Mehmet Oruç

As­lı­mı unu­tu­rum, ki­bir ve gu­ru­ra ka­pı­lı­rım di­ye, köy­den gel­di­ğim­de üze­rim­de bu­lu­nan, aba­mı ve ça­rık­la­rı­mı du­va­ra as­tım. Her gi­ri­şim­de, on­la­ra ba­kıp, ken­di ken­di­me; "Ma­kam, mal, mülk as­lı­nı unut­tur­ma­sın!" di­yo­rum.

Şey­tan, in­sa­nı kan­dır­mak için çok ça­lı­şır. Dî­nin emir ve ya­sak­la­rı­nı öğ­ren­me­si­ne mâ­nî olur. İbâ­det yap­ma­sı­na mâ­nî ola­maz ise, ibâ­det­le­ri şart­la­rı­na uy­gun yap­ma­sı­na mâ­nî olur. Müs­lü­man­lar­dan ba­zı­la­rı, na­maz­la­rı­nı âdet üze­re kı­lar­lar. Se­ne­ler­ce, in­san­lar­dan na­sıl gör­dü ise öy­le ibâ­det eder.

"Zulmün azı çoğu olmaz. Cihanda zulmün aslı ufacık bir şeydi. Ama her gelen onu büyüttü. Nihayet şimdiki duruma ulaştı."

­lim bir zât ta­le­be­si­ne, "Şey­tan se­ni kö­tü­lü­ğe dü­şür­mek is­te­di­ği za­man ne ya­par­sın?" di­ye sor­du. O da, "O­nun­la mücâ­de­le e­der, o­na kar­şı du­ru­rum" de­di. Ho­ca­sı tek­rar, "Şey­tan tek­rar dö­nüp ge­lir, se­ni günâ­ha sok­mak is­ter­se ne ya­par­sın?" di­ye so­run­ca ta­le­be, "O­na kar­şı du­rur, de­di­ği­ni yap­ma­ma­ya ça­lı­şı­rım" de­di. Ho­ca­sı bir­kaç de­fa ay­nı so­ru­yu tek­rar­la­yın­ca, ta­le­be hep, mücâ­de­le e­de­rim, de­di.

Al­la­hü teâ­lâ, ib­li­se, Re­su­lul­la­ha gi­de­rek, so­ra­ca­ğı bü­tün su­al­le­re doğ­ru ce­vap ver­me­si­ni em­ret­ti.

Şey­tan ya­pı­lan iba­det­le­re, iş­le­re bir şe­kil­de mü­da­hil olur. Ken­di­ne az ve­ya çok pay çı­kar­tır.

Şey­tan in­san­la­rı al­da­ta­bil­mek için ba­zan da her­kes­ten çok iba­det eden tak­va sa­hi­bi bir kim­se kı­lı­ğı­na da gi­re­bi­lir: Mû­sâ aley­his­se­lâm za­ma­nın­da Kâ­rûn is­min­de bi­ri var­dı. Ken­di­si­ni ta­ma­men il­me ve ibâ­de­te ver­di. Yüz gü­zel­li­ği fev­ka­lâ­de idi. Bu­nun için ken­di­si­ne "Nûr Yüz­lü" der­ler­di. Kırk se­ne dağ­da ken­di ba­şı­na ibâ­det et­ti. İn­san­lar ara­sı­na çık­ma­dı.

Şey­ta­nın bir hi­le­si de, iba­det et­me­ye ma­ni ola­maz­sa, na­fi­le iba­det­le­re, se­va­bı da­ha az olan iş­le­re yön­len­dir­me­si­dir.

Şey­ta­nın hi­le­le­rin­den bi­ri de, iba­det et­me­ye, di­ni gay­re­te ma­ni ola­ma­dı­ğı za­man ki­şi­nin ih­las­la yap­tı­ğı­nı men­fa­ate dö­nüş­tür­me­si­dir.

Her gün du­a, tes­bih ve is­tig­far oku­yan, Ce­nab-ı Hak­tan ga­fil ol­maz, ac­zi­ni ve had­di­ni bi­lir. Böy­le bir kim­se de Ce­nab-ı Hak­kın sev­gi­li ku­lu olur!..

