Prof. Dr. İsmail Kaya

Tıkır tıkır işleyen bir çarka çomak sokmak gibi olmasın ama mühendislik damarımla, pazarlama sevdam buluşunca yazmadan duramadım.

Şu sıralar, bir yanda Türküm Doğruyum andı, bir yanda tam gün mecburiyeti dolayısıyla hekimlerin Hipokrat andı tartışılıyor. Ya milletvekili andı? Bir de yeni çıktı, Harvard İşletme Okulundaki mezunların imzaladıkları MBA andı var.

Paket bildiğimiz paket. Poket ise, İngilizcede cep demek. Başbakan'ın bakanlarıyla birlikte açıkladığı son ekonomik paket, içeriğinden ziyade felsefesiyle ilgimi çekti.

Bir öğretim döneminin daha sonunda sevgili öğrencilerimizle vedalaşıyoruz. Yolcular gidiyor, hancılar kalıyor.

Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) önderliğinde Hak-İş, Türk-İş, TESK, TİSK, Kamu-Sen, TİM, TÜSİAD, MÜSİAD bir araya gelerek halka hitaben "Eve kapanma, pazara çık!" kampanyası başlatmışlar. Bu STK'lar kimleri temsil eder? Halk kimdir? Kimlerin pazara çıkması istenmektedir?

Eski cumhurbaşkanı ve başbakanıyla, müzelik yeni başkanıyla, müzelik partileriyle bir kere daha renklenen bir Türkiye manzarası altında, bir müzeler haftasını daha idrak etmiş bulunuyoruz. Onlarca medeniyet ve onbinlerce yıllık geçmişiyle, bu güzel vatana, millete hayırlı olsun. Eskiyi ve geçmişi ucuz ikballer için değil, milletin geleceğini inşa etmek için kullananlara selâm olsun.

Üşenenin ne oğlu olmuş, ne kızı. Tembelliği kimse kendine konduramasa da, üşendiklerimiz sandığımızdan çok fazla. Nelere üşendiğimizin kaydını tutsak şaşar kalırız. (Kayıt tekniği aslında hemen her konuda iyiye yönelmemizi, kötüden uzaklaşmamızı kolaylaştırıyor. Denemesi bedava. Üşenmeyin deneyin. Üşengeçliklerinizi kaydedin ve gün be gün gelişmeyi izleyin.)

Kırmızı maskeli saldırganlar İstanbul ve Ankara sokaklarında, beyaz maskeli insan görüntüleri de bütün dünya ekranlarında... Herkeste bir dehşet, korku ve endişe...

Duymuşuzdur, hatta yaşamışızdır; bir an, akla bir söz, bir fikir, bir düşünce gelir; dilden iki kelime dökülür, sonra bunlar büyür büyür, ete kemiğe bürünür. Ortaya çıkan esere biz de şaşar, bunu ben mi yaptım, deriz. Bir kelime kitap olur, bir kitap nice hayat kurtarır. Bir kelime dünyayı yerinden oynatır.

Yüksek Lisans programında, gençlerin pazarlama ve girişim becerilerini, araştırmacı kalitelerini arttırmaya yönelik uygulamalı iki ders yürütüyorum.

O sahneyle ilk karşılaştığımda vay be nidasıyla, kedi gibi bir sembolü de Obama markasına nasıl yamadıklarını merak etmiştim.

İnternet, sıradan insanların dahi kendilerine yepyeni teşebbüs fırsatları bulabildikleri bir tezgâh, global bir işyeri. Almak isteyen de, satacak bir şeyi olan da ona müracaat ediyor ve ortaya satanmüşteri, üretentüketici gibi yepyeni kavramlar çıkıveriyor.

Yerelliği genelliğine karışmış bir seçimde oylarımızla vatandaşlık görevimizi yaptık. Hayırlı olsun. İnsana mahsus yanılma riskini göze alarak, herkesin kendini başarılı ilan ettiği bu seçimlerde, şamatacıların değil, dünyayı, gidişatı ve seçmenleri derinden okuyabilen stratejistlerin daha başarılı olduklarını tahmin edebiliyorum.

Seçim meydanlarında liderler birbirlerine demediklerini bırakmadılar. Kalabalıkları coşturmak için, dilden dile dolaşan, "kavgada bile söylenmez" türden nice sözler siyasî tarihin sayfalarında yerini aldı. Nezahet ve nezaket kayıplara karıştı.

Yerel seçimlerin gürültüsü bir yana, Anneler, Babalar, Sevgililer, Noel günlerinin tantanası yanında 15 Martı kimseler takmıyor. Öteki günleri özellikle pompalayan ve bunları kendi amaçları için birer araç haline getiren firma ve markalar, konu tüketici-müşteriye gelince yeteri kadar saygılı olmuyor, heyecanlanmıyorlar.

"Hastalığın tedavisinin üç koldan yapıldığına inanan bir kültürden geliyordu. Önce hekim, uzman, ilaç, tedbir; ardından dua ve bir de belayı defeden sadaka...

THY krizinde ölenlere rahmet, kalanlara şifa, yakınlarına sabır ve metanet diliyoruz. İstemediğimiz ve önleyemediğimiz bir olaydan en az zararla kurtulmak ve mümkünse olaydan bir fırsat çıkarmak aklın icabı. Bir kriz olup olmadığı, krizin niteliği bile bizde ayrı bir kriz.

Gündem seçim. Her nerede ve ne zaman, bir seçim, tercih ve karar varsa, orada bir pazarlama vardır. Pazarlamanın girmediği delik, gitmediği yer, bulaşmadığı iş yoktur sözü de işte buradan geliyor. Tercihleri, seçimleri, kararları, beğenileri etkileme girişimlerine pazarlama deniyor.

Mevsimidir. Nezle, grip, hapşıran hapşırana. Ekranlar, sayfalar, meydanlar, sokaklar da değişti. Belediye başkan adaylarının biri gidiyor, biri geliyor. Ahali bile aralarında "kim kazanır"ı konuşur oldu. Mahalli seçimler gündemlerin başköşesine oturdu. Artık, medya ve siyasî pazarlama, bel altı ve üstü türlü kampanyalarıyla haftalarca, işin keyfini çıkarır.

Reklâmın iyisi kötüsü olmaz, derlerse de inanmayın. Amacına uygun iş yapanlara iyi; uzun vadede getirdiğinden fazlasını götürenlere kötü reklâm denir.