Mehmet Oruç

İnsanın ahlâkına tesir eden, rûhun kuvvetlerinden birisi de "şehvet"tir. Bu sadece cinsi arzular demek değildir. Kendine tatlı gelen, hoşuna giden şeyleri istemesidir. Bunun insânî rûh tarafından temîn edilen orta miktarına "İffet" nâmûs denir. İnsan, tabiatının muhtaç olduğu şeyleri, İslâmiyete ve insanlığa uygun olarak yapar.

Günümüzde, çok kimse, işinde, evinde sıkıntı içinde. Huzursuzluk had safhada. Bunun birçok sebebi varsa da, esas sebeplerin başında, Anne-babanın ihmal edilmesi, kalblerinin kırılmasıdır. Vaktiyle eski kavimlerde Cüreyc isminde bir âbid vardı.

Kötü ahlâktan, kötülüklerden kurtulmak için Müslümanın herşeyden evvel kalbini temizlemesi lâzımdır. Çünkü, kalb, bütün bedenin reîsidir. Bütün uzuvlar kalbin emrindedir.

Zamanımızda, çok kimsenin eline yeteri kadar para geçmesine rağmen sıkıntı çekiliyor. Çünkü bereket yok. Bereket kalmadı. Allahü teâlânın emir ve yasaklarına riâyet edilmezse, namaz kılınmazsa birçok bela, musibet gelir insanın başına.

Kalb hastalıklarının, kötü huyların şirkten sonra en kötüsü, "Bid'at"lara inanmak ve bid'at işlemektir. Bid'atlardan sonra gelen kötü huy, günahlardan sakınmamaktır. Küçük olsun, büyük olsun, şirkten yani küfürden başka günah işleyip, tövbe etmeden ölen bir mümin, şefâat olunmakla, yâhut hiçbir sebep olmadan, yalnız Allahü teâlânın merhamet etmesi ile, affolunabilir. Küçük günah, affedilmezse, Cehennemde azâb çekilecektir. Kul hakkı da bulunan günahların afı güçtür ve azapları daha şiddetli olacaktır.

Dostun dostları, insana sevimli görünür. Düşmanları, çok çirkin görünür. Bir kimse, birisini seviyorum derse, onun düşmanlarından uzaklaşmadıkça, sözüne inanılmaz.

Müslüman, Allah dostlarını sever, Allah düşmanlarını sevmez. Gayr-i müslimler Peygamber efendimize inanmadıkları için, cenâb-ı Hakk'ın düşmanı hükmündedirler. Mü'min, cenâb-ı Hakkın düşmanlarını elbette sevmez. Mü'minin kâfiri sevmesi üç türlü olur: Birincisi, onun küfrünü beğenir. Bunun için sever. Bu muhabbet yasaktır. Çünkü, onun dîninden râzı olmuştur. Küfrü beğenen kâfir olur. Böyle muhabbet, îmânı giderir.

İslâm ahlâkı, öncelikle dinin emirlerine uymayı emredir. Dinin emirlerini bildirmek, yasaklarından menetmek de üç şekilde olur: Birincisi güç kullanarak kötülüğe mani olmaktır.

İnsana dünyada ve âhırette zarar veren herşey, kötü ahlâktan meydâna gelmektedir. Yani, zararların, kötülüklerin başı, kötü huylu olmaktır. Haramlardan, kötülüklerden sakınmaya "Takvâ" denir. Takvâ, ibâdetlerin en kıymetlisidir. Çünkü, birşeyi süslemek için, önce pislikleri, kötülükleri yok etmek lâzımdır.

Adâlet üçe ayrılır: Birincisi, Allahü teâlâya kulluk etmektir. Allahü teâlânın merhameti, nimetleri, ihsânları, her mahlûka yayılmıştır. Nimetlerinin en büyüğü, kullarına saadet yolunu göstermesidir. Hakları yok iken, hepsini en güzel şekilde yaratmıştır.