Cü­neyd­-i Bağdâdî haz­ret­le­ri­nin hu­zu­ru­na, sır­tın­da ya­ma­lı bir el­bi­se, boy­nun­da 99'luk bir tes­bih, ol­du­ğu hal­de, şeyh­ler­den bi­ri­nin hiz­met­çi­si su­re­tin­de bi­ri ge­le­rek, "E­fen­dim, si­zin be­re­ke­ti­ni­ze ve fey­zi­ni­ze n­âil ol­mak ar­zu­su i­le si­ze hiz­met et­mek is­ti­yo­rum" de­di. Yir­mi se­ne ka­dar dergâh­ta hiz­met et­ti. Fa­kat hiç­bir su­ret­le o­na ves­ve­se ve­re­me­miş­ti. İ­yi­ce u­sa­nıp der­gah­tan ay­rıl­mak is­te­yin­ce; "Üs­ta­dım, be­ni ta­nı­yor mu­su­nuz?" di­ye sor­du. Cü­neyd­-i Bağ­da­di, "Ben se­ni ilk gel­di­ğin gün ta­nı­dım! Sen, Ebû Mer­re İb­lis'sin!" de­di. İb­lis o­na; "Yâ

Ha­dis­-i şe­rif: "Ev­den çı­kar­ken "Bis­mil­la­hi, te­vek­kel­tü a­lal­la­hi, lâ hav­le ve lâ kuv­ve­te illâ bil­lah" di­yen kim­se, teh­li­ke­ler­den ko­ru­nur ve şey­tan on­dan u­zak­la­şır..."

İs­lam bü­yük­le­ri, ib­lis ile mü­ca­de­le hu­su­sun­da çok dik­kat­li, ib­li­sin hi­le ve tu­zak­la­rı hak­kın­da çok has­sas idi­ler.

İs­lam bü­yük­le­ri, bir kim­se­yi Al­la­hü te­âlâ­ya şük­ret­tir­mek için, "Na­sıl­sın?" der­ler­di. İn­san ya şük­re­der, ya su­sar ve­ya şi­ka­yet­te bu­lu­nur. Al­lah'tan şi­ka­yet et­mek ise çok çir­kin­dir. Ku­lun Mev­la­sı­na zil­let gös­ter­me­si iz­zet­tir. Mev­la­yı baş­ka­sı­na şi­ka­yet et­me­si ise zil­let­tir. Şü­kür, ih­sa­nı­nı, iyi­li­ği­ni an­mak su­re­tiy­le ih­san ede­ni öv­mek­tir. Ya­ni dil ile te­şek­kür de şü­kür­dür.

Es­ki­den İs­lam bü­yük­le­ri, pa­ra­ya ih­ti­ya­cı olun­ca, ar­ka­daş­la­rı­na du­ru­mu bil­di­rir­ler. Ar­ka­daş­la­rı da "Ne ka­dar ih­ti­ya­cın var?" di­ye sor­maz, ke­se­si­ni çı­ka­rıp ve­rir­ler­di.

Aliy­yül-Hav­vâs bu­yur­du ki: "Ön­ce­ki İs­lam bü­yük­le­ri­nin, 'Na­sıl­sı­nız?' di­ye hal ha­tır sor­ma­la­rı ba­zan da, Al­lah'a hamd ve şü­kür­den ga­fil dav­ra­na­nı uyar­mak için olur­du. Böy­le­ce onun Al­lah'a şük­ret­me­si­ne se­beb olu­nu­yor ve her iki ta­raf için ha­yır ha­sıl olu­yor­du."

Al­lah adam­la­rı­nın in­san­la­ra hâl ha­tır sor­ma­la­rı âdet üze­re de­ğil­di, ya­ni sor­muş ol­mak için sor­maz­lar­dı. On­la­rın hal ve ha­tır sor­ma­la­rı, mü­cer­red söz­den iba­ret ol­ma­yıp, her tür­lü ih­ti­yaç­la­rı­nı gi­der­mek için­di. Bun­da sa­mi­mi idi­ler. İh­ti­ya­cı olan­la­rı gör­dük­le­rin­de bü­tün im­kân­la­rı­nı or­ta­ya ko­yar­lar­dı.

Bir kim­se­nin ve­lî ol­du­ğu; tat­lı di­li, gü­zel ah­lâ­kı, gü­ler yü­zü, cö­mert­li­ği, mü­na­ka­şa et­me­me­si, özür­le­ri ka­bul et­me­si ve her­ke­se mer­ha­met et­me­si ile an­la­şı­lır...

İs­lam bü­yük­le­ri, di­nî ko­nu­lar­da fet­va ver­mek­ten, soh­bet et­mek­ten, va­az ve na­si­hat­ten çok çe­ki­nir­ler­di.

Aliy­yül-Hav­vâs haz­ret­le­ri bu­yur­du ki: "Bu za­man­da ya­pı­lan iş­le­rin ço­ğu ezi­yet ve zu­lüm­den iba­ret­tir. Hat­ta bir şa­hıs ada­let­le iş gör­mek is­te­se, in­san­lar bu­na ehil ve lâ­yık ol­ma­dık­la­rı için, mu­vaf­fak ola­maz!"