Şerif Akcan

Soru: Emine Kayalar- Babamdan dolayı annem ve bir kız kardeşimle birlikte yetim aylığı almaktayım. Yakın bir zamanda evleneceğim. Evlenen kız çocuklarına SSK tarafından çeyiz parası verildiğini duydum. Ne kadar çeyiz parası alabilirim? Evlilik nedeniyle benden kesilen aylığım anneme ve kız kardeşime bağlanır mı?

Soru-Yalçın Akyüz: 2001 yılından beri çalıştığım işyerinden gerekçesiz olarak çıkarıldım. Kıdem ve ihbar tazminatım hesaplanıp tarafıma bir miktar para ödendi. Hesap pusulasında kıdem tazminatından vergi kesintisi yapılmadığı halde ihbar tazminatından vergi kesintisi yapılmış. Bu uygulama doğru mudur? Eğer vergi kesilecekse kıdemden de kesilmesi gerekmez miydi? Bu işin doğrusu nedir?

Soru-A. Özyurt: Ortağı olduğum şirketten hisselerimi devrederek yaklaşık bir yıl önce ayrıldım. Şirket ortaklığım sırasında müdürlük görevini de yürütüyordum. Sosyal Sigortalar Kurumundan gelen ödeme emri ile şirket borçlarının tarafımca ödenmesi istenmektedir. Ben bir yıl önce ayrıldığım şirketin borçlarından sorumlu olabilir miyim? Şirketlerin tüzel kişiliği var. Borçların şirketten veya mevcut hissedarlar ile yöneticilerden tahsil edilmesi gerekmez mi? Benim sorumluluğum ne zamana kadar devam edecek? Bu borçlardan sorumlu olmaktan nasıl kurtulabilirim?

Sosyal güvenlik sistemimizin önemli konularından birisi, şüphesiz yurt dışı hizmet borçlanmasıdır. Önemli olduğu kadar da karmaşık konuların başında gelmektedir. Özellikle yurt dışı hizmet borçlanmasıyla emekli olmak isteyen vatandaşlarımızın yurda kesin dönüş şartı konusunda farklı yorumlarla karşılaşmaları ciddi hataların yapılmasına neden olmuştur. Birçok vatandaşımız, sırf bu yüzden mağdur olmuş ve yargı yolu ile çözüm aramak durumunda kalmıştır.

Soru: Mayıs 2002 tarihinden itibaren aralıksız olarak çalıştığım iş yerinden bugüne kadar 14 gün üzerinden yıllık izinlerimi kullandım. Bu yıl için 20 gün izin kullanmam gerektiği halde işveren beş yıl tamamlanmadığını ileri sürerek 14 gün izin hakkımın olduğunu söylüyor. Şirketimizin muhasebe bürosu da 20 gün izin hakkımın olduğunu işverene bildirmesine rağmen şirket müdürümüz kabul etmiyor. 20 gün izin kullanabilmek için hangi kurumdan yazılı bir belge alabilirim?

Yaklaşık bir yıl önce 5458 sayılı Kanunla sosyal güvenlik prim borçları taksitlendirilmişti. Söz konusu kanun, SSK ve Bağ-Kur prim borçlarının taksitlendirilmesine yönelik düzenlemeler içermekle birlikte, 1479 sayılı Kanuna bir madde ekleyerek Bağ-Kur sigorta borçlarıyla ilgili yeni bir düzenleme getirmiştir.

Soru: Yaklaşık beş yıldan beri çalıştığım iş yerinden sağlık nedeni ileri çıkarıldım. Daha önce hiç rapor almadım. Ancak, hastalığım sebebiyle son üç aydan beri raporluyum. Tedavim halen devam ediyor. Noter aracılığı ile sağlık nedenleri ileri sürülerek işten çıkarıldığım tarafıma tebliğ edildi. İş Kanunu'nda sağlık nedeniyle fesih konusunu bulamadım. İşverenin beni bu şekilde işten çıkarma yetkisi var mıdır? Bundan sonra tedavimi sigorta karşılamazsa ne yapabilirim? Kıdem ve ihbar tazminatı isteme hakkım var mıdır?

Soru-Altan Kara: Sosyal Sigortalar Kurumu'ndan emekli olan bir kişi, emekli olduktan sonra da iş yerimizde çalışmaya devam etti. Emekli olmadan önce altı yıl, emekli olduktan sonra da üç yıl çalışması var. İşveren ile çıkan anlaşmazlık sonucu iş sözleşmesi iptal edildi. İşveren emeklilere kıdem tazminatı ödenmez diyor. SSK ve İş Kanununda bu konuda bir düzenleme yok. Emekliye tazminat ödeyecek miyiz? Ödeyeceksek hangi kanun ve hangi maddesine göre kıdem ve ihbar tazminatı ödenir.

M.Yücel: Yaklaşık bir yıl önce Sosyal Sigortalar Kurumu'ndan malulen emekli oldum. Bir yakınımın yanında hafif bir işte çalışmak istiyorum. Ancak, malulen emeklilerin çalışmayacağı, aksi halde malullük aylığının kesileceği söyleniyor. Başka bir tanıdığım geçirdiği iş kazası sonucu malulen emekli oldu ve çalışmaya devam ediyor. Benim çalışmamda bir sakınca olup olmadığını öğrenmek istiyorum.

Yaklaşık dört yıldan buyana Sosyal Güvenlik Kurumlarının "tek çatı" altında birleştirilmesi tartışmalarını izlemekteyiz. Bundan tam bir yıl önce 5502 sayılı Kanun ile Sosyal Güvenlik Kurumu oluşturuldu. Hukuki olarak SSK, Bağ-Kur ve Emekli Sandığı tarihe karıştı. Bunun anlamı, kurumsal olarak artık bir tek sosyal güvenlik kurumu hizmet sunmaktadır.

