Yılmaz Öztuna

9. Cumhurbaşkanımız Süleyman Demirel, beklenmedik bir zaman ve zeminde seçim dedi. Erken, belki derhal seçimi, çare olarak gösterdi. Siyasetin halktan koptuğunu vurguladı. Sayın Demirel, dünyanın en tecrübeli devlet ve politika adamlarının başında geliyor. Bu kriz ortamında seçim sözü, -muhalefet partileri dışında- başka herhangi bir yerden gelse idi, haber değeri bile taşımazdı.

Miloşeviç, 20. yüzyılın son 10 yıllık diliminde, Balkanlar'ın Orta Avrupa'ya bakan bölgesini kana boyadı. Sırp milletinin yüzüne kara çaldı. Osmanlı'nın şahane çatısı altında 500 sene birlikte yaşadığımız Sırplar, henüz bunun farkında değillerdir, zamanla anlıyacaklardır. Almanlar da Hitler'i fark etmekte gecikmişlerdi.

Deniz Baykal, yeniden Cumhuriyet Halk Partisi genel başkanı seçildi. CHP'nin Meclis'te bulunmaması, siyasî hayatımız için gerçek bir kayıptır. Önümüzdeki seçimlerde Meclis'e girmesi ihtimali yüksektir.

Ankara'nın 30 yıl önce resmî görüşü şu idi: 1915 Çanakkale zaferini biz kazandık, 1915 Ermeni tehciri ile ilgimiz yoktur. Osmanlı Devleti icra etti, başka bir devlettir, biz Türkiye Cumhuriyeti'yiz!

Alparslan Türkeş, vefatından az önce, politik hayatımızın düzelmesi ve 12 Eylül sendromundan kurtulması, siyasî istikrar sağlanması için Merkez Sağ'ın birleşmesi gerektiği fikrindeydi. Başbuğ'a göre birleşmesi gereken partiler MHP-ANAP-DYP idi. Gerekçesi şu idi. Bu partilerin Atatürk ve Cumhuriyet ile meseleleri yoktur. Atatürk ve Cumhuriyet ile meselesi olan partilerin Merkez Sağ olamayacakları düşüncesindeydi.

Avrupa Birliği devletleri, Anayasa tadili teşebbüsümüzü saat saat izliyorlar. Batı için Ankara hükûmeti, bol keseden vaad edip, sonra çekinceler ve sakıncalar ileri sürerek -Özal'ın tabiriyle- kıvırtan bir tutumun içindedir. Üstü kapalı da olsa ilkesizlik ve ciddiyetsizlikle suçlanıyoruz. Dün Ankara'daki Almanya Büyükelçisi, insan haklarından sorumlu Devlet Bakanı Gaydalı'yı ziyaret etti. Anayasa tadilinin niçin sonbahara ertelendiğini sordu.

Dehşet verici bir ekonomi krizi yaşıyoruz. Temelde sebep, politikada yetersizliğimizdir. Âlem güneşe giderken biz bunu yapamadık, çıkmaz sokaklara saptık. Üçünün de yaman düşmanları bulunduğunu bilerek yazıyorum, ama bugün Demirel, Özal ve Türkeş siyasette olsalardı, bu krizler yaşanmazdı. Devletlerin büyük çapta adamlara ihtiyacı kesindir. Bu ihtiyaç, Türkiye gibi temel sorunlarını bir türlü çözemiyen ülkelerde, daha şiddetle duyuluyor.

Fazilet kapandı. Türk demokrasisinin, dolayısıyle Türk insanının selâmeti bakımından sonuncu parti kapatması olmasını diliyoruz. Aksi takdirde parti aç, parti kapa ile kısır döngü içine düşer, döner durur, yerimizde sayarız.

Fazilet Partisi'nin kapatılması demokrasi adına üzücüdür. Teröre ve zorbalığa karışmamış bir parti kapatılmamalıdır. Ancak meselenin diğer yüzünü de görmek gerekir: Anayasa Mahkemesi her mahkeme gibi, yasama meclisi tarafından yapılmış kanunlara uymak durumundadır. Bizim sistemimizde yargıcın takdir hakkı kısıtlıdır.

