evvel, küfür ve kâfirlik her tarafa yayılacak, İslâm ve Müslümanlar garîb olacaktır.