Orhan Karmış

Tabiat güçlerinin özelliklerini bilmeyenler, onlardan yararlanmak şöyle dursun, ilkel insanların yaptığı gibi şuursuz bir teslimiyetle tabiata tapınma sapıklığına bile düşerler. İnsanın böylesi bir süflîlik ve miskinliği kendine revâ görmesi onun bütün şeref ve itibarını yok eder. İnsana yakışan, tabiata kul ve köle olmak değil onun efendisi ve yöneticisi olmaktır.

Eğitim tarihi boyunca eğitimciler temel amaç ve prensipte büyük ölçüde birbirine yakın ve müşterek görüşleri paylaşsalar da araç ve yöntem konusunda çok farklı kanaat ve uygulamalar sergilemişlerdir.

İnsanın düşünce ve duygu dünyasının başlı başına müthiş bir sistem ve âhengin habercisi olduğunu gözardı edemeyiz. Bizim bugün en ince detayına kadar didiklenen biyolojik ve fizyolojik yönümüz, insan yaratılışının en mükemmel kıvamda gerçekleştiğinin en çarpıcı ve şaşırtıcı örnekleriyle doludur.

İslâmiyet'in temel kaynakları olan Kur'ân-ı Kerîm ve Hadîs-i Şerîfler, objektif kriterlerle incelendiği zaman diğer dinlerin hiçbirinde bulunması mümkün olmayan bir sübût ve güvenilirlikle karşılaşılır.

İnsan, varlık âleminde mevcudiyetini devam ettirebilmek için duyu organlarıyla algıladığı yeni bilgileri sür'atle değerlendirmeye mecburdur. Aksi takdirde değişen ve hızla gelişen yeni şartlara uyum sağlayamaz. Yaratılışı, bedenî ve rûhî yapısı onu cehaletle mücadeleye, her an yeni şeyler öğrenmeye âdetâ zorlamaktadır.

hatâ işleyen, peşînen yanlış yaptığının farkına varmalı, sonra da ondan vazgeçmeli ve tekrar aynı hatâya rucû' etmemelidir. Günah ve isyan, ister büyük olsun ister küçük olsun bunlarda ısrarın sonu mutlaka hüsrandır. Bu bakımdan Allah'ın has kulları günah işleseler de tevbe etmeyi bilmişlerdir.

"Tevhîd Dîni" dediğimiz ilâhî dinlerden İslâmiyet dışında kalan diğer ikisinde üzülerek ifade edelim ki neredeyse Yahûdîlik ve Hıristiyanlığın doğuşunu izleyen süreç boyunca kutsallık pâyesi, mertebesi çeşitli şahıs ve kurumların yetki ve tasarrufuna girmeye başlamış ve yaygınlaşmıştır.

İnsan temel bilimsel veriler ışığı altında biyolojik, fizyolojik, psikolojik ve sosyolojik ihtiyaçlarını karşılamak, ölçülü ve dengeli bir hayat düzeni kurabilmek için Allah'ın bahşettiği gücü en akılcı şekilde kullanma durumundadır. Fakat, geleceğe yönelik konularda âciz ve çaresiz kalır.

Fanatizm, yobazlık ve bağnazlığa değil de ilim, irfan ve hoşgörüye kucak açan samimî dindarların hâlisâne ve pırıl pırıl niyetlerinden güç ve ilham alan manevî değer ölçülerinin sosyal ve ahlâkî hayatımıza getireceği bereket ve huzur dünyalara bedel olacaktır.

Antisosyal, anarşist, kanun ve devlet düşmanı olmak, en yüz kızartıcı ve edep dışı özellik olduğundan; edepli olmanın insana kazandırdığı olgunluk, toplumun huzur ve âhenginin sebebi olacaktır.

Çeşitli sportif temaslarda ve atletizm müsabakalarında elde edilen şaşırtıcı sonuçlar, insanlardaki bedenî ve fizikî gücün ne noktalara kadar zorlanabileceğini göstermektedir. Birkaç harikulâde olayın verdiği şaşkınlık ve heyecanla (hâşâ) insanları tanrılaştırma sendromuna düşmenin anlamı yoktur.

günümüz toplumlarında fakirliği sona erdirmenin en önemli yolu üretimdir. Fakat üretimi olabildiğince artırma telâşına giren yöneticiler, belki fakirliğe belli ölçüde çözüm bulabilirlerse de eğitimsiz bırakılan insanların manevî açlığı onları bir başka kaos ve kâbusla karşı karşıya bırakacaktır.

Dînimizde insanın en önemli vazifesi, ilâhî bir emanet olan hayatı en ciddî ve akıllı şekilde korumaktır. İnsan kendi hayatı konusunda gösterdiği dikkat ve sorumluluğu diğer insanlar için de göstermek zorundadır. Kur'ân-ı Kerîm'de geçerli bir sebep olmaksızın bir kimsenin hayatına kast edenler, cinayeti bütün insanlığa karşı irtikâp etmiş gibi gösterilmektedir.

Kur'ân-ı Kerîm, insanları elleriyle işledikleri zulüm ve haksızlıklardan dolayı dünyayı saracak fesat ve manevî felâketleri haber verirken insanlık âleminin maddî düzen ve âhenginin de dejenere olacağını, böylece birer emanet olan ilâhî ni'metlerin hoyratça kullanılmasından dolayı insanların sıkıntı ve azaplarla baş başa kalacağını haber vermiştir.

Pozitif bilimler insanın imanını da kendine güvenini de artırır. Dînimizde asılsız bilgilerin ve hurâfelerin yeri yoktur. Hurâfelerle dînî inanç ve kabulleri aynı kefeye koyanlar dînimize en büyük kötülüğü yapmaktadırlar.

insanlık tarihi boyunca düşüncenin insanların manevî dünyasında da en mutenâ ve değerli yeri işgal ettiğini görebiliriz. Sözlüğünde ve kültür birikimi içinde düşünme kavramı olmayan bir medenî topluma rastlamak mümkün değildir.

Gücün ve kuvvetin gerçek anlamda sadece yüce Allah'a ait olduğuna inanan kimse, ilâhî emanet ve ihsan olarak kendisine bahşedilen imkânların ötesinde olağanüstü tecellîlerin, akıllara durgunluk veren harika ve kerametlerin beklentisi içine girerek şahsî ve beşerî sorumluluklarını unutmamalıdır.

Dürüst ve haktan yana olmayı kendine şiar edinmiş kimseler dînin en çok övgüye değer buldukları insanlar iken yalancı ve iftiracılar nefretlik ve çirkinliğin iğrenç temsilcileri olarak görülmüştür.

Hikmetli sözler her ne kadar iman yolunu açmakta çok büyük faydalar sağlıyorsa da nihâî hidayetin gerçekleşmesi Allah'ın iradesine bağlıdır. Allah hidayete erdirmedikçe bir kimsenin iman nuruna kavuşmasına imkân yoktur.

Toplumlar ne kadar zengin bir mîrasa sahiplerse o ölçüde köklü ve değerli bir tarihin de temsilcisi olmuşlardır. Yeter ki bu mîrası koruyarak daha sonraki kuşaklara sağlıklı ve esenlikli bir şekilde emanet edebilmiş olsunlar.