İnsanı diğer canlı varlıklardan ayıran bir özellik de gördüğü, yaşadığı olaylardan ibret almasıdır. Bugün maalesef bu özellikten çok şey kaybettik. Güle oynaya hasta ziyareti yapıyoruz, cami bahçesinde tabutun önünde ve kabirde iş konuşuyoruz, kabristanda piknik yapıyoruz; sanki biz yanında gülüp oynadığımız kabre girmeyeceğiz. Dahası var, birçok kabristan kendini bilmezlerin buluşma ve fuhuş alanı haline getirildi.

İnsanoğlu son yıllarda iyice acayipleşti. İşlerini, tekliflerini anlamak mümkün olmuyor artık. Geçenlerde maliyecilerin, "Fuhuş, vergisi alınarak serbest bırakılsın!" diye bir teklifleri vardı. Görülen o ki, canlı türleri arasındaki fark her gün biraz daha kapanmakta. Mesela, insan ile hayvan arasındaki en önemli iki fark olan inançta ve cinsel beraberlikte insanoğlu hızlı bir şekilde hayvan ile arasındaki farkı kapatma, hayvanlaşma gayretinde.

İslâm ahlâkı ile ahlaklanmış kimse, iyilik edene, mâl ile, hizmet ile karşılık verir. Bunu yapamayan, hamd ve senâ, teşekkür ve duâ eder. Karşılık yapmayanın başına kakılır. Kötülenir. İncitilir. Çünkü, iyiliğe karşı, iyilik yapmak, insanlık vazîfesidir.

İnsanın önce kendine, hareketlerine, uzuvlarına adâlet etmesi lâzımdır. İkinci olarak, çoluk çocuğuna, komşularına, arkadaşlarına adâlet yapması lâzımdır. İdarecilerin de, millete adâlet yapması lâzımdır.

Adalet olmayınca, açıkgözler, başkasının hakkına saldırır. Zulmedenler olur. Çünkü, her nefis, istediğine kavuşmak ister. Tatlı olanı almağa uğraşır. Bu şeyleri istiyen birkaç kişi çekişmeğe başlar. Bir leşe toplanan köpeklerin birbirlerine hırlamaları gibi, aralarında döğüşme başlar. Bunları ayırmak için, adalet lâzım olur.

İslâmiyet fenni, tekniği, çalışmayı, güzel ahlâkı teşvîk etmekte, emir eylemektedir. İslam düşmanları, İslâmiyete alçakça iftirâ ediyor. İslâmiyet, insanları uyuşturmakta, çalışmayı frenlemektedir diyerek, küstahça yalan söylüyorlar.

Allahü teâlâ, canlıların hayatta kalabilmeleri için gerekli zaruri şeyleri hazır olarak yaratmıştır. Hayvanların yaşayabilmeleri için, kendilerine lâzım olan teneffüs edecek hava, yiyecek, içecek, giyecek, barınacak, eş olacak şeylerin hepsi hâzır olarak yaratılmıştır.

Peygamberlerin gösterdiği yükselme ve ilerleme yoluna "Din" denir. İnsanların yükselerek vardıkları dereceler, meleklerin derecesinden daha yukarıdır. Peygamberlik makâmı da, dört derecedir. Birincisi Nebîler, ikincisi Resûller, üçüncüsü Ülül'azm Peygamberlerdir.

Canlıların en üstünü insandır. Diğerleri insanlara yakınlığına göre üstündür. İnsana en yakın olanları at, maymun, fil ve kuşlardan papağan diğerlerinden üstündür. Maymunun ve filin zekâsı, çok insandan aşağı değildir.

İnsan, mahlûklar içinde, en üstün ve en şerefli olanıdır. Bütün cisimler madde olmaları bakımından birbirlerinden farksızdır. Hepsinin ağırlığı ve hacmi vardır. İnsan ve hayvan da, bu bakımdan, cansızlarla aynıdır. Fakat cisimler, özel halleri ile birbirinden ayrılır.