Mehmet Oruç

İmam-ı Rab­ba­ni haz­ret­le­ri bu­yur­du ki: Na­ma­zın ke­mal üze­re kı­lın­ma­sı, nü­büv­vet yo­lun­dan yük­se­len bü­yük­le­re na­sib ol­muş, di­ğer­le­ri­nin ço­ğu, bu de­re­ce­ye ye­ti­şe­me­miş­tir.

Haz­re­ti Ali bu­yur­du ki: "Hu­şu ol­ma­yan na­maz­da ha­yır yok­tur. Boş söz ko­nu­şul­ma­nın terk edil­me­di­ği oruç­ta ha­yır yok­tur.

İmam-ı Ga­za­li haz­ret­le­ri bu­yu­ru­yor ki: "Na­maz­da hu­şu esas­tır. Bu­na ma­ni olan her şey­den ka­çın­ma­lı­dır. Mes­cid­ler­de­ki na­kış ve iş­le­me­ler, na­maz kı­la­nın gö­zü­ne do­ku­nur, onu meş­gul eder, hu­şu­ya ma­ni olur­sa, na­ma­zın se­va­bı aza­lır. Bu­nun ve­ba­li o süs­le­ri ya­pan ve kul­la­na­na­dır.

Bir kim­se bir mü­mi­ne bir iyi­lik ya­pın­ca, Al­la­hü teâ­lâ bu iyi­lik­ten bir me­lek ya­ra­tır. Bu me­lek, hep ibâ­det eder. İbâ­det­le­ri­nin se­vâb­la­rı bu kim­se­ye ve­ri­lir...

İs­lam bü­yük­le­ri na­maz­da hu­şu­ya çok önem ve­rir­ler­di. Hu­şu ile kı­lı­nan iki re­kat na­ma­zı gaf­let ile kı­lı­nan yüz­ler­ce re­kat na­ma­za ter­cih eder­ler­di.

İmam-ı Şa­fi­i haz­ret­le­ri, az yer, az uyur­du. "On al­tı se­ne­dir, do­ya­sı­ya ye­mek ye­me­dim" bu­yur­du. Se­be­bi so­ru­lun­ca, "Çok ye­mek be­de­ne ağır­lık ve­rir, kal­bi za­yıf­la­tır, an­la­yı­şı, id­ra­ki azal­tır, çok uy­ku ge­ti­rir ve böy­le­ce in­sa­nı iba­det­ten alı­ko­yar. Kul­lu­ğun ba­şı az ye­mek­tir" bu­yur­du.

A­na-­ba­ba­ya i­yi­lik et­mek, ak­rabâ ve dost­la­ra ziyâ­ret­te bu­lun­mak, helâl ka­zanç­lar­la ya­şa­mak, muh­taç­la­ra ve ahbâ­ba ye­di­rip i­çir­mek, di­li­ni ko­ru­mak ve e­vi­ne bağ­lı ol­mak in­san­lık has­let­le­rin­den­dir...

Fu­dayl bin Iyâd haz­ret­le­ri bu­yur­du ki: "İki şey kal­bi ka­tı­laş­tı­rır. Çok ko­nuş­mak ve çok ye­mek." Az ye­mek, mey­ve­li bir ağaç­tır, has­ta kalb­le­re ilaç­tır. Az ye­mek, nef­sa­ni ar­zu­la­rı öl­dü­rür, kal­be fe­rah­lık ve­rir, ahi­ret­te gül­dü­rür. Az ye­mek tem­bel­lik­ten uzak­laş­tı­rır, bil­gi ka­zan­ma­yı ko­lay­laş­tı­rır. Az yi­ye­nin kal­bin­de hik­met ka­pı­la­rı açı­lır, ağ­zın­dan in­ci mer­can sa­çı­lır. Çok ye­mek akıl için kıt­lık­tır, ze­kâ için sa­kat­lık­tır. Obur­luk in­sa­na düş­man olur, çok yi­yen­ler piş­man olur.

İs­lam bü­yük­le­ri, çok ye­mek kalb ka­tı­lı­ğı­na, kalb ka­tı­lı­ğı da gü­nah­la­ra se­bep ol­du­ğu için, tok­luk­tan, çok ye­mek­ten sa­kın­mış­lar­dır. Her za­man az ye­me­ği ter­cih et­miş­ler­dir.

Al­lah adam­la­rı kal­bin ka­tı­laş­ma­sın­dan çok kor­kar­lar­dı.

