Metiner Sezer

Dün­ya­nın g­lo­bal k­riz­le bo­ğuş­tu­ğu doğ­ru. Bit­ti­ğin­de ki­min a­yak­ta ka­lıp ki­min ba­ta­ca­ğı da meç­hul. O da doğ­ru. Tür­ki­ye bu ge­mi­nin i­çin­de. Bat­ma­sı­nı is­te­me­di­ği­miz gi­bi ya­ra al­ma­sı­nı da­hi is­te­mi­yo­ruz. Pe­ki, ne yap­mak la­zım?

Tür­ki­ye ih­ra­ca­tı­nın yüz­de 87'si sa­na­yi ürü­nü. Ma­lum, oto­mo­tiv ih­ra­cat li­de­ri. Teks­til ve kon­fek­si­yon ise uzun za­man lo­ko­mo­tif gö­re­vi­ni ifa et­ti.

Dün­ya­da bir­çok ül­ke k­riz ya­şa­dı. Hat­ta kıt'a­lar... A­me­ri­ka, Av­ru­pa ve As­ya... hep­si a­ma hep­si ya­şa­dı bu me­re­ti.

Okos­ko­ca­man uçak göv­de­si­nin mil­yon­lar­ca kü­çük par­ça­dan mey­da­na gel­di­ği­ni bi­li­yor mu­su­nuz? Nor­mal bir uçak 4 mil­yo­na ya­kın par­ça­dan olu­şu­yor. Yek­pa­re bir göv­de ya­pıp içi­ne de mo­to­ru yer­leş­tir­mek­le ol­mu­yor ya­ni. Tür­bü­lan­sı var... sal­lan­ma­sı var... ma­nev­ra­sı var... ini­şi var... kal­kı­şı var... ha­va ba­sın­cı var... Bü­tün bu dış et­ken­le­rin her bi­ri­si­ni ba­şa­rıy­la sa­vuş­tur­ma­sı ve için­de­ki yol­cu­la­rın emin bir şe­kil­de yol­cu­luk ya­pa­bil­me­si­ni te­min için o uça­ğın çok iyi ta­sar­lan­ma­sı la­zım her şey­den ev­vel. Uçak, ba­lık gi­bi ol­ma­lı ki da­ya­nık­lı ol­sun. Es­nek ya­ni. Uça­ğa bu es­nek­li­ği ka­zan­dır­mak da an­cak kü­çük par­ça­la­rın bir­bi­ri­ne ek­len­me­siy­le müm­kün. Kay­nak da ya­pa­maz­sı­nız. İl­la vi­da­la­ya­cak­sı­nız o par­ça­la­rı. Yek­pa­re olur­sa, ne es­ner ne bir şey!

Ana­do­lu'nun dört bir bu­ca­ğı­nı ge­zi­yo­rum. Ha­liy­le, çok be­le­di­ye baş­ka­nı ta­nı­dım. He­men hep­si çır­pı­nı­yor fay­da­lı ola­bil­mek için. Ba­şa­rı­lı olup ol­ma­dık­la­rı­nı bi­le­mem ama sa­mi­mi ol­duk­la­rı ke­sin. Ba­şa­rı­lı ol­mak çok ay­rı bir şey çün­kü. Çır­pın­mak yet­mez. Ay­rı­ca, viz­yon da la­zım.

Geçen haf­ta so­nu Ak­de­niz Böl­ge­si ba­şa­rı­lı ih­ra­cat­çı­la­rı ödül tö­re­ni var­dı, Mer­sin'e git­tim.

KO­Bİ de­ni­len kü­çük ve or­ta iş­let­me­le­rin pat­ron ve yö­ne­ti­ci­le­ri­ne so­ru­yo­rum! Ba­şa­rı­lı mı­sı­nız? Ya da ba­şa­rı­lı ol­mak için bir ça­ba­nız var mı? Şa­yet var­sa, bu ya­zı­yı oku­yun. Ba­şa­rı­lı olan­la­rın na­sıl ba­şa­rı­lı ol­duk­la­rı­nı an­la­tı­yor­lar çün­kü.

Önce­ki ak­şam Tür­kon­fed'in OD­TÜ Öğ­re­tim Üye­si Prof. Dr. Erol Tay­maz ve 5 ar­ka­da­şı­na ha­zır­lat­tı­ğı "KO­Bİ'ler­de Dö­nü­şüm" araş­tır­ma­sı­nı ko­nuş­mak ve bu araş­tır­ma so­nu­cu se­çi­len 24 gi­ri­şim­ci­yi ta­nı­mak için top­lan­mış­tık.

Avru­pa'da "Yı­lın Kam­yo­nu" se­çi­len MAN Tgx ve Tgs se­ri­si kam­yon­lar Tür­ki­ye'ye gel­di.

Sene­nin mo­da de­yi­mi "Kri­zi fır­sa­ta çe­vi­re­lim" sö­zü­nü, bir adım da­ha atıp "Fır­sat aya­ğı­mı­za gel­di, ka­çır­ma­ya­lım" şek­lin­de yo­rum­lu­yo­rum. Ne­dir be­ni böy­le ko­nuş­tu­ran? An­la­ta­yım.

Doğu Ana­do­lu de­yin­ce ak­la ilk ge­len kar­dır hiç şüp­he­siz. Kar da so­ğuk ve üşü­mek an­la­mı­na ge­li­yor ta­bi­i. Isın­mak için yük­lü mas­raf ya­pa­cak­sın ya­ni.