Türkiye, Fazilet Partisi için Anayasa Mahkemesi kararını bekliyor. Bu satırların yazıldığı dakikalarda yüksek mahkeme, dünkü öğleden sonra oturumunda idi. Karar, pazartesine sarkmadığı takdirde, bugün bekleniyor.

1961 ve 1982 Anayasaları, TBMM'nin bir kısım yetkilerini, bürokrasi, yargıya ve belirsiz faktörlere devreder, millî iradeyi kısıtlar. Hâkimiyet kayıtsız şartsız milletindir temel ilkesi ihlâl edilir, Meclis'in duvarında bir döviz hâlinde kalır.

Yargıtay, kapkaççılık denen alçaklığın, bir çete suçu olduğuna karar verdi. Yaşasın Yargıtayımız! RTÜK yasası, evvelce de yazdığımız gibi, antidemokratik hükümler içeriyordu. Yeni bir metin hazırlamak ve zinhar Kopenhag kriterlerine ters düşmemek gerekiyor.

1982 Anayasamız ile AB mümkün değildir. Bu gerçeği kabullenmekte zorlandığımız âşikârdır. Yeni ve ilk sivil anayasa yapabilecek bir TBMM bir türlü oluşamamıştır. O kadar ki, Özal gibi reformcular, yeni anayasa yapacak yerde anayasayı aşarak ilerlemeyi tercih etmişlerdir. Şimdi 37 madde üzerinde mutabakat doğmuş gibidir, buna da razıyız. Gene de genel kurula sunulması sonbahara ertelendi.

Avrupa Birliği üyesi ve adayı devletler, İsveç'in 2. şehri Göteborg'da zirve toplantısı yaptılar. İsveç, Avrupa Birliği'nin dönem başkanıdır. Türkiye'yi Başbakan Bülent Ecevit ve Dışişleri Bakanı İsmail Cem temsil etti.

Evvelsi gün Brüksel'de NATO üyesi devletlerin devlet veya hükûmet başkanları bir araya geldi. Daha çok, NATO'nun patronu Amerika'nın yeni başkanı Bush'un, müttefik ülkelerin yöneticileri ile tanışma toplantısı gibi geçti.

Yugoslavya'nın ayrışması, çok kanlı oldu. Bosna-Hersek trajedisi, 21. yüzyılın eşiğinde Avrupa devletlerinin ne derece sinsi ve korkak bir politika izlediklerini açığa vurdu. Sırplar ve Hırvatlar, ırk ve din temizliği savaşı yaptı. Bu korkunç soykırımı Avrupa, sadece seyretti.

Rusya'nın Boğazlar'dan nükleer atık geçirmeyi düşünmesi, Türkiye'nin maruz kaldığı en büyük tehditlerden biridir. Moskova, Ankara'nın direncini test ediyor. Kabulü imkânsız talebi için taviz istiyebilir.

Türkiye Cumhuriyeti, nükleer çöplük muamelesine muhatab olacak derecede kuvvet ve saygınlık kaybetti. Zira hem demokratlaşamadı, hem yoksul düştü. Demokrasiye uyum sağlamıyan yoksul devletlere karşı hangi tavır ve üslûbun kullanıldığı açıktır.

Eski günahların gölgesi uzun olur. 20. yüzyıl Türkiye tarihinin en büyük hatası, 1914'te Rusya, Fransa ve İngiltere'ye harb ilân etmemizdir. Bu Birinci Cihan Savaşı sonunda (1918) iki milyon insanımız öldü. Ülke harabeye döndü, ekonomisi çöktü.

Sadettin Tantan konusu bir kaç gün sonra Türkiye gündeminden düşer. İyi ve yetenekli polis olan Tantan, politikaya intibak edemedi. Politikaya intibak edemiyen, hiçbir demokraside politikada kalamaz.