İs­lâm bü­yük­le­ri, son ne­fes­le il­gi­li çok şey­ler nak­let­miş­ler; son ne­fe­si dü­şün­dük­çe, bu bü­yük­­le­rin uy­ku­la­rı kaç­mış: Haz­ret-i Ebû Be­kir, "Keş­ke kuş ol­say­dım", Ebû Zer haz­ret­le­ri "Keş­ke bir ağaç ol­say­dım", Haz­ret-i Ömer, "Keş­ke ana­sı Ömer'i do­ğur­ma­say­dı" bu­yur­muş­lar­dır...

Son ne­fes­ten kim­se emin ola­ma­mış­tır. Bun­dan her­kes kork­muş­tur.

"Her şeyin bir afeti vardır. Ümmetimin en büyük afeti, dünyaya, paraya gönül vermektir. İyi yolda harcayan hariç, mal toplayanın çoğunda hayır yoktur..."

Haz­re­ti Ebu Be­kir son ne­fes­ten çok kor­kar­dı, dal­da bir kuş gö­rün­ce, "Ne mut­lu sa­na ey kuş, di­le­di­ğin da­la ko­nar, di­le­di­ğin mey­ve­le­ri yer­sin, kı­ya­met gü­nü he­sa­ba çe­kil­mez, azap gör­mez­sin, keş­ke, se­nin gi­bi bir kuş ol­say­dım" der­di. Bir ke­re de, "Keş­ke bir ye­şil ot olay­dım da, hay­van­lar be­ni yi­yey­di, böy­le­ce, kı­ya­met­te he­sa­ba çe­kil­me­sey­dim" bu­yur­du.

Hadîs­-i şerîf: "Bir za­man ge­le­cek ki, in­san­lar, yal­nız ma­lın, pa­ra­nın gel­me­si­ni dü­şü­nüp, helâ­li­ni, harâ­mı­nı dü­şün­me­ye­cek­ler."

İn­sa­nı son ne­fes­te kur­ta­ra­cak olan gü­zel ah­lâk­tır. Âhi­ret­te Ce­hen­nem ate­şin­den kur­ta­ra­cak olan da yi­ne gü­zel ah­lâk­tır. Ucb, ri­ya gi­bi küf­re en ya­kın kö­tü huy­lar­dan uzak ola­nın son ne­fes­te kur­tul­ma­sı ko­lay olur. Ha­dis-i şe­rif­te, "Ri­ya kü­çük şirk­tir.", "Şirk­ten sa­kı­nı­nız! Şirk, ka­rın­ca­nın ayak se­sin­den da­ha giz­li­dir" bu­yu­rul­du.

İs­lam bü­yük­le­ri­nin ör­nek hal­le­rin­den, ör­nek ah­lâk­la­rın­dan bi­ri de, son ne­fes­te iman­sız ola­rak öl­mek­ten çok kork­ma­la­rı ve Al­la­hü te­âlâ­ya sı­ğın­ma­la­rı idi. Bu bü­yük­ler, iba­det­le­ri is­ter­se bü­tün in­san­la­rın ve cin­nin iba­de­ti ka­dar ol­sun, yi­ne bu hal üze­re bu­lu­nur­du.

Ha­fız Ömer bin Mu­ham­med Er­bi­li (Ve­si­le) ki­ta­bın­da­ki ha­dis-i şe­rif­te, "Al­la­hü tea­la si­ze na­ma­zı, ze­ka­tı ve oru­cu farz et­ti­ği gi­bi, Ebu Be­kir'i, Ömer'i, Os­man'ı ve Ali'yi sev­me­yi de farz ey­le­di" bu­yu­rul­du. Ab­dul­lah ib­ni Adiy'in bil­dir­di­ği, Mü­na­vi­de ya­zı­lı ha­dis-i şe­rif­te, "Ebu Be­kir'le Ömer'i sev­mek iman­dan­dır. On­la­ra düş­man­lık mü­na­fık­lık­tır" bu­yu­rul­du.

Mü­na­fık­lar, Müs­lü­man­lar ara­sı­na Es­hab-ı ki­ra­mı is­tis­mar ede­rek ni­fak sok­mak, fit­ne çı­kar­mak is­te­dik­le­rin­den bu hal­le­re sa­hip olan­la­rın mü­na­fık ol­duk­la­rı­na da­ir pek çok ha­ber var­dır:

Bir gün, Re­su­lul­lah efen­di­mi­ze, bir mü­na­fık ile bir Ya­hu­di, da­va ile gel­di­ler.