York Dü­şe­si Sa­rah Fer­gu­son... Sa­na te­şek­kür edi­yo­rum. Ta İn­gil­te­re'den gel­din. Kı­lık de­ğiş­ti­rip iki En­gel­li Yur­du'na gir­din ve giz­li ka­me­ray­la en­gel­li ço­cuk­la­ra na­sıl bir "re­ha­bi­li­tas­yon" uy­gu­la­nı­yor onu gö­rün­tü­le­din. Ne iyi et­tin. Se­nin sa­yen­de Tür­ki­ye ken­di ger­çe­ği­ni gör­dü.

Ada­mın bi­ri plaj­da do­la­şır­ken bir ki­şi­nin kum­sa­la vu­ran yıl­dız ba­lık­la­rı­nı alıp de­ni­ze at­tı­ğı­nı gör­müş. "Ne ya­pı­yor­sun" di­ye sor­muş ona. "Yıl­dız ba­lık­la­rı kum­da ka­lır­sa özel­li­ği bo­zu­lur. Bo­zul­ma­ma­la­rı için de­ni­ze atı­yo­rum" ce­va­bı­nı ver­miş o ki­şi. Adam gül­müş. "Kum­sal­da çok yıl­dız ba­lı­ğı var. Sen bir­ka­çı­nı at­mış­sın, ne fark eder?" De­ni­ze at­tı­ğı ye­ni yıl­dız ba­lı­ğı­nı işa­ret eden ki­şi, "Onun için fark eder ama" de­miş.

Siz hiç da­ğın çök­tü­ğü­nü gör­dü­nüz mü? Ben gör­düm. Dün­ya­nın en acı ha­di­se­si!.. Ar­dın­dan her gün gü­ne­şin bat­tı­ğı, ayın doğ­du­ğu o da­ğın yı­kı­lı­şı­nı gör­me­ye yü­rek da­ya­nır mı? Ay ve gü­ne­şin taç­lan­dır­dı­ğı, rüz­gâr ve fır­tı­na­nın güç­len­dir­di­ği, yağ­mur ve ka­rın be­re­ket­len­dir­di­ği o hey­bet­li da­ğın yı­kı­lı­şı­nı gör­me­yi kim ar­zu eder. Gör­dü­ğü­nüz gü­zel­lik­le­rin ek­se­ri­si o da­ğa ait­se; ya­şa­dı­ğı­nız acı ta­sav­vu­run fev­kin­de olur el­bet­te ki.

Çele­bi Hol­ding'in Kars'ın Ka­ra Ço­ban kö­yün­de res­to­re et­ti­ği iki öğ­ret­men loj­ma­nı­nın tes­lim tö­re­ni var­dı ön­ce­ki gün. Yö­ne­tim Ku­ru­lu Ve­ki­li Ca­nan Çe­le­bi­oğ­lu Tok­göz, "Ge­lir mi­sin?" de­yin­ce se­ve se­ve ka­bul et­tim onun bu tek­li­fi­ni. Olay, iki öğ­ret­men loj­ma­nı­nın tes­lim tö­re­ni de­ğil­di çün­kü. Or­ta­da bü­yük bir pro­je var­dı ve bu pro­je­nin ilk aya­ğı start alı­yor­du Ka­ra Ço­ban kö­yün­de. Ay­rı­ca, çok kap­sam­lı bir pro­jey­di bu.

De­niz­li kri­ze ha­zır­la­nı­yor. Da­ha doğ­ru­su kri­zin ge­tir­di­ği fır­sa­tı ya­ka­la­ma­ya. Bu­nu da yat­tı­ğı yer­den de­ğil, ino­va­tif dü­şün­cey­le ya­pı­yor.

Ümük" bo­ğaz, gırt­lak de­mek. "Ümük sık­mak" ise bo­ğaz sık­mak an­la­mı­na ge­li­yor ha­liy­le. De... "ümük sık­mak" ta­bi­ri bi­raz fark­lı. Bu ifa­de­nin ye­ri­ni bul­ma­sı için ey­le­min için­de hınç ve öf­ke de ol­ma­lı. Baş­ba­kan Er­do­ğan, "Kri­zi fır­sat bi­lip ümü­ğü­nü sı­ka­lım, der­se IMF ile ma­sa­ya otur­ma­yız" de­di. Ta­raf­la­rı yer­li ye­ri­ne ka­ya­cak olur­sak; "ümü­ğü sı­kı­lan" Tür­ki­ye olu­yor; "ümük sı­kan" da Ulus­la­ra­ra­sı Pa­ra Fo­nu, ya­ni IMF. Hınç ve öf­key­le ta­bi­i.

Ga­zi­an­tep hâ­lâ öy­le ama bir za­man­lar ge­ce­kon­du kir­li­li­ği ya­şı­yor­du. Şeh­rin yö­ne­ti­ci­le­ri ge­len ya­ban­cı ko­nuk­lar ge­ce­kon­du­la­rın or­ta­ya çı­kar­dı­ğı çir­kin­li­ği gör­me­sin di­ye baş­ka gü­zer­gâh­tan şeh­re so­kar­dı on­la­rı.

Ga­ran­ti Ban­ka­sı bir­çok il­ki olan bir ban­ka. İn­san kay­nak­la­rı mü­kem­mel bir ke­re. İn­ter­ne­ti en iyi kul­la­nan ban­ka ay­rı­ca. Kre­di de öy­le. KO­Bİ ve Ka­dın Gi­ri­şim­ci kre­di­le­rin­de id­di­alı bir ye­ri var.

Gelin, şu me­se­le­yi bir ko­nu­şa­lım!.. "Ol­maz. Öy­le ya da böy­le iş­ler yo­lun­da gi­di­yor. Ko­nu­şup da ne ola­cak? Ka­fa­la­rı ka­rış­tır­ma­ya­lım!"