Öztunalı- Yaklaşık bir yıldan beri işveren ücretimi bir-iki aylık gecikmelerle ödemektedir. Ayrıca, Ocak 2007 tarihinden itibaren zamlı çalışmamıza rağmen ücretimize yapılan zam oranı açıklanmadı. Zam farkını alamıyoruz. Bu işyerinden kıdem ve ihbar tazminatımı alarak ayrılmak istiyorum. Ayrıca, İş Hukuku alanında bir kitap tavsiye eder misiniz?

Sosyal Sigortalar Kanunu'na göre uygulanan idari para cezalarına karşı açılacak olan davaların hangi mahkeme de görüleceği yaklaşık üç yıldan beri tartışma konusu olmuştur. Öteden beri gelen uygulamada Sosyal Sigortalar Kurumu'nun uyguladığı idari para cezalarına önce Kurumun ilgili Sigorta Müdürlüğüne itiraz edilmesi, itirazın kabul edilmemesi halinde ise 15 gün içinde yetkili sulh ceza mahkemesinde dava açılması gerekiyordu.

Ahmet Gökmen- Çocukken geçirdiğim felç dolayısıyla yüzde 40 özürlü raporu aldım. 1 Ocak 1990 tarihinde ilk defa sigortalı olarak çalışmaya başladım. 2000 yılında Bağ-Kur sigortalısı oldum ve yaklaşık beş yıl hizmetim var.

Sosyal Sigortalar Kanunu'na göre, kendisi için doğumdan önceki bir yıl içinde en az 120 gün analık sigortası primi ödenmiş bulunan sigortalı kadının analığı halinde, doğumdan önceki ve sonraki sekizer haftalık sürede çalışmadığı her gün için geçici işgöremezlik ödeneği (istirahat parası) verilir. Sigortalı kadına çoğul gebelik halinde ise, doğumdan önceki sekiz haftaya iki haftalık süre ilave edilerek çalışmadığı her gün için geçici işgöremezlik ödeneği verilir.

Soru: A. Akagündüz- Mevsimlik olarak her yıl yaklaşık 7-8 ay çalışan bir kişi işsizlik ödeneğinden yararlanabilir mi? Ayrıca, bu işçinin iş akdi, işveren tarafından feshedilirse kıdem ve ihbar tazminatına hak kazanır mı? 4447 sayılı İşsizlik Kanunu uyarınca, işsizlik sigortasından ödenek almak isteyenlerden, hizmet akitleri 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanunu'nun 51'inci maddesinde belirtilen hallerden birisine dayalı olarak sona erenlerin, İş Kur'a bir ay içinde şahsen başvurarak yeni bir iş almaya hazır olduklarını kaydettirmeleri gerekir.

Mercek: Kısmi istihdam sözleşmesine göre çalıştırdığımız işçilerimizin eksik gün bildirimlerini yasal süre içinde sigorta müdürlüğüne gönderdik. Sigorta müdürlüğünden şirketimize gelen tebligatta, eksik gün sebebi olarak gösterilen kısmi istihdam sözleşmesinin kabul edilmediği gerekçesi ile eksik günlerin tama ibra edilmesi istenmektedir. Aksi halde re'sen otuz güne çıkarılacağı ve idari para cezası uygulanacağı belirtilmiş.

H.Arslan- Sosyal Sigortalar sistemi içinde ülkemizde bir yıl 360 gün olarak hesap edilir ve emeklilik işlemlerinde bir yıl içinde 360 günden fazla olan gün sayıları dikkate alınmaz. İşvereniniz hangi gerekçeyle sizi iki yerden birden sigortalı gösterdiğini bilmiyoruz. Ancak, işverene iki ayrı iş yerinden sigortalı olmanızı gerektirecek bir hizmet vermiş olabilirsiniz.

H.Güner- Kayseri'den yazan okuyucumuz, polis memurluğu görevini yaparken 20 ay askerlik borçlanması yapmış. Emeklilik işlemleri yürütülürken, memuriyet öncesinden üçbuçuk yıllık Bağ-Kur hizmetini Emekli Sandığında birleştirmiş. Emekli Sandığı, Bağ-Kur sigortalılığı ile askerlik süresinin çakışmasından dolayı askerlik borçlanma işlemini iptal etmiş. İptal işlemi okuyucumuzun emeklilik ikramiyesini 23 yıl üzerinden almasına neden olmuş. Sosyal güvenlik sistemimiz içinde aynı süre içinde iki ayrı kurumdan hizmet kazanılması mümkün değildir.

Sosyal güvenlik sistemi içinde Sosyal Sigortalar Kurumu ile Bağ-Kur sigortalıları belirli şartları taşımaları halinde isteğe bağlı olarak sigorta primi ödeyebilmekteydiler. Gerçekten, belirli bir süre sigortalı çalışıp işinden ayrılan bir kişi, kendi imkanlarıyla SSK'ya isteğe bağlı sigorta primi ödeyerek sosyal güvenliğini sağlayabilmektedir. Benzer durum Bağ-Kur sigortalıları içinde geçerlidir. Hâttâ ev hanımları doğrudan Bağ-Kur isteğe bağlı sigortaya girebilmektedirler.

C. Emekli Sandığı Kanunu'nda aylık ve toptan ödemlerin birleşmesi hükümleri diğer kurumlardan bağımsız ve farklı olarak düzenlenmiştir. Bu farklılıkların sebebi, her bir kurumun kanunlarının değişik tarihlerde yürürlüğe girmesidir.