Mustafa Selçuk

Dünya piyasalarında giderek artan çalkantının bir "borç-kredi krizi"ne doğru büyüyebileceği konuşuluyor.

İşi para olanlar haftalardır diken üstünde. Tedirginlik ile korku arasında gidip geliyorlar. Daha düne kadar kulaklarından para fışkıran global finans piyasaları bir anda likidite darlığına düşüyor ve FED ile AB Merkez Bankası bankalararası piyasaya 300 milyar dolar para enjekte etmek zorunda kalıyor.

Cumartesi yazılarında piyasadan, paradan bahsetmemeye gayret ediyorum. Faiz, borç, borsa, tahsilat, döviz, beklenti, piyasa derken hırpalanan dimağlara biraz da "insana dair" cümleler sunmak iyi gelir diye düşünüyorum.

Kalıplaşmış kafaları hariç tutarsak, herkesin artık idrak ettiği bir gerçek var kamu ekonomisinde: Mali disiplin. Türkiye'yi 2001 senesinde "hak ile yeksan eden" çöküşün derinlerinde, kamu maliyesinin kevgire dönmüş, disiplinsiz ve perişan durumu yatıyordu.

Son aylarda Türkiye'nin sun'i, gereksiz ve kasıtlı olarak gerilmiş gündeminin ülkeye kaybettirdiklerini en güzel anlatan teşbih bu olsa gerek.

Demokrasiler ister katılımcı, ister temsili olsun, oy çokluğu esasına göre işlerler. Yasama organı olan Mecliste de oy çokluğu ile alınır kararlar. Bu ülkede cumhurbaşkanının nasıl seçileceği yasa ile tarif edilmiş.

Ve riskin fiyatını doğru biçimde hesaplayıp karar verenler, çalkantılardan en az zararla çıkanlardır. Risk bilinmezliğin, belirsizliğin öteki adıdır.

Küresel piyasalarda bu sıralar yön tayin etmek, zifiri karanlıkta siyah ip yumağını çözmek kadar zor. Para piyasalarında her dönemde, o dönemin karakteristiğini yansıtan terimler yaygınlaşır. Finans profesyonelleri terim üretme konusunda beceriklidirler.

Seçim oldu bitti. Seçkinler, bir kısım beyaz Türkler ve bürokratik elit tarifsiz kederlere gark olmuş durumdalar. Bir üzüntü, bir yeis hali ki sormayın gitsin. Oy verdikleri parti iktidar olmadığı için mi? Öyle zannedilebilir ama değil. "Bunlar" tekrar başa geldiği için bu yeis hali... "Bunlar", yani kendileri gibi olmayanlar. Halbuki "Bunlar" hep var idiler; göze çarpmasalar da. Sessiz sedasız yaşayıp giderlerdi.

AK Parti'inin muazzam başarısı bürokratik elit ve seçkinci zihniyetin dışında, bir kesimi daha dumura uğratmış görünüyor: Medya yazarları ve yorumcuları.

Bu "müthiş" bir başarıdır. Evet, 2002'ye göre 6 milyon kişi daha oy vermiştir AK Parti'ye; her iki seçmenden birisi AK Parti'lidir, yarım asır sonra ilk defa iktidar partisi oylarını artırmıştır. Ama başarıyı müthiş kılan bunlar değil. Statüko'nun ezberi "fena halde" ve "onarılamayacak biçimde" bozulmuştur.

Geçen hafta Financial Times'da bir haber vardı: Finans piyasasının yöneticileri "Seçimi AK Parti kazansın ama biz oyumuzu CHP'ye vereceğiz" diyorlarmış. Sebep? AK Parti hükümetinin ekonomi performansının ve AB reformlarının sürmesini istiyorlarmış ama laiklik elden gider diye korkarlarmış meğerse! Haydi buyrun! Bu mantığın neresinden tutacağız şimdi? Ekonomi, rasyonel (yani akılcı) bir sistemdir.

Sloganlar fikirlerin yerine geçiyorsa, orada bir şeyler yanlış gidiyor demektir. Zira sloganlar, "bu böyledir" tarzında itiraz kabul etmeyen söylemler, kategorik fikirler genellikle totaliter sistemlerin, tepeden inmeci yönetimlerin araçlarıdır. Eski komünist blok ülkelerine bakınca hep "belletilen" doğrular, coşturan "sloganlar" göze çarpar.

Herhalde, "reform" kelimesinin bu ülke kadar telaffuz edildiği başka bir yer yoktur.

Başını sokacak bir yuva her insanın hayali... Maddi imkânı olanlar için nispeten kolay ama gün kazanıp gün harcayan, ev kirası ödemekten beli bükülen insanlar için ev sahibi olmak hayal. Onlar için tek seçenek var: Sağlıksız, altyapısız gecekondu veya kira köşelerinde ömür tüketmek...

Muhalefet, etimolojik olarak da, tabiatı gereği de "karşı olma" motifini içinde barındırır. Muhalefet itiraz edendir, eleştirendir. Buraya kadar tamam...

Toplumun, aslında "öteki"nin merkezden ve refahtan daha çok pay talep etmesiyle başladı velvele... Bugüne kadar gül gibi gidiyordu işler. Herkes yerini, "haddini" biliyordu.

Merrill Lynch'deki altı haneli bir geliri ve parlak bir kariyeri bırakıp siyaset için kollarını sıvayan Mehmet Şimşek ile ekonomideki öncelikleri konuşuyoruz. Hızlı işleyen, adil ve şeffaf bir hukuk sisteminin, ekonomik gelişimin devamı için vazgeçilmez olduğunu söylüyor eski bankacı, yeni AK Parti milletvekili adayı. Bu yüzden, AK Parti'nin yeni dönemdeki öncelikli hedeflerinin tepesine de hukuk reformunu yerleştiriyor.

1991'de sosyal güvenlik açığının vergi gelirlerine oranı yüzde 2 idi. Yani ödediğimiz her yüz lira verginin iki lirası bu açıkları kapatmakta kullanılıyordu. Birkaç yıl içinde bu oran yüzde 10'a çıktı. 2005'te ise ödediğimiz her yüz lira verginin yirmi lirası sosyal güvenlik açığı denilen karadelikte yok olmaya başladı.

"En iyisi en sade olandır". Amerikalıların bu motto'su, bizim manevi iklimimizde şöyle karşılık bulmuş. "Her şeyin hayırlısı vasat (orta) olandır". İtidali, tevazuyu, tatmin duygusunu kuşatan bir düstur...