Ayşe G. Tunceroğlu

Moon tarikati ile ilgili tartışmaları duyunca on yıl önceki bir olay aklıma geldi. Aslında Koreli Sun Myung Moon'un adını ilk defa Amerika'ya ilk geldiğim sene, 1984'ün Temmuz'unda televizyon haberlerinde vergi kaçırma ve sahtekârlık olayı ile duymuş, 18 ay hüküm giydiğini, hapishâneye konduğunu öğrenmiştim.

Geçen yaz Avrupa'da şahit olduğum ulaşım kolaylığı karşısında "burası bir devlet olmuş bile" diye düşünmüştüm. İtalya'dan arabasına binen İsviçre'ye alış verişe, Avusturya'ya akşam oturmasına, Almanya'ya hafta sonu tatiline gidiyordu.

Geçen hafta kadın hakları üzerine, kadınların sömürülmesi, ezilmesi üzerine hayli konuşuldu. Kadın hakları deyince farklı algılamalar olduğunu görüyorum. Kimi hemcinslerimiz kota istiyor. O zaman kadın-erkek eşitliğini nasıl savunacağız? Bence kota istemek erkeklerden himmet beklemektir, eşitsizliği peşinen kabul edip ayrıcalık istemektir. Yani bir mevkiye "gelmek" değil, "getirilmek"...

Anadolu yakasındaki gösterişli alış veriş merkezindeki kuru temizlemecinin tabelâsında "Dry Center" yazıyordu.

Hayvanlar kesilir miydi, kesilmez miydi, vahşetti, kan gölüydü tartışmaları arasında bir Kurban Bayramı'nı daha geride bıraktık. Allah ibadet gayesiyle yaptığımız her işi kabul etsin. İnsanlarımız kâh ceza verilecek korkusuyla, kâh eğitimin kazandırdığı şuur sayesinde bu sene kesim işlerinde dinimizin kurallarına, sağlık ve temizlik şartlarına daha çok dikkat ettiler, seneye daha iyi sonuçlar alınacaktır ümidindeyiz. İyiye doğru gidiş var.

Hayvanları korumak kollamak diyerek bazılarının dünya dengesinin bozulmasından yana olduklarını görüp şaşıyorum. Sokak Hayvanlarını Yaşatma Derneği Başkanı hanım, engin gönüllü bir hayvan dostu olduğunu iddia eder, hayvan kesimini cinayetle bir tutarken hayatın realitelerini görmezden geliyor, farkında olmadan hayvanlara da kötülük ediyor.

Amerika'da lise öğrenimi 4 yıldır. Bu 4 yıl boyunca öğrenciler sadece iki dersi her yıl almak zorundadır: İngiliz Dili ve Edebiyatı ile Jimnastik. Bunların dışındaki dersleri öğrenciler arzularına, kaabiliyetlerine, seçmeyi düşündükleri mesleğe göre birer ikişer yıl alırlar, fakat bu ikisini 4 yıl boyunca almazlarsa liseden mezun olamazlar.

Time dergisi her yılın sonunda, okuyucularının oylarıyla o yılın kişisini seçer. 2001 yılı için New York Belediye Başkanı Rudolph Giuliani "Yılın Kişisi" seçildi. Üç aday vardı: George Bush, Usâme Bin Ladin ve Giuliani.

Geçen hafta memleketimizde kamuda çalışan hanımlar pantolon giyme eylemi yaptı. Başarısız oldu. Çünkü katılımın az olduğu anlaşıldı. Bana sorarsanız iş yerlerinde etek-ceket giyilebildiği gibi pantolon-ceket de giyilebilir; pantolon-ceketin meslek ciddiyeti, iş yeri disiplini açısından mahsur teşkil edeceğini düşünemiyorum.

Televizyon kanallarımızda açık oturumlar var. En çok siyasî veya dinî konular üzerinde, kimi yazar, gazeteci, kimi politikacı, kimi ilim adamı olan konuşmacılarla uzun programlar yapılıyor. Kimi oturumlar ağır başlı bir tempoda sürerken, çoğu da, kelimelerin silah olduğu bir meydan muharebesi havasında geçmekte. "Söz düellosu" desem, düello; centilmenliği ve kuralları akla getirir. "Horoz döğüşü" demek daha uygun olacak.

Ramazan ayının ilk günü Oruç Baba türbesine akın eden halkımızdan yola çıkarak hurâfeler, bâtıl itikatlar gündeme geldi yine.

Geçenlerde haber bültenlerimizden birinde, memleketteki ekonomik ahvalin fecaatini göstermek üzere asgarî ücretle vatandaşın neler satın alabileceği sıralanmıştı. İşte, şu kadar ekmek, şu kadar kilo et, pirinç, mercimek... Yani asgarî ücretli vatandaşımız bir saatlik çalışması sonunda, meselâ kaç adet ekmek satın alabiliyordu.

National Geographic'in Ekim sayısının fotoğrafları beni pek fena çarptı, çok şeyler düşündürdü. "Afganistan'ın Kolay Olmayan Barışı" başlıklı incelemede "Savaşın enkazı arasındaki iradeli halk yeni ve zor bir işe başlıyor; yıllarca Sovyet bombalarıyla yakılıp yıkılan Herat ve diğer şehirleri yeniden inşa etmek" cümlesiyle özetlenen konu işleniyor. Richard Mackenzie, Afganistan'ı baştan başa pekçok kere dolaşmış bir gazeteci yazar.

Çiftçiler "ürettiğimiz malları değerinden satamıyoruz" diyor. Esnaf "siftahım yok" diyor. Hükûmet "kredi lâzım, borç para lâzım" diyor. ABD "insanî yardım yapıyorum" diyor. Bir taraftan uçaklar bomba bırakıyor, öte taraftan yiyecek ve ilâç dolu paketler...

İnsanlar aşırı stres altında tuhaf davranışlar sergileyebilir. Meselâ, sıkıldıkça tatlı yiyen insanlar vardır.

Dünya kurulduğundan bu yana insanlığın karakteri ve buna bağlı olarak temel kuralları hiç değişmedi. Değişen sadece âletlerdir, kalıplardır. Bu temel kuralları ilk asırların filozofları düşünüp görüp söylemiş.

New York'taki enkazı gezmekte olan Muhammed Ali'nin gazeteciye verdiği cevabı duydunuz mu? Bir gazeteci "Aynı dini paylaştığınız terörist zanlıları hakkında ne hissediyorsunuz?" diye sormuş. Bir zamanlar "ringlerde kelebek gibi uçan, arı gibi sokan", şimdi her tarafı tir tir titreyen, zor konuşan Muhammed Ali: "Siz..." demiş, "Sizinle ayni dini paylaşan Hitler hakkında ne hissediyorsunuz?"

Yirmibirinci yüzyılın ilk senesinin bir Eylül sabahında büyük bir sarsıntı yaşadım. Bütün dünya da benimle birlikte sarsıldı.

Yıllarca önce Amerika'ya geldiğim sıralarda ilk defa soğuk bir Mart günü 110'uncu katına çıkıp 400 metrelik bir irtifa ile yeri seyrettiğim, Atlantik tarafına doğru gözüm dalıp giderek "Sana dün bir tepeden baktım aziz İstanbul" diye içlenip memleketi hatırladığım, ondan sonraki çıkışlarımda daha realist gözlerle Manhattan adasının mükemmel geometrik manzarasını seyrettiğim tepe, Türkiye'den gelen her misafirimizi mutlaka götürüp kuşbakışı New York'u seyrettirdiğimiz tepe...

Lise yıllarında tuttuğum bir defteri buldum. Bir sayfasını sizlerle paylaşmak istiyorum. Nereden kopya etmiştim, bir öğretmenimiz mi yazdırmıştı, hatırlamam mümkün değil, "Türk toplumunun" diye başlayan şöyle bir liste var. Eskimemiş bir liste...