Ahmed Doğrusözlü

"Herât'a gittiğim zaman, bir tâcir ile tanıştım. "Hâcegân" yolunda olduğu anlaşılıyordu. Bu yolu kimden aldığını sordum. Yâkûb-i Çerhî'den aldığını söyledi. Bunun üzerine Yâkûb-i Çerhî'nin sohbetine kavuşmak için, ikâmet ettiği yer olan Helfetû'ya gitmek üzere yola çıktım. Yâkûb-i Çerhî hazretlerinin huzûruna kavuşunca, bana büyük iltifât gösterdi"

Ubeydullah-ı Ahrâr buyurdu ki: "Ben bu yolu, tasavvuf kitaplarından değil, halka hizmetten elde ettim. Herkesi bir yoldan götürürler. Bizi, hizmet yolundan götürdüler. Hayır umduğum herkese hizmet ederim."

Herkese; vaktiyle atalarımızın yaşadıkları kadîm "Türkistân diyârı"nı, eski "İpek Yolu" güzergâhını, "Mâverâünnehir İlleri"ni, o kültür diyârını gezip görmelerini tavsiye ederiz...

Fâtih'in özel doktoru, Yâkub Paşa isminde bir Yahûdî dönmesiydi. Venedikliler, bu dönme Paşa'ya, Fâtih'i zehirlettiler. Padişah, zehirlendiğini anladığı zaman iş işten geçmişti...

Fâtih Sultân Mehmed'in ve ordusunun gerçekleştirdiği İstanbul'un fethi hâdisesi, Türk ve İslâm târihinin en müstesnâ olayı sayılarak bu fethe "Feth-i Mübîn" denilmiştir...

"Kostantîniyye (İstanbul) muhakkak fethedilecektir. Bu fethi yapacak olan hükümdâr ne güzel hükümdâr ve ordu da ne mükemmel ordudur" meâlindeki hadîs-i şerîf, Sultan Mehmed'i ayrı bir şevke getirmişti!..

Ebû Eyyûb (radıyallahü anh), ihtiyâr olduğu hâlde, Hazret-i Muâviye'nin, 670 (H.50) senesinde İstanbul'un fethi için teşkil ettiği orduya katıldı. Bu ordu ile İstanbul'u almaya geldi, ancak!..

İmâm Buhârî, binden fazla âlimden hadîs ve diğer ilimleri öğrenmiştir. Hadîs ilmi ve âlimlerinin "İmâm"ı olup muhaddisler arasında "Emîrü'l-Mü'minîn fi'l-hadîs" ve "Nâsıru'l-ehâdîsi'n-nebeviyye" lakablarıyla anılır...

Buhârâ'da doğan, Ebû Abdillah Muhammed bin İsmâîl el-Buhârî, küçük yaşta, yetîm bir çocuk olarak ilim tahsîline başlayıp zamanında okunması âdet olan bütün ilimleri okumuştur...

Özbekistân, hattâ bütün Türkistân'da yetişen büyük âlimler, ciltler dolusu eserler yazdılar; pekçok talebe yetiştirdiler; bütün dünyâya ilim-irfânı, İslâmiyetin örnek ahlâkını yaydılar...

9-13 Mayıs Çarşamba-Pazar günleri arasında Özbekistân'a yaptığımız, sanki bir rüyâ gibi olan o güzel seyâhatten, bu hafta başında selâmetle döndük el-hamdü lillâh...

Özbekistân, hattâ bütün Türkistân'da yetişen büyük âlimler, ciltler dolusu eserler yazdılar; pekçok talebe yetiştirdiler; bütün dünyâya ilim-irfânı, İslâmiyetin örnek ahlâkını yaydılar...

Buhârâ ve civârında, Abdülhâlık Goncdüvânî, Ârif-i Rîvegerî, Mahmûd-i İncirfağnevî, Alî Râmitenî, Muhammed Bâbâ Semmâsî, Seyyid Emîr Gilâl, Seyyid Muhammed Behâeddîn Buhârî gibi zevâtın türbeleri vardır...

İmâm-ı Rabbânî hazretleri, benzeri az yetişen, müstesnâ bir İslâm âlimi ve büyük bir mürşid-i kâmildir. Şöhreti her yere yayılıp, her taraftan âşıkları, onun ilminden ve feyzinden faydalanmaya geliyorlardı...

Büyük velî ve âlim olan "İmâm-ı Rabbânî", kısaca "Rabbânî âlim" demektir. Bu ta'bîr, "kendisine ilim ve hikmet verilmiş, ilmi ile amel eden, ilim ve amel bakımından eksiksiz ve kâmil, olgun âlim" ma'nâsında kullanılmaktadır...

İlimde müctehid derecesinde derin âlim, tasavvuf yolunda yüksek bir velî olan İmâm-ı Gazâlî hazretleri, sözleri, hâlleri ve eserleriyle insanlara İslâmiyetin emir ve yasaklarını anlatmaya çalıştı...

İmâm-ı Gazâlî'nin İslâmiyete yaptığı büyük hizmetleri gören Selçuklu vezîri Nizâmü'l-Mülk, onu Nizâmiye Medresesi(Üniversite)'nin Başmüderrisliğine (şimdiki tâbîriyle Rektörlüğüne) tâyin etti...

Dînî delîller, müctehidler için dörttür: "Kitap", "Sünnet", "İcmâ-i ümmet" ve "Kıyâs-ı fukâhâ". Avâmın delîli ise, müctehidin fetvâsıdır...

İmâm-ı Mâtürîdî, İmâm-ı a'zam Ebû Hanîfe'nin naklen bildirdiği ve yazdığı Ehl-i Sünnet i'tikâdını, kelâm bilgilerini, ondan nakledenler vâsıtasıyla kitaplara geçirdi, îzâh ve isbât etti...

İmâm-ı Eş'arî, gâyet tatlı, açık ve iknâ edici konuşurdu. Hakkın, doğrunun ortaya çıkması için mücâdeleyi sever, yazarak ve anlatarak hak uğrunda müdâfaadan yılmazdı...