Mustafa Selçuk

Baş­lık­ta­ki ifa­de­yi ba­na ait zan­ne­dip kı­zan oku­yu­cu­lar ola­cak­tır. Ko­lay ve ca­zip ola­nı se­çip "kriz bi­zi eze­cek, hü­kü­met hiç­bir şey yap­mı­yor, ne ola­cak ha­li­miz?" tar­zın­da ya­zı­lar yaz­ma­dı­ğım için "sı­kın­tı­la­rı ha­fi­fe al­mak­la" it­ham edil­me­ye alış­kı­nım. La­kin tes­pit OECD Ge­nel Sek­re­te­ri Gur­ri­a'ya ait... Ha­ni ba­zı iş adam­la­rı­mız "OECD ül­ke­le­ri ara­sın­da kriz ted­bi­ri al­ma­yan tek ül­ke­yiz" di­yor­lar­dı ya... OECD'nin te­pe­sin­de­ki adam "ha­zır­lık­lıy­dı­nız" di­yor ve ek­li­yor: "Di­ğer ül­ke­ler­den da­ha iyi du­rum­da­sı­nız."

Evet, ham­dol­sun ta­bi­i ki... Ay­maz ta­ife­nin son za­man­lar­da di­li­ne do­la­dı­ğı, akıl­la­rı sı­ra Baş­ba­kan­la dal­ga geç­tik­le­ri bir şü­kür ifa­de­si bu... Baş­ba­kan "ham­dol­sun kriz bi­ze çok za­rar ver­mi­yor" de­di ya...

Tamam, dün­ya­nın çi­vi­si­ni çı­kar­tan fi­nan­sal çö­küş, bi­zim ül­ke­yi de sil­ke­li­yor.

Bugün bay­ram... Sun'i, zor­la­ma de­ğil, en ha­ki­ki­sin­den, en se­vinç­li­sin­den bay­ram... Yü­ce di­ni­mi­zin mu­te­ber kay­nak­la­rı, ahir za­man­da, ya­ni kı­ya­me­te ya­kın­laş­tık­ça zen­gin­li­ğin, re­fa­hın ar­ta­ca­ğı­nı ama in­san­la­rın ka­vuş­tuk­la­rı tüm mad­di im­kan­la­ra ve ra­hat­lı­ğa rağ­men bir şey­den mah­rum ka­la­cak­la­rı­nı söy­lü­yor: Hu­zur...

Bil­me­mek de­ğil öğ­ren­me­mek ayıp­tır" de­miş ata­la­rı­mız. La­kin öğ­ren­mek için ön­ce bil­me­di­ği­ni ka­bul et­mek la­zım... Bi­li­yor­muş gi­bi ko­nu­şan, ah­kam ke­sen in­san­la­rın, için­de bu­lun­duk­la­rı ce­mi­ye­te ver­dik­le­ri za­rar hiç de ha­fi­fe alın­ma­ma­lı...

Ame­ri­ka ve Av­ru­pa'da­ki çö­kü­şün et­ki­le­ri Tür­ki­ye'ye yan­sı­dık­ça fer­yat eden­ler de ço­ğa­lı­yor.

Anla­şı­lan o ki, IMF baş­ka­nı­nın "im­za­la­ma­ya çok yak­laş­tık" de­di­ği stand-by'da ma­li di­sip­lin ve he­def­ler­de sı­kın­tı var.

Kü­re­sel kriz dün­ya­yı sal­la­ma­ya de­vam edi­yor. Hü­kü­met­ler ve Mer­kez ban­ka­la­rı tril­yon­luk pa­ket­ler açık­lar­ken, da­ra­lan eko­no­mi­le­ri can­lan­dır­mak için tek çı­kar yo­lun dev­let­le­rin har­ca­ma ve ya­tı­rım­la­rı­nı ar­tır­ma­la­rı ol­du­ğu gi­de­rek da­ha yük­sek ses­le ko­nu­şu­lu­yor.

Çök­tük, bat­tık" ko­ro­su, hü­kü­me­tin ted­bir pa­ke­ti ha­zır­la­dı­ğı ha­be­ri çı­kın­ca "za­rar­la­rı­mı­zı yi­ne dev­le­te yı­ka­ca­ğız" di­ye umut­lan­mış­lar­dı ama Baş­ba­kan'ın "kriz­den fır­sat pey­dah­la­mak is­te­yen­le­re" yüz ver­me­yen tav­rı he­ves­le­ri kur­sak­lar­da bı­rak­tı.

Bazı ga­ze­te­le­ri oku­yun­ca, ba­zı yo­rum­cu­la­rı din­le­yin­ce "yer ile yek­san ol­ma­mak" müm­kün de­ğil... Öy­le bir fe­la­ket tab­lo­su, öy­le bir tü­ken­miş­lik abar­tı­sı, öy­le bir mahv-ı pe­ri­şan­lık" gul­gu­le­si ki, an­la­tı­lır gi­bi de­ğil... Zan­ne­der­si­niz ki kriz ABD'de de­ğil Tür­ki­ye'de pat­la­dı, Leh­man, Ci­ti­bank san­ki Türk ban­ka­la­rı...

Adam si­ya­set­çi... Dü­ne ka­dar kü­çüm­se­di­ği, dış­la­dı­ğı hat­ta tah­kir et­ti­ği in­san­la­ra met­hi­ye di­zi­yor. Dün re­ji­me teh­dit di­ye yaf­ta­la­dı­ğı kı­ya­fet­le­ri bu­gün bi­rey­sel ter­cih öz­gür­lü­ğü ola­rak su­nu­yor. Se­bep?

Mer­kez Ban­ka­sı Baş­ka­nı Dur­muş Yıl­maz, "Dü­ne ka­dar yük­sek enf­las­yo­nu ko­nu­şu­yor­duk, şim­di def­las­yon ve dur­gun­luk teh­dit e­di­yor" de­di. Yıl­maz, ban­ka­la­rın li­ki­di­te ih­ti­yaç­la­rı­nı da kar­şı­la­dık­la­rı­nı i­fa­de et­ti

Fir­ma­lar ban­ka­la­ra tep­ki­li: Kre­di­le­ri öde­me­ye zor­la­mak için fa­iz­le­ri yük­sel­ti­yor­lar.

Niha­yet top­lan­dı­lar. "Oyu­nun ku­ral­la­rı ye­ni­den ya­zı­la­cak" de­ni­len G-20'den bah­se­di­yo­rum.

İ­ki gün bo­yun­ca ban­ka­cı­lar, a­ka­de­mis­yen­ler ve e­ko­no­mi­nin dü­me­ni­ni tu­tan bü­rok­rat­lar­la, ya­şa­nan k­ri­zi ve et­ki­le­ri­ni ko­nuş­tum.

BDDK Baş­ka­nı Tev­fik Bil­gin, bu­gü­nün mev­cu­du ko­ru­ma dö­ne­mi ol­du­ğu­nu be­lir­te­rek; "Dal­ga­lar kı­yı­ya vu­ru­yor. En önem­li risk, kre­di ris­ki­dir. Kre­di ka­nal­la­rı ke­sin­lik­le tı­kan­ma­ma­lı" de­di

Eko­no­mi­le­rin ol­maz­sa ol­maz­la­rın­dan bi­ri­si de gü­ven­dir. Gü­ve­nin ol­ma­dı­ğı yer­de ne ti­ca­ret sağ­lık­lı olur, ne ya­tı­rım sü­rek­li olur.

Tutar­sız­lık bu ül­ke­de­ki yö­ne­ti­ci eli­tin ala­met-i fa­ri­ka­sı ga­li­ba... Son za­man­lar­da her şe­yin "mil­li"si­ni ta­rif et­mek çok re­vaç­ta bil­di­ği­niz gi­bi... Mil­li du­ruş, mil­li ta­vır, mil­li si­ne­ma, mil­li ta­rım, mil­li dil ve­sa­ire... Ve­ya "se­kü­ler ver­si­yon" için "ulu­sal"ı da kul­la­na­bi­lir­si­niz! Mü­es­ses ni­zam, tek­tip­leş­tir­mek ve tar­tı­şıl­maz kıl­mak is­te­di­ği ko­nu­nun ba­şı­na "mil­li" ve­ya -meş­re­bi­ne gö­re- ulu­sal ke­li­me­si­ni ek­le­di mi ta­mam­dır. Söz­ko­nu­su olan ne ise, ar­tık mil­li ni­te­lik ka­za­nı­yor

Baş­lı­ğa ba­ka­rak, ABD'nin en "sı­ra­dı­şı" baş­ka­nı­nın "ori­ji­nal" is­mi ile eti­mo­lo­jik bir ana­liz ya­pa­ca­ğı­mı zan­net­me­yin.

Dün­ya­nın yüz­yıl­da bir ya­şa­ya­ca­ğı ola­ğa­nüs­tü bir dö­nem bu... Bı­ra­kın şir­ket­le­ri, dev­let­le­ri ve pa­ra oto­ri­te­le­ri­ni bi­le na­çar bı­ra­kan mu­az­zam bir al­tüst